بررسی اثرات شوک های ناشی از منابع تولید بر روی بهره وری انرژی بخش کشاورزی ایران

محورهای موضوعی : اقتصاد کاربردی

سحر اسکندری ¹ (دانشجوی دکتری،گروه اقتصاد، دانشکده علوم کشاورزی و صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
یعقوب زراعت کیش ² (دانشیار گروه اقتصاد، دانشکده علوم کشاورزی و صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول).)
رضا مقدسی ³ (دانشیار گروه اقتصاد، دانشکده علوم کشاورزی و صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)
جعفر عزیزی ⁴ (دانشیار گروه اقتصاد، دانشکده علوم کشاورزی و صنایع غذایی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1402/06/24 تاریخ پذیرش : 1402/07/18 تاریخ انتشار : 1402/09/01

کلید واژه: نیروی کار, بهره وری انرژی, مدل خودرگرسیون برداری, سرمایه, بخش کشاورزی,

چکیده مقاله :

افزایش بهره‌وری، کاهش شدت انرژی استفاده مناسب و موثر از منابع تولید است. هدف تحقیق حاضر بررسی اثرات شوک‌های ناشی از منابع تولید اعم از سرمایه، نیروی کار و انرژی (قیمت برق وقیمت فرآورده‌های نفتی) بر شدت انرژی بخش کشاورزی می‌باشد. در این مطالعه ابتدا بهره‌ وری انرژی در بخش کشاورزی با استفاده از شاخص بهره وری جزیی محاسبه شده و سپس مهم ترین عوامل موثر بر بهره وری انرژی در بخش کشاورزی با استفاده از الگوی خودرگرسیون‌برداری (VAR) و داده‌های سالیانه طی دوره سی ساله 1395-1365 و داده‌های مورد نیاز از ترازنامه انرژی وزارت نیرو و مرکز آمار ایران گردآوری شد. نتایج نشان داد که شوک ناشی از سوی متغیرهای دستمزد واقعی نیروی کار به ازای هر واحد انرژی با دو وقفه مثبت، متوسط موجودی سرمایه به ازای هر واحد انرژی، مصرف انرژی و قیمت برق دارای تاثیرات مثبت همراه با نوساناتی مثبت بر بهره‌وری انرژی بخش کشاورزی داشته‌اند. همچنین متغیر قیمت فرآورده‌های نفتی با نوسانات منفی ولی در بلندمدت با روندی ثابت و معنی‌داری بر بهره‌وری انرژی در بخش کشاورزی تاثیرگذار بوده است به گونه‌ای که باعث بهبود بهره‌وری شده‌اند. این بخش به دلیل محدودیت وکمیابی منابع انرژی وافزایش قیمت آن و به منظور بهینه‌سازی مصرف انرژی و کاهش شدت آن در بخش کشاورزی باید راهکارهای مختلفی از جمله صرفه‌جویی در استفاده از انرژی‌های فسیلی و به کارگیری انرژی‌های نو را مدنظر قرار دهد.