موانع توسعه کشاورزی شهری از دیدگاه کارشناسان ترویج سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان

محورهای موضوعی : پژوهش های ترویج و آموزش کشاورزی

کلثوم حمیدی ¹ , جعفر یعقوبی ²

1 - گروه ترویج، ارتباطات و توسعه روستایی دانشگاه زنجان
2 - دانشیار ترویج و آموزش کشاورزی دانشگاه زنجان، ‌ایران

تاریخ دریافت : 1397/08/22 تاریخ پذیرش : 1397/08/22 تاریخ انتشار : 1397/08/01

کلید واژه: کشاورزی شهری, ترویج کشاورزی, توسعه پایدار, زنجان,

چکیده مقاله :

در قرن اخیر، رشد جمعیت شهری، کاهش جمعیت روستایی و از بین رفتن زمین های کشاورزی باعث مشکلات فراوانی در این جوامع شده است. انجام فعالیت‌های کشاورزی در شهر و پیرامون آن، موضوع نسبتاً جدیدی است که توسعه آن موجب افزایش پایداری شهرها می گردد. هدف از این تحقیق شناسایی عوامل بازدارنده توسعه کشاورزی شهری بود. در این مطالعه از روش توصیفی-پیمایشی استفاده گردید و برای گردآوری داده ها از پرسشنامه استفاده شد. روایی پرسشنامه توسط پنلی از اعضای هیئت‌علمی و کارشناسان مرتبط تأیید شد؛ و پایایی آن از طریق پیش آزمون و محاسبه ضریب کرون باخ آلفا انجام شد. مقدار این ضریب 93/0 =α به دست آمد. جامعه آماری این تحقیق را کارشناسان ترویج سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان تشکیل دادند (168=N). از میان آنان نمونه 91 نفری با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. بر اساس نتایج تحلیل عاملی اکتشافی موانع توسعه کشاورزی شهری به ترتیب در شش عامل فقدان پشتیبانی قانونی، مالی و آموزشی، ضعف دانش و مهارت کشاورزی و فقدان دوره های آموزشی، شیوع آفات و بیماری ها و مزاحمت های حیوانات خانگی، فقدان تعامل نهادهای مرتبط با کشاورزی با یکدیگر و شهروندان، کمبود زمین و آب مناسب کشاورزی در شهر، تمایل به آپارتمان سازی خلاصه شدند. درمجموع این عوامل 76/65 درصد از کل واریانس موانع را تبیین کردند.

چکیده انگلیسی:

In the last century, the growth of urban population, rural population decline and the loss of agricultural lands have caused many problems in these communities. Doing agricultural activities within and around the city is rather new subject that its development leads to increase urban sustainability. The purpose of this study was identifying factors preventing the development of agricultural activities in the cities and around them. Descriptive survey method was used in this research. A questionnaire used to collect data. The validity of the questionnaire was approved by a panel of faculty member and related experts. Pre-test and calculating Cronbach’s alpha coefficients were used to measure the reliability (α =0.93). Agricultural extension experts in Zanjan province formed the population of this study (N=168) and 91 samples were selected using stratified random sampling. Based on exploratory factor analysis, the most important obstacles to the development of urban agriculture was summarized in six factors including: lack of legal, financial and educational support, weakness in the agricultural knowledge and expertise and lack of training course, prevalence of pests and diseases and bothering pet animals, lack of relationship between agriculture-related institutions and citizens, lack of suitable land and water for agriculture in city, and tend to apartment building. These factors explained 65.76 percent of the total variance of barriers to urban agriculture development

منابع و مأخذ:

پور جاوید، ث. (1390). بررسی سازوکارهای توسعه کشاورزی شهری (مورد: شهر تهران). پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته ترویج و آموزش کشاورزی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تربیت مدرس.

حسینی نیا، غ.، مقدس فریمانی، ش.، و رحیمی مشکین، ف. (۱۳۹۵). تبیین مؤلفه­های کسب‌وکار کشاورزی شهری: موردمطالعه بام سبز شهری. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، دوره ۱۲، شماره ۱، صفحات ۱۰۱-۸۵.

حمیدی، ک.، و یعقوبی، ج. (1395). شناسایی صلاحیت­های موردنیاز مروجان کشاورزی شهری از دیدگاه کارشناسان ترویج سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان. فصلنامه پژوهش­های ترویج و آموزش کشاورزی، دوره 9، شماره 3، صفحات 34-23.

خوان پایه، م.، و کرمی، ع. (۱۳۹۴). سازه­های مؤثر بر نگرش کشاورزان نسبت به ابعاد پایداری مزرعه در شرایط آبیاری با پساب شهری: موردمطالعه شهرستان مرودشت. مجله علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران، دوره ۱۱، شماره ۱، صفحات ۹۹-۸۹.

میر ترابی، م.، رضوان فر، ا.، موحد محمدی، ح.، و حسینی، م. (1394). کشاورزی شهری: توسعه و ترویج آن. انتشارات جهاد دانشگاهی واحد خوارزمی، تهران، صفحه 156.

نهرلی، د.، عبدالهی، م.، و ولی بیگی، م. (1390). بررسی عوامل محدودکننده توسعه بام­های سبز در ایران بر پایه تحلیل سلسله مراتبی. فصلنامه محیط­شناسی، شماره 60، صفحات 98-89.

ولی پور، س.، اکبری، م.، و ذاکر حقیقی، ک. (1392). برنامه­ریزی استراتژیک در راستای توسعه کشاورزی شهری با روش SWOT. فصلنامه مطالعات مدیریت شهری، دوره 5، شماره 15، صفحات 57-45.

یعقوبی، ج.، و حمیدی، ک. (1395). مدل­سازی پیامدهای توسعة باغ شهرها با استفاده ازنظریة مبنایی موردمطالعه: شهر زنجان. فصلنامه جغرافیا و توسعه، دوره 14، شماره 44، صفحات 106-89.

Azami, M., Mirzaee, E., & Mohammadi, A. (2015). Recognition of urban unsustainability in Iran (case study: Sanandaj City). Cities, 49: 159-168.

Cerón-Palma, I., Sanyé-Mengual, E., Oliver-Solà, J., Montero, J. I., & Rieradevall, J. (2012). Barriers and opportunities regarding the implementation of Rooftop Eco. Greenhouses (RTEG) in Mediterranean cities of Europe. Journal of Urban Technology, 19(4): 87-103.

Chah, J. M., Onwubuya, E. A., & Asadu, A. N. (2010). An assessment of the contribution of urban crop agriculture in Nigerian cities: a case study of Enugu metropolis, Enugu State, Nigeria. Journal of Agricultural & Food Information, 11(3): 233-247.

CoDyre, M., Fraser, E. D., & Landman, K. (2015). How does your garden grow? An empirical evaluation of the costs and potential of urban gardening. Urban Forestry & Urban Greening, 14(1): 72-79.

Colasanti, K. J., Hamm, M. W., & Litjens, C. M. (2012). The city as an" agricultural powerhouse"? perspectives on expanding urban agriculture from Detroit, Michigan. Urban Geography, 33(3), 348-369.

Eriksen-Hamel, N., & Danso, G. (2010). Agronomic considerations for urban agriculture in southern cities. International Journal of Agricultural Sustainability, 8(1-2): 86-93.

Kanu, S., Tengbe, P., Winnebah, T. R., & Konneh, P. (2009). Promoting urban agriculture in post-conflict greater Freetown area, Sierra Leone. Urban Agriculture Magazine, 21(January):19-21.

Kortu, T. (2009). Urban Agriculture in and around Monrovia, Liberia. Urban Agriculture magazine, number21, January, 22-23.

Lin, B. B., Philpott, S. M., & Jha, S. (2015). The future of urban agriculture and biodiversity-ecosystem services: challenges and next steps. Basic and applied ecology, 16(3): 189-201.

Moglia, M. (2014). Urban agriculture and related water supply: Explorations and discussion. Habitat International, 42: 273-280

Oberholtzer, L., Dimitri, C., & Pressman, A. (2014). Urban agriculture in the United States: characteristics, challenges, and technical assistance needs. Journal of Extension, 52(6).

Peng, J., Liu, Z., Liu, Y., Hu, X., & Wang, A. (2015). Multifunctionality assessment of urban agriculture in Beijing City, China. Science of the Total Environment, 537: 343-351.

Pölling, B., Mergenthaler, M., & Lorleberg, W. (2016). Professional urban agriculture and its characteristic business models in Metropolis Ruhr, Germany. Land Use Policy, 58: 366-379.

Poulsen, M. N., McNab, P. R., Clayton, M. L., & Neff, R. A. (2015). A systematic review of urban agriculture and food security impacts in low-income countries. Food Policy, 55: 131-146

Pulighe, G., & Lupia, F. (2016). Mapping spatial patterns of urban agriculture in Rome (Italy) using Google Earth and web-mapping services. Land use policy, 59: 49-58.

Smit, J., Nasr, J., & Ratta, A. (1996). Urban agriculture: food, jobs and sustainable cities. New York, USA, 2, 35-37.

Vásquez-Moreno, L., & Córdova, A. (2013). A conceptual framework to assess urban agriculture’s potential contributions to urban sustainability: An application to San Cristobal de Las Casas, Mexico. International Journal of Urban Sustainable Development, 5(2): 200-224.

Wästfelt, A., & Zhang, Q. (2016). Reclaiming localisation for revitalising agriculture: A case study of peri-urban agricultural change in Gothenburg, Sweden. Journal of rural studies, 47: 172-185.

Zhang, X. Q. (2016). The trends, promises and challenges of urbanisation in the world. Habitat International, 54: 241-252.