چکیدهبررسی ساختارهای اجتماعی ایران در هر دوره از اهمیت ویژهای برخوردار است. در این بین دسترسی به اسناد یکی از مؤثرترین روشهای پژوهش، جهت دستیابی به واقعیت های هر زمان شناخته شده است و اسناد عرایض به عنوان گروهی از اسناد تاریخی که از امور زندگی، روابط میان مردم و جامعه چکیده کامل
چکیدهبررسی ساختارهای اجتماعی ایران در هر دوره از اهمیت ویژهای برخوردار است. در این بین دسترسی به اسناد یکی از مؤثرترین روشهای پژوهش، جهت دستیابی به واقعیت های هر زمان شناخته شده است و اسناد عرایض به عنوان گروهی از اسناد تاریخی که از امور زندگی، روابط میان مردم و جامعه و حکومت سخن میگوید و هر سطر از آن به زندگی اجتماعی مردم میپردازد، برای پژوهشگران از امتیاز خاصی برخوردار است.هدف پژوهش حاضر شناخت مشکلات و مسائل اجتماعی مردم طهران طی نزدیک به سه سال از سلطنت ناصرالدینشاه قاجار است که در اسناد عرایض مورد بررسی، منعکس گردیده است؛ این اسناد، شامل عرایض مردم طهران بین سالهای1301 تا 1303 هجری قمری میباشد. روش تحقیق در این پژوهش، انجام کار تصحیح مجموعه خطی بر اساس علم نسخهشناسی (Codicology) و تحریر مقاله بر اساس روش تاریخی(استقرائی) و شیوه تدوین و نگارش آن به صورت توصیفی-تحلیلی میباشد. استخراج اطلاعات و دادهها نیز به صورت کتابخانهای و اسنادی صورت گرفته است. بررسی این اسناد نشان میدهد رعیت، آزادانه و با کمترین ترسی، مطالبات و مسائل خود را با شخص اول مملکت مطرح میکرده است. دادههای عرایض نشان میدهد که گروههای مختلف اجتماعی، عموما، از آزادی بیان و آزادیهای مذهبی برخوردار بودند و در این زمینه دغدغه یا نگرانی وجود نداشته است. حفظ امنیت و برپایی عدالت، همچون گذشته تاریخ ایران، حلقه مفقوده عصر ناصری بوده است؛ با این تفاوت که شخص شاه، شخصا و رأسا، درصدد حل مسائل و مشکلات گروهها و طبقات اجتماعی ممالک محروسه ایران برآمد.
پرونده مقاله
چکیده
عدالت اجتماعی یکی از مفاهیم برجسته در میان اندیشمندان مسلمان در قرن بیستم بوده است. همزمان با رشد و گسترش اندیشههای سوسیالیستی و غالب شدن گفتمان عدالت اجتماعی، اندیشمندان مسلمان نیز به نظریهپردازی در باب عدالت اجتماعی پرداختند. سید قطب و رشید رضا دو تن از اندیش چکیده کامل
چکیده
عدالت اجتماعی یکی از مفاهیم برجسته در میان اندیشمندان مسلمان در قرن بیستم بوده است. همزمان با رشد و گسترش اندیشههای سوسیالیستی و غالب شدن گفتمان عدالت اجتماعی، اندیشمندان مسلمان نیز به نظریهپردازی در باب عدالت اجتماعی پرداختند. سید قطب و رشید رضا دو تن از اندیشمندان مسلمان بودند که در مورد موضوعات اجتماعی و انطباق آنها با اسلام به نظریهپردازی پرداختند. دراین پژوهش باروش توصیفی ،تحلیلی وبر اساس مطالعات کتابخانه ای به بررسی تطبیقی عدالت اجتماعی و آزادی از دیدگاه این دو متفکر خواهیم پرداخت .بر اساس یافتههای پژوهش، در اندیشهی سید قطب برخی از مفاهیم سیاسی با مفهوم عدالت اجتماعی پیوند خورده است که برجستهترین آنها آزادی، برابری و حقوق بشر است. از نظر سید قطب احکام عدالت اجتماعی، آزادی و برابری، از موضوعات مهمی است که اسلام وضع کرده و مردم را به آن مکلف کرده است. سید قطب چشم انداز اصلاحی خود را برای جامعه بر اساس تحقق عدالت اجتماعی بنا کرد و هدف اصلی وی این بود که دستیابی به مبانی اسلام، اعمال مشروعیت آن و اجرای مبانی اسلام منجر به تحقق عدالت اجتماعی خواهد شد. محمد رشید رضا نیز در غالب اندیشههای خود در باب حکومت به عدالت اجتماعی میپردازد. بنابراین از این نظر که هر دو پیادهسازی عدالت در جامعه را مرهون نظام سیاسی اسلامی میدانند میان آنها قرابت وجود دارد اما باید توجه داشت که سید قطب با وضوح بیشتری در مورد آزادی و عدالت اجتماعی سخن گفته است.
کلیدواژه: سید قطب، محمد رشیدرضا، عدالت اجتماعی، آزادی.
پرونده مقاله