غیریّت‌سازی گفتمان اسلامی فقاهتی بر اساس اندیشه امام خمینی(ره)
محورهای موضوعی : مطالعات میان فرهنگی
محمد حسین باقری
1
(استادیار، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران)
کلید واژه: گفتمان, امام خمینی, اسلام سیاسی, غیریّت‌سازی,
چکیده مقاله :
هدف اصلی پژوهش این است که غیریت‌سازی قدرت سیاسی در اندیشه اسلام سیاسی فقاهتی با تأکید بر اندیشه سیاسی امام خمینی (ره) به عنوان اسلام مستقر در ایران امروز را، به صورت یک شبکه مفهومی مفصل‌بندی نماید. در این مقاله تلاش شد با استفاده از روش تحلیل گفتمان، فرایند غیریّت‌سازی در اسلام سیاسی فقاهتی امام خمینی در قالب یک مدل نشان داده شود. اندیشه سیاسی امام‌خمینی به عنوان شارح و معمار اسلام سیاسی فقاهتی در جمهوری اسلامی، متن محوری این پژوهش قرار گرفت. برای این منظور با واکاوی در اندیشه سیاسی و بیانات امام خمینی، مؤلفه‌های دالّ مرکزی و دالّ‌های شناور گفتمان اسلام ناب مورد نظر ایشان، در چارچوب نظریه گفتمان بیان گردید تا زنجیره هم‌ارزی مفاهیم غیریّت‌سازی شده روشن گردند. با روشن شدن زنجیره‌های نفی رژیم پهلوی، نفی گفتمان غرب و غرب‌زدگی، نفی اسلام‌های دیگر، نفی گفتمان ملی‌گرایی سکولار، نفی وابستگی، استعمار و استثمار، راه برای مفصل‌بندی موضوعات و مفاهیم دیگر از قبیل نظارت بر قدرت سیاسی و غیره باز می‌شود.
The main aim of the research is to elaborate the alienation of political power in Jurisprudence's political Islamic thought by emphasizing the political thought of Imam Khomeini (RA) as Islam based in today's Iran, in the form of a conceptual network. n this article, an attempt was made to show the process of alienation in Imam Khomeini's jurisprudential political Islam in the form of a model using the discourse analysis method. Imam Khomeini's political thought as the explainer and architect of jurisprudential political Islam in the Islamic Republic was the central text of this research. For this purpose, by analyzing the political thought and statements of Imam Khomeini, the components of the central signifier and the floating signifiers of the discourse of pure Islam intended by him were stated in the framework of the discourse theory in order to clarify the equivalence chain of alienated concepts. By clarifying the chains of negation of the Pahlavi regime, negation of the discourse of the West and Westernization, negation of other Islams, negation of the discourse of secular nationalism, negation of dependence, colonialism and exploitation, the way is opened for detailing other issues and concepts such as monitoring political power and so on.
_||_
- امجد، محمد (1380). ایران از دیکتاتوری سلطنتی تا دین‌سالاری، ترجمه حسین مفتخری، تهران: مرکز.
- بابی، سعید (1379). هراس بنیادین: اروپا‌مداری و ظهور اسلام‌گرایی، ترجمه غلامرضا جمشیدی‌ها و موسی عنبری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- بازرگان، مهدی (1361). مشکلات و مسائل اولین سال انقلاب، تهران: عبدالعلی بازرگان.
- تاجیک، محمدرضا (1379). مجموعه مقالات گفتمان و تحلیل گفتمانی، تهران: انتشارات فرهنگ گفتمان.
- تاجیک، محمدرضا (1383). گفتمان، پادگفتمان و سیاست، تهران: مؤسسه تحقیقات و توسعه علوم انسانی.
- حسینی‌زاده، محمدعلی (1389). اسلام سیاسی در ایران، قم: دانشگاه مفید.
- یورگنسن، ماریان؛ فیلیپس، لوئیز (1389). نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمه هادی آجیلی، تهران: نی.
- مارش، دیوید؛ استوکر، جری (1378). روش و نظریه در علوم سیاسی، ترجمه امیرمحمد حاج یوسفی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- موسوی خمینی، سید روح‌الله (1378). صحیفه امام خمینی، جلد 1، 3، 4، 5، 6، 8، 18، 20، 21، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
- موسوی خمینی، سید روح‌الله (1323). کشف‌الاسرار، بی‌جا: نشر ظفر.
- موسوی خمینی، سید روح‌الله (1369). شئون و اختیارات ولی‌فقیه، تهران: وزارت ارشاد.
- موسوی خمینی، سید روح‌الله (1380). المکاسب المحرمه، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
- موسوی خمینی، سید روح‌الله (1373). وصیت‌نامه سیاسی-الهی امام، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
- مبینی پور، نیره سادات (1398). تحلیل گفتمان دفاع مقدس، مجله مطالعات میان فرهنگی، دوره 14، شماره 39: 155-161.
- نیچه، فریدریش (1401). حکمت شادان، ترجمه فولادوند و همکاران، تهران: جامی (مصدق).
-Laclau, E. (1977). Politics and Ideology in Marxist Theory, London.
- Laclau, E(1990). New Reflections on the Revolution of Our Time, London.
-Laclau, E. & Mouffe, C. (2000). Contingency, Hegemony, Universality: Contemporary Dialogues on the Left, London.
- Zubaidah, S. (1989). Islam, the people & the stste, London, Routledge