تبیین و برآورد اشتغال غیررسمی و تحلیل عوامل موثر بر آن

محورهای موضوعی : اقتصاد کاربردی

زهرا کریمی موغاری ¹ , شهریار زروکی ² , زریان احمدی ³

1 - دانشیار گروه اقتصاد، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
2 - استادیار گروه اقتصاد، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران
3 - کارشناس ارشد گروه اقتصاد، دانشکده علوم اقتصادی، دانشگاه مازندران، بابلسر،ایران

تاریخ دریافت : 1397/03/05 تاریخ پذیرش : 1397/09/28 تاریخ انتشار : 1397/09/01

کلید واژه: اشتغال غیررسمی, استان کردستان, مدل لاجیت,

چکیده مقاله :

مشاغل غیررسمی، مشاغلی هستند که افراد شاغل در آن بدون داشتن قرارداد رسمی کار، با دستمزد کمتر از حداقل مزد قانونی و بدون برخورداری از حمایت های اجتماعی (مانند بیمه های اجتماعی) و چتر حمایتی قانون کار (مانند اخطار پیش از اخراج، مرخصی استحقاقی سالانه یا استعلاجی و غیره) مشغول به کارند. اشتغال غیررسمی سهم قابل توجهی از اقتصاد غیرکشاورزی در مناطق شهری ایران و استان کردستان را به خود اختصاص داده است. در پژوهش حاضر با استفاده از داده های خام طرح نمونه گیری هزینه-درآمد خانوار در مناطق شهری استان کردستان، میزان اشتغال غیررسمی برآورد و عوامل مؤثر بر اشتغال غیررسمی با استفاده از مدل لاجیت در سال های 1380، 1387 و 1393 بررسی و مقایسه شده است. معیار اندازه گیری اشتغال غیررسمی، شاخص برخورداری از حداقل مزد قانونی و برخورداری از بیمه های اجتماعی است. نتایج حاصل از اندازه‌گیری اشتغال غیررسمی نشان می دهد که در فاصله سال‌های 1380 تا 1393 نسبت اشتغال غیررسمی در مناطق شهری استان کردستان افزایش یافته و از 1/67 به 8/73 درصد رسیده است. نتایج تخمین مدل لاجیت نشان می دهد که متغیرهای سن، وضعیت تأهل، میزان تحصیلات و نوع فعالیت تأثیر معناداری بر اشتغال غیررسمی دارند. افزایش سن، افزایش تحصیلات و متأهل بودن احتمال اشتغال غیررسمی را کاهش می دهند. در مناطق شهری استان کردستان بخش صنعت و پس از آن بخش خدمات بیشترین سهم از شاغلان غیررسمی را در خود جای داده است.

منابع و مأخذ:

اسدی گرجی، حسین. (1391). عوامل مؤثر بر ریسک اعتباری مشتریان بانک­های تجاری (مطالعه موردی بانک تجارت شهر نکا – استان مازندران). پایان نامه کارشناسی ارشد اقتصاد. دانشکده علوم اقتصادی و اداری. دانشگاه مازندران.

باباحیدری، ساغر. (1380). اندازه­گیری و بررسی عوامل مؤثر بر اشتغال در بخش غیررسمی ایران. پایان نامه کارشناسی ارشد اقتصاد. دانشکده اقتصاد. دانشگاه اصفهان.

توماس، ریسکاویچ. و وینچز سیتو. 1376. اقتصاد غیررسمی. ترجمه‌ی منوچهر نوربخش و کامران سپهری. مؤسسه تحقیقات پولی و بانکی.

جهان­تیغ، الهام. (1392). عوامل موثر بر اشتغال غیررسمی جوانان در ایران. پایان نامه کارشناسی ارشد اقتصاد، دانشکده علوم اقتصادی و اداری. دانشگاه مازندران.

رنانی، اربابیان. و محمد میرزایی. 1391. بخش غیررسمی و ظرفیت مالیاتی از دست رفته (مطالعه موردی: استان کهگیلویه و بویر احمد). پژوهشنامه اقتصادی (رویکرد اسلامی-ایرانی). دوره 12. شماره 44.

 

 

سازمان بین المللی کار، ژنو – 2002. 1383. کارشایسته و اقتصاد غیررسمی. ترجمه‌ی‌ دکتر محمد ضیائی بیگدلی. پژوهشکده امور اقتصادی.

سایت رسمی استانداری کردستان. http://www.ostan-kd.ir.

کاتوزیان، محمد علی همایون. (1379). اقتصاد سیاسی ایران: از مشروطیت تا پایان سلسله پهلوی. ترجمه‌ی محمدرضا نفیسی و کامبیز عزیزی. تهران: مرکز نشر.

کریمی، زهرا. 1390. قانون حداقل دستمزد و اشتغال غیررسمی در ایران. اولین همایش ملی اقتصاد ایران. دانشگاه تهران.

 مهرآرا ، محسن. 1380. جایگاه بخش غیررسمی در ایجاد اشتغال در ایران. راهبرد. شماره 20.

 نایب، سعید. (1378). بررسی ساختار بازار کار بخش غیررسمی شهری. پایان نامه کارشناسی ارشد اقتصاد. دانشکده اقتصاد. دانشگاه اصفهان.

 نتایج تفصیلی سرشماری‌های عمومی نفوس و مسکن. مرکز آمار ایران. https://www.amar.org.ir.

Bangasser, p. (2000). The ILO and the informal sector an in stitutional history. Employment paper.

Bernabé, S.& Singh, A. (2002). A profile of informal employment: The case of Georgia. Working Paper No. 355192, International Labour Organization.

Bosch, Goni-Pacchioni, & Maloney, W. (2012). Trade liberalization, labor reforms and formal – informal employment dynamics. Labour Economics, 19.

Funkhouser, E. (1996). The urban informal sector in Central America: Household survey evidence. World Development, 24(11).

Günther, I. & Launov, A. (2012). Informal employment in developing countries: Opportunity or last resort?. Development economics, 97(1).

Hart, K. (1973). Informal income opportunities and urban employment in Ghana. Modern African studies, 11(1).

Henley, Arabsheibani. Carneiro, F. G. (2009). On Defining and Measuring the Informal Sector: Evidence from Brazil. World Development 37( 5).

International Labour Office (2000). Resolution concerning statistics of employment in the informal sector. adapted by the Fifteenth International Conference of Labour Statisticians – lubell, H. The informal sector in the 1980 s and 1990 s. paris. OECD Development center.

International Labour Office (2002). Decent Work and the Informal Economy. Report of the Director – General; International Labour Conference, 90 th Session; Report VI; International Labour Office, Geneva, 2002.

International Labour organization. (1972). Employment, incomes and equality: A strategy for increasing productive employment in kenya. Geneva:ILO.

Mazumdar,D. (1976). The urban informal sector. World Development 9.

Merrick, T. W. (1976). Employment and earnings in the informal sector in Brazil: The case of Belo Horizonte. Developing Areas, 10(3).

Sethuraman, S. V, (1981). The urban informal sector in developing country, Employment, Poverty and Environment. Geneva, ILO.