چکیده جریان بابی گری در عصر محمدشاه قاجار و سال 1260 هـ. ق رسماً اعلام موجودیت کرد. این جنبش، در آغاز، سه مرحلۀ تبلیغی بابیت، مهدویت و نبوت را پشت سر گذاشت. سیدعلی محمد شیرازی، بانی جریان مذکور، به دستور حاج میرزا آقاسی، صدر اعظم محمدشاه، راهی آذربایجان شد و از جمادی ال چکیده کامل
چکیده جریان بابی گری در عصر محمدشاه قاجار و سال 1260 هـ. ق رسماً اعلام موجودیت کرد. این جنبش، در آغاز، سه مرحلۀ تبلیغی بابیت، مهدویت و نبوت را پشت سر گذاشت. سیدعلی محمد شیرازی، بانی جریان مذکور، به دستور حاج میرزا آقاسی، صدر اعظم محمدشاه، راهی آذربایجان شد و از جمادی الثانی 1264 هـ. ق تا شعبان 1266 هـ. ق حدود دو سال و سه ماه را در زندان چهریق گذراند. پس از ناامید شدن بابی ها از آزادی سیدعلی محمد، این جنبش وارد مرحله جدیدی شد که در پیش گرفتن رویکرد نبرد مسلحانه بود. آنان اسارت پیشوای شان را بهانه ساختند و با انجام چند شورش، به زورآزمایی با حکومت موجود پرداختند؛ اوج این هماورد مسلحانه در همان گام اول اتفاق افتاد و آن شورش بابی ها در قلعۀ شیخ طبرسی مازندران بود که حدود نه ماه به طول انجامید و با سرکوب بابی ها نیز خاتمه یافت. مسألۀ مقالۀ حاضر، چرایی تلوّن ترکیب اجتماعی و نیز خاستگاه اجتماعی شورشیان بابی و انگیزه های حضور آنان در جنبش یاد شده، با تأکید بر شورش مازندران است. در انجام این تحقیق از روش تحقیق تاریخی استفاده شده است که سعی دارد با با نگاهی عینی به وقایع و حوادث مستند تاریخی که در منابع آمده است، به تبیین تاریخی موضوع بپردازد.
پرونده مقاله
در مقاله تلاش شده است با مطالعهی اندیشهها و رفتارهای نخبگان سیاسی- فرهنگی عصر رضاشاه پاسخی برای این پرسش بیابیم که آیا رضاشاه خود طراح سیاستهای فرهنگی حکومتش بود و یا طراحان دیگری سیاستهای فرهنگی این عصر را تدوین میکردند. به همین منظور خلاصهای از شرح احوال و اقدا چکیده کامل
در مقاله تلاش شده است با مطالعهی اندیشهها و رفتارهای نخبگان سیاسی- فرهنگی عصر رضاشاه پاسخی برای این پرسش بیابیم که آیا رضاشاه خود طراح سیاستهای فرهنگی حکومتش بود و یا طراحان دیگری سیاستهای فرهنگی این عصر را تدوین میکردند. به همین منظور خلاصهای از شرح احوال و اقدامات چهرههای برجستهای مانند: محمدعلی فروغی (ذکاءالملک)، تیمورتاش، مخبرالسّلطنه (مهدیقلیخان هدایت) و عیسیصدیقاعلم بررسی میشود. این افراد که فقط گروهیاز نخبگان عصرند هر کدام به نوعی با سیاستهای رضاشاهی وابستگی و پیوستگی یا هماهنگی و تعامل فرهنگی داشتهاند و میتوان آنها را نخبگان سیاسی- فرهنگی یا فرهنگی- سیاسی خواند. در مقاله، عملکرد فرهنگی آنها به ویژه در برخورد با عرصةی فرهنگ دینی، ملی- باستانی و نیز فرهنگ غربی بررسی میشود. در این مقاله چند تن از نامآورترین سیاستمداران فرهنگی عصر رضاشاه که نقش مهمتر و بیشتری در سیاستهای فرهنگی داشتهاند و نمایندهی نخبگان همسویشان پنداشته میشدهاند برگزیده شدند، واژگان کلیدی: رضاشاه- سیاستمداران- فرهنگ- آموزش و پرورش- دانشگاه
پرونده مقاله
چکیدهبررسی ساختارهای اجتماعی ایران در هر دوره از اهمیت ویژهای برخوردار است. در این بین دسترسی به اسناد یکی از مؤثرترین روشهای پژوهش، جهت دستیابی به واقعیت های هر زمان شناخته شده است و اسناد عرایض به عنوان گروهی از اسناد تاریخی که از امور زندگی، روابط میان مردم و جامعه چکیده کامل
چکیدهبررسی ساختارهای اجتماعی ایران در هر دوره از اهمیت ویژهای برخوردار است. در این بین دسترسی به اسناد یکی از مؤثرترین روشهای پژوهش، جهت دستیابی به واقعیت های هر زمان شناخته شده است و اسناد عرایض به عنوان گروهی از اسناد تاریخی که از امور زندگی، روابط میان مردم و جامعه و حکومت سخن میگوید و هر سطر از آن به زندگی اجتماعی مردم میپردازد، برای پژوهشگران از امتیاز خاصی برخوردار است.هدف پژوهش حاضر شناخت مشکلات و مسائل اجتماعی مردم طهران طی نزدیک به سه سال از سلطنت ناصرالدینشاه قاجار است که در اسناد عرایض مورد بررسی، منعکس گردیده است؛ این اسناد، شامل عرایض مردم طهران بین سالهای1301 تا 1303 هجری قمری میباشد. روش تحقیق در این پژوهش، انجام کار تصحیح مجموعه خطی بر اساس علم نسخهشناسی (Codicology) و تحریر مقاله بر اساس روش تاریخی(استقرائی) و شیوه تدوین و نگارش آن به صورت توصیفی-تحلیلی میباشد. استخراج اطلاعات و دادهها نیز به صورت کتابخانهای و اسنادی صورت گرفته است. بررسی این اسناد نشان میدهد رعیت، آزادانه و با کمترین ترسی، مطالبات و مسائل خود را با شخص اول مملکت مطرح میکرده است. دادههای عرایض نشان میدهد که گروههای مختلف اجتماعی، عموما، از آزادی بیان و آزادیهای مذهبی برخوردار بودند و در این زمینه دغدغه یا نگرانی وجود نداشته است. حفظ امنیت و برپایی عدالت، همچون گذشته تاریخ ایران، حلقه مفقوده عصر ناصری بوده است؛ با این تفاوت که شخص شاه، شخصا و رأسا، درصدد حل مسائل و مشکلات گروهها و طبقات اجتماعی ممالک محروسه ایران برآمد.
پرونده مقاله
فرقه یهودی دونمه یکی از طوایف دینی یهودی ماسونی به شمار می رود که شایسته بحث و بررسی است. اهمیت این فرقه مرهون عوامل متعددی است، که بارزترین آنها نقش بزرگ آن در اواخر دولت عثمانی، که تا دوران جانشین آن یعنی ترکیه امروزه نیز امتداد یافت. بعلاوه این فرقه در جهان اسلام ظهو چکیده کامل
فرقه یهودی دونمه یکی از طوایف دینی یهودی ماسونی به شمار می رود که شایسته بحث و بررسی است. اهمیت این فرقه مرهون عوامل متعددی است، که بارزترین آنها نقش بزرگ آن در اواخر دولت عثمانی، که تا دوران جانشین آن یعنی ترکیه امروزه نیز امتداد یافت. بعلاوه این فرقه در جهان اسلام ظهور کرد از این رو ضرورت دارد با این طایفه آشنایی شود و مراحل مختلف پیشرفت آن و نقشی که در جامعه عثمانی مسلمان ایفا کرد، مورد بحث و بررسی قرار گیرد.در نیمه دوم سده هفدهم میلادی، دولت عثمانی با شرایط تاریخی و سیاسی سختی روبرو شد که تاثیر زیادی در ظهور و بروز طایفه ی ماسونی موسوم به یهود دونمه شد. این طایفه توسط یک خاخام یهودی به نام ساباتای بن زفی إزمیری (1626- 1675) هنگامی که خود را مسیح موعود اعلام کرد، برپا گردید.این طایفه یهودی تظاهر به دین اسلام می کنند، در حالی که پنهانی مراسم دینی ویژه خود را برپا میدارند که به آن نام طایفه سابائی اطلاق میگردد. این طایفه یهودی ماسونی تاثیر بسزایی در اوضاع داخلی دولت عثمانی به ویژه در دوران فرمانروایی سلطان عبدالحمید دوم (حک 1876- 1909م) داشت، بنحوی که نقش مهمی در انقلاب عثمانی سال 1908 و خلع سلطان عبدالحمید دوم در سال 1909 ایفا کرد، و نیز در سیاستی که جمعیت اتحاد و ترقی هنگام مستولی شدن بر قدرت و اداره دولت عثمانی در پیش گرفت.
پرونده مقاله
پیروزی علمای اصولی بر اخباریها از مهمترین تحولات درونی تشیع در عهد قاجاریه بود که همواره با پیامدهای سیاسی و فکری همراه بود. موج سوم جنبش اخباریگری توسط میرزا محمد اخباری آخرین نماینده مهم جریان اخباریگری در دوره قاجاریه آغاز شد. پس از این دوره اخباریها برای همیشه ا چکیده کامل
پیروزی علمای اصولی بر اخباریها از مهمترین تحولات درونی تشیع در عهد قاجاریه بود که همواره با پیامدهای سیاسی و فکری همراه بود. موج سوم جنبش اخباریگری توسط میرزا محمد اخباری آخرین نماینده مهم جریان اخباریگری در دوره قاجاریه آغاز شد. پس از این دوره اخباریها برای همیشه از اصولیها شکست قطعی یافتند. از آن زمان به بعد اصولیان رهبری دینی و سیاسی جامعه شیعه را به دست گرفتند. بنابراین مسأله اصلی این تحقیق، نظر به جایگاه میرزا محمد اخباری در این مرحله از جنبش اخباریگری، نقش ایشان در فراز و فرود مکتب اخباری در دوره فتحعلی شاه قاجار میباشد.چارچوب نظری این تحقیق مبتنی بر این دیدگاه است که قرائت از دین و منـابع دینـی در دورههای مختلف شکل گرفته و این امر موجب پیدایش گرایشهای مـذهبی مختلفـی در درون جامعـه شیعی شده است. یافتههای این تحقیق نشان میدهد که میرزامحمد اخباری در دربار فتحعلی شاه قاجار مقرب شد و با تکیه بر قدرت شاه و سوار شدن بر موج احساسات او به ترویج اخبارگری پرداخت . از دیگر سو می دانیم که میرزا محمد، افزون بر اعتقادات تند اخباری و ضد اصولی خود، گرایش به نوعی عقاید مرتبط با علوم غریبه داشت و شاید این امور و پیامدهای فکری و مذهبی آن هم در تصمیم اصولیان در مقابله با او مؤثر بوده است؛ واژگان کلیدی: میرزا محمد اخباری ، اخباریگری، علمای اصولی، علمای اخباری، فتحعلی شاه قاجار
پرونده مقاله