ارزیابی برخی از پاسخ های فیزیولوژیکی سه توده بومی هندوانه (Citrullus lanatus L) به تنش خشکی

محورهای موضوعی : ژنتیک

علی روئین ¹ , امین باقی زاده ² , محمود رقامی ³ , امیر موسوی ⁴

1 - گروه باغبانی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران، ایران
2 - دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته، کرمان، ایران
3 - دانشگاه ولی عصر رفسنجان، رفسنجان، ایران
4 - پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1400/07/22 تاریخ پذیرش : 1400/10/19 تاریخ انتشار : 1402/03/01

کلید واژه: عملکرد, پرولین, نشت یونی, آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی, توده‌های محلی‌ مقاوم,

چکیده مقاله :

شناسایی ژنوتیپ‌های مقاوم به تنش خشکی در هندوانه و ارزیابی پاسخ آن‌ها با توجه به محدود بودن منابع آبی در کشور یک اولویت تحقیقاتی محسوب می‌شود. به منظور ارزیابی پاسخ فیزیولوژیک و زراعی توده‌های هندوانه محلی علی‌آباد، سیستانی و تربت به تنش خشکی، آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب بلوک‌های کامل تصادفی دارای سه رژیم آبیاری 100، 70 و 40 درصد نیاز آبی که به ترتیب به عنوان تیمارهای عدم تنش، تنش خفیف و تنش شدید تقسیم بندی شدند، در بهار و تابستان 1397 در منطقه جیرفت اجرا شد. بیشترین مقدار عملکرد در سطوح 100 و 70 درصد نیاز آبی بود و کمترین آن در سطح 40 درصد نیاز آبی مشاهده شد. در تیمار عدم تنش و رژیم آبیاری 70 درصد بین توده‌ها از لحاظ عملکرد، محتوای رطوبت نسبی و مقدار پرولین تفاوت معنی‌داری وجود نداشت. با افزایش تنش و اعمال رژیم آبیاری 40 درصد نیاز آبی، توده سیستانی عملکرد فیزیولوژیک و زراعی بهتری از خود نشان داد. با افزایش مقدار تنش محتوای پرولین و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی سوپر اکسید دسموتاز و کاتالاز در تمامی توده‌ها افزایش یافت که این مقدار افزایش در هندوانه سیستانی بیشتر از توده‌های دیگر بود. با توجه به نتایج این مطالعه می‌توان اظهار داشت که توده سیستانی با حفظ عملکرد فیزیولوژیکی و زراعی در شرایط تنش نسبت به دیگر هندوانه‌ها مقاومت بهتری نشان داد. استفاده از توده‌های محلی و متحمل هندوانه در برنامه‌های اصلاحی و مدیریت بهینۀ آبیاری می‌تواند به کشاورزان در رویارویی با کمبود آب کمک کند.

چکیده انگلیسی:

In view of limitation of water resources in Iran, screening drought-tolerant watermelon genotypes and evaluate their response to drought stress conditions has been a research priority in country. In order to study the physiologic an agronomic response of indigenous accessions of Aliabad, Sistani and Torbat to water stress, a field study was carried out as a randomized complete block design with split plot arrangement of treatments under three water regimes, 100, 70 and 40% of required water, representing non-stress, mild stress and severe stress treatments, respectively, at Jiroft region in the spring and summer of 2017 growing seasons. The highest fruit weight and yield were at 100 and 70% required water whereas the lowest was achieved at 40% treatment. There were no remarkable differences among accessions under non-stress and 70% required water treatments while Sistani accession showed a better physiological and agronomic yield in response to increase water stress level to 40% required water. The increase of water stress led to an increase of proline concentration and activity of antioxidant enzymes of superoxide dismutase and catalase in all accessions, as this increase was higher in Sistani in comparison to other accessions. Based on the results obtained from this research, it could be state that Sistani accession with maintaining its physiological and agronomic yield showed a better tolerant under adverse condition in compared to other accessions. The utilization of indigenous and tolerant watermelon genotypes in breeding programs and irrigation managements might help in overcoming water shortage.