واکاوی مولفه‌های حکومت‌مندی فیزیکال در اندیشه سیاسی میرزا ملکم-خان
محورهای موضوعی : تحولات سیاسی در ایران
بیگم ناصری
1
,
سمیه حمیدی
2
,
حسین فرزانه پور
3
1 - کارشناسی ارشد علوم سیاسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند
2 - دانشیار گروه علوم سیاسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند، بیرجند
3 - گروه علوم سیاسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بیرجند
کلید واژه: ملکم‌خان, حکومت‌مندی, مدرن, فوکو, قاجار,
چکیده مقاله :
ساختار قدرت سیاسی پیشامشروطه نمایانگر حکومت‌مندی متافیزیکی است. با ورود تجدد به ایران برخی از مولفه‌های حکومت‌مندی فیزیکی تحت عنوان حکومت مشروطه در ذهنیت روشنفکران مورد توجه قرار گرفت. روشنفکران این دوره علل عقب‌ماندگی کشور و پیشرفت غرب را در تفاوت بن‌مایه‌های حکومت‌مندی می‌دانستند. از جمله این روشنفکران میرزا ملکم‌خان است. وی کوشید تا پایه‌ای برای اصلاحات حکومت در ایران به وجود آورد. او با نقد قدرت، به اصلاح نقایص و کارآمدساختن نظام سیاسی پرداخت و این امر سبب مقایسه جامعه پیشاقانون، پیشامدرن و حکومت استبدادی با غرب دموکراتیک و قانونمند شد. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و بهره‌گیری از متن اصلی آثار ملکم‌خان درصدد است تا مبانی حکومت‌مندی مدرن را در اندیشه وی مورد واکاوی قرار دهد و گذار به حکومت‌مندی مکانیکی مبتنی بر نظم و قانون را در اندیشه این روشنفکر تبیین نماید. دستاورد نوشتار حاضر آن است که ملکم‌خان پیشرو و مبلغ تجدد‌خواهی بود و راه‌حل بیرون‌آمدن از عقب‌ماندگی ایران را در پایبندی به حکومت سلطنتی، پیروی از اندیشه آزادی‌خواهی و حکومت قانون و پذیرش نظام حکومتی مدرن می‌دانست.
The structure of pre-constitutional political power reflects metaphysical governmentality. With the arrival of modernity in Iran, some components of physical governmentality under the name of constitutional government were considered in the minds of intellectuals. The intellectuals of this period knew the reasons for the backwardness of the country and the progress of the West in the differences between the foundations of the governmentality. Among these intellectuals is Mirza Malekom Khan. He sought to lay the groundwork for government reform in Iran. Thus, he tried to correct the shortcomings and make the political system more efficient by criticizing power, and this led to the comparison of the pre-modern, pre-modern society and authoritarian government with the democratic and legitimate West. This descriptive-analytical method and using the main text of Malkom Khan's works seeks to analyze the principles of modern governmentality in his mind and explain the transition to mechanical rule based on law and order in the mind of this intellectual. The result of the present article is that Malkom Khan was a pioneer and propagandist of modernism and considered the solution to get out of Iran's backwardness in adhering to the monarchy, following the idea of freedom and the rule of law and accepting the modern system of government.
_||_