امکان‌سنجی تحقق چشم‌انداز توسعه گردشگری کشاورزی در پایداری توسعه سکونتگاه‌های ناحیه ای (مطالعه موردی: شهرستان ساوه)
محورهای موضوعی : مربوط به گردشگری
مجید گودرزی
1
,
هوشنگ مرادی
2
,
حجت الله پاشاپور
3
,
محمد فرجی دارابخانی
4
1 - دانشيار جغرافيا و برنامه ريزي شهري، دانشگاه شهيد چمران اهواز، اهواز، ايران
2 - دانشجوي دکتري جغرافيا و برنامه ريزي شهري، دانشگاه شهيد چمران اهواز، اهواز، ايران
3 - استاديار جغرافياي سياسي، دانشگاه امام علي، تهران، ايران
4 - استاديار جغرافيا و برنامه‌ريزي شهري، دانشگاه پيام نور تهران، تهران، ايران
کلید واژه: گردشگری کشاورزی, پایداری توسعه, سکونتگاه‌های ناحیه‌ای, مدل SWOT و QSPM, شهرستان ساوه,
چکیده مقاله :
هدف این مطالعه بررسی، امکان‌سنجی و تحقق‌بخشی چشم‌انداز توسعه گردشگری کشاورزی در شهرستان ساوه است. نوع تحقیق حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت و روش، پیمایشی مبتنی بر مطالعات میدانی (پرسشنامه‌ای) است. جامعه آماری این پژوهش شامل 18 نفر از مدیران و متخصصین دانشگاهی در حوزه گردشگری و برنامه‌ریزی شهری است که با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب‌شده است. برای تحلیل علمی از مدل ترکیبی تحلیل استراتژیک SWOT و ماتریس برنامه‌ریزی استراتژیک کمی QSPMاستفاده‌شده است. نتایج بدست آمده بر مبنای ماتریس ارزیابی که عوامل داخلی؛ نقاط قوت و ضعف و عوامل خارجی؛ فرصت‌ها و تهدیدها می‌باشد. با توجه به امتیازبندی گویه‌های موجود در تحقیق مجموع امتیاز عوامل داخلی 28/2 (قوت‌ها 13/1 و ضعف‌ها 15/1) و عوامل خارجی 2/3 (فرصت‌ها 993/0 و تهدیدها 2/2) به‌دست‌آمده است؛ بنابراین بهترین استراتژی و راهبرد تحقق الگوی گردشگری کشاورزی در منطقه مورد مطالعه، راهبرد WO یا تقویت و استفاده از نقاط فرصت در جهت کاهش و خنثی‌سازی نقاط ضعف می‌باشد. با توجه به نتایج حاصله از بین راهبردهای تدوین‌شده، استراتژی رقابتی- تهاجمی (WO) با داشتن بالاترین نمره (82/6) بالاترین امتیاز را کسب نموده و دارای بیشترین جذابیت در بین استراتژی‌های پژوهش می‌باشد. همچنین خروجی مدل برنامه‌ریزی استراتژیک مذکور با تأکید بر استفاده هر چه بیشتر از موقعیت منطقه از نظر نزدیکی و دسترسی به مراکز جمعیتی ویژگی‌های زمین‌شناختی منطقه و تقویت برنامه‌های مربوط به آن از اولویت بالایی برخوردار است.
The purpose of this study is to investigate the feasibility and realization of agricultural tourism development in Saveh city. The current type of research is applied in terms of purpose and nature, employing a survey based on field studies (questionnaire). The statistical population of this research includes 18 university managers and experts in the field of tourism and urban planning, who were selected using purposive sampling. For scientific analysis, the combined model of SWOT strategic analysis and the Quantitative Strategic Planning Matrix (QSPM) has been used. The results obtained from the evaluation matrix show that internal factors (strengths and weaknesses) and external factors (opportunities and threats) were assessed. According to the scoring of the items in the research, the total score of internal factors is 2.28 (strengths 1.13 and weaknesses 1.15) and external factors 3.2 (opportunities 0.993 and threats 2.2). Therefore, the best strategy for realizing the agricultural tourism model in the study area is the WO strategy, which involves leveraging strengths to exploit opportunities and mitigate weaknesses. Among the developed strategies, the competitive-aggressive (WO) strategy scored the highest (6.82) and is the most attractive among the research strategies. The output of the strategic planning model emphasizes leveraging the region's proximity and access to population centers, geological features of the area, and strengthening related programs as high priority actions.
1- اعرابي، م. 1389. درسنامه برنامه ريزي استراتژيک. دفتر پژوهش¬هاي فرهنگي، چاپ سوم: ص 63.
2- اميري، ص.، احساني فر، ت.، نادري، ن.، رستمي، ف. 1395. ارائه يک مدل مفهومي به‌منظور بررسي تأثير گردشگري کشاورزي بر توسعه کارآفريني روستايي. نشريه کارآفريني در کشاورزي، مطالعات کارآفريني و توسعه پايدار کشاورزي، 3(1): 15-1.
3- ترکچورن، ط. 1389. تأثير گردشگري کشاورزي بر اقتصاد محلي و کارآفريني (منطقه مورد مطالعه: دهستان کترا شهرستان تنکابن). پايان‌نامه کارشناسي ارشد رشته مديريت جهانگردي، دانشگاه هنر اصفهان، اسفند ماه 89.
4- خاني، ف.، قاسمي، ا.، قنبري، ع. 1388. بررسي اثرات گردشگري ساحلي با تکيه‌بر نظرسنجي از خانوارهاي روستايي (مطالعه موردي: روستاي چمخاله شهرستان لنگرود). پژوهش‌هاي جغرافياي انساني، 1(4): 64- 51.
5- سالنامه آماري، سرشماري نفوس و مسکن (1395). استانداري مرکزي.
6- فرجي دارابخاني، م. 1400. تحليل نقش گردشگري مذهبي اربعين در توسعه پايدار شهرهاي گذرگاهي مرزي (مطالعه موردي: شهر مهران). مطالعات توسعه پايدار شهري و منطقه¬اي، 2(2): 24-1.
7- مطيعي لنگرودي، ح.، حيدري، ز. 1395. تبيين قابليت‌هاي گردشگري کشاورزي بر اساس ديدگاه گردشگران (مطالعه موردي: دهستان بلده شهرستان تنکابن). فصلنامه برنامه‌ريزي و توسعه گردشگري، 1(3): 23-1.
8- منتصري، ز.، شاطريان، م.، کياني، ص.، غلامي، ي. 1397. سطح‌بندي توسعه گردشگري روستاهاي بخش برزک در شهرستان کاشان. پايان‌نامه کارشناس ارشد اکوتوريسم، فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستايي، 8(2): 114-95.
9- Abdullaev, A. 2006. Ecotourism: the search for an operational definition. Journal of Sustainable Tourism, 5(2): 109-130.
10- Ansari, M., Biranvandzadeh, M., Arefi, A. 2020. Investigating the role of stakeholders in the development of naturebased sports tourism in lorestan province. The Third International Conference on the Development of Geography and Tourism and Sustainable Development of Iran.
11- Ardestani, M. 2008. Principles of rural tourism, the Ministry of Culture and Islamic Guidance. Printing & Publishing Organization.
12- Baggy, F.S., Reeder, R.J. 2012. Factors affecting farmer participation in agritourism. Agricultural and Resource Economics Review, 41(2): 189-199.
13- Barbieri, C. 2013. Assessing the Sustainability of Agritourism in the Us: A Comparison between Agritourism and Other Farm Entrepreneurial Ventures. Journal of sustainable tourism, 21(2): 252-70.
14- Bondoc, I. 2009. Finding Fun in Food Farming Characteristics of US Agritourism Industry, a master's thesis, University of Florida.
15- Byrd, E.T. 2007. Stakeholders in sustainable tourism development and their roles: applying stakeholder theory to sustainable tourism development. Tourism Review, 62(2): 6- 13.
16- Demonja, D., Bacac, R. 2011. Agritourism Development in Croatia. Studies in Physical Culture and Tourism, 18(4): 361-370.
17- Francesca, D. A. 2016. Green Building for a Green Tourism. A new model of ecofriendly Agritourism. Agriculture and Agricultural Science Procedia, 8: 201 – 210.
18- Gao, J., Barbieri, C., Valdivia, C. 2013. Agricultural landscape preferences: Implications for agritourism development, Journal of Travel Research, 53(3): 366-379.
19- Lupi, C., Claudio, V., Mastronardi, L., giannelli, A., Scardera, A. 2017. Exploring the features of agritourism and its contribution to rural development in Italy. Land Use Policy, 64: 383-390.
20- Malkanthi, S. H. P., Rotary, J. K. 2011. Potential for agritourism development: evidence from srilanka. The Journal of Agricultural Sciences, 6 (1): 44-58.
21- Movahed, A., Javdan, M., Ghanipour, M. 2020. Analysis of Stakeholders’ Perceptions of Tourism Impacts Sustainability in Lahijan. Urban tourism, 7(1): 1-15. doi: 10.22059/ jut.2020.290588.733.
22- Nechar, M. C., Roma’n G. M., Guerrero M. O., Bustamante L. E. T. 2015. Endogenous practices Aculco agritourism, Mexico, based on the valuation of the cultural patrimony of their plantations (Haciendas). Tourism in Latin America, Chapter 10: 175-190.
23- Petromana, I., Vargaa, M., Constantinb, E., Petromana, C., Momira, B., Turca, B., Mercea,. I. (2016). Agritourism: An Educational Tool for the Students with Agro-Food Profile. Procedia Economics and Finance, 39: 83 – 87.
24- Polucha, I., Omer elkatib, A., Zukovskis, J. 2011. Organizational aspects of the arrangement and design of green space and infrastructure in the agro – tourism farms: the case study from North-Eastern Poland. Management theory and studies for rural business and infrastructure development. Research Papers, 1 (25): 200 - 207.
25- Rogerson, Ch., Rogerson, J.M. 2014. Agritourism and Local Economic Development in South Africa. Bulletin of Geography. Socioeconomi Series, 26(26): 93-106.
26- Salami, H., Mafi, H., Ansari, V., Peykani, Gh., Mohtashami, T. 2019. Prioritizing the development of agricultural activities with the goal of employment growth. Agricultural Economics, 17 (4): 149-173.
27- Sznajder, M., Przezbórska, L., Scrimgeour, F. 2009. Agritourism, UK: Cabi.
28- Varmazyari, H., Asadi, A., Rahimi, A., Faghehi, D. 2016. The Motivation Analysis for Tourists Choice of Agritourism Destination: A Case Study of East Alamut, Iran. Journal of Rural Research, 7(4): 644 - 657.
29- Veeck, G., Deborah, Ch., Veeck, A. 2006. America's Changing Farmscape: A Study of Agricultural Tourism in Michigan. The Professional Geographer, 58(3): 235- 48.
30- Yang, L. 2012. Impacts and Challenges in Agri-tourism Development in Yunnan, China. Tourism Planning & Development, 9(4): 369-81.