بررسی نقش تغییرکاربری - پوشش زمین در تغییرات دمای حوزه آبخیز خرسان
محورهای موضوعی : منابع طبیعی و مدیریت زیست محیطیمسعود آسوده 1 , مریم مروتی 2 * , عارف صابری 3
1 - کارشناسی ارشد علوم و مهندسی محیط زیست، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکان،اردکان، ایران
2 - دانشیار، گروه علوم ومهندسی محیط زیست، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه اردکان ، اردکان ، ایران
3 - دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، گروه علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی ، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری ، ساری ، ایران
کلید واژه:
چکیده مقاله :
پژوهش حاضر به بررسی تغییرات کاربری اراضی و پوشش گیاهی طی یک دوره آماری با انتخاب چهار سال 2010، 2014، 2018 و 2022 در حوزه آبخیز خرسان پرداخته‌شده است تا با استفاده از تغییرات موجود نقش کاربری اراضی در نوسانات دمایی و جزایر حرارتی مشخص گردد. برای این منظور نقشههای کاربری اراضی، شاخص پوشش گیاهی و دمای سطح زمین (LST)با استفاده از تصاویر لندست 8-7 با دقت مکانی 30 متر در محیط گوگل ارث‌انجین محاسبه شدند سپس برای صحتسنجی و نقشههای به‌دست‌آمده از ضریب کاپا استفاده گردید؛ همچنین برای تعیین ارتباط بین هریک نقشههای کاربری اراضی و پوشش گیاهی از ضریب همبستگی پیرسون نیز بهره گرفته شد. نتایج تغییرات کاربری اراضی نشان داد که اراضی مرتعی با 8/46 درصد بیشترین مساحت را دارد و اراضی بایر و منابع آب به ترتیب 2/2 و 4/4 درصد کمترین درصد را داشتند؛ نتایج صحتسنجی با ضریب کاپا نشان داد که این نقشهها با دقت 87/0 و 5/0 درصد تهیه شدند، نتایج شاخص NDVI نشان داد که دو مقدار 74/0 و 49/0- به ترتیب حداکثر و حداقل مقدار شاخص طی دوره تعیین‌شده هستند. همچنین مقادیر شاخص LST نیز نشان داد مقادیر حداکثر دما در سالهای 2018 که شدت دمایی نسبت به سه سال دیگر کمتر بوده است و سال 2022 به ترتیب 98/32 و 22/45 درجه سانتیگراد اندازهگیری شده است. با بررسی همبستگی بین کاربری اراضی و دما با سطح اطمینان (Pvalue<0.05) مشخص شد که بیشترین ارتباط را اراضی زراعی با مقدار 724/0 دارد و کمترین آن را اراضی بایر و لخت برابر یا 305/0 در سال 2014 داشته است
The present research has been devoted to the evaluation of land use changes in temperature fluctuations and thermal islands in Khersan watershed of Yasouj city in the years 2010, 2014, 2018 and 2022; First, land use maps, vegetation index and LSD were calculated using Google Earth Engine. To prepare temperature and NDVI maps, Landsat 7-8 images with a spatial accuracy of 30 meters were used, and land use maps were separated from Sentinel images with an accuracy of 10 meters. and barren lands and water resources have the lowest percentages of 2.2 and 4.4 percent, respectively. The Kappa coefficient and the validation result for this map showed that 0.87 and 0.5% were accurate, so the closer the numbers are to one, the better the accuracy of the work. NDVI index values showed that in 2018 and 2010 the vegetation cover was suitable and in the other two years 2014 and 2022 it was shown as average; The maximum pixel value that is vegetation is 0.74 and the minimum pixel value is -0.49. The values of the LSD index also showed that the temperature intensity in 2018 was lower than the other three years. The maximum temperature this year was 32.98 degrees Celsius. The maximum temperature measured in Khersan watershed in 2022 was equal to 45.22 degrees Celsius; By examining the correlation between land use and temperature with the surface of the valleys (Pvalue<0.05), it was found that agricultural lands have the highest correlation with a value of 0.724, and the lowest is barren and bare lands with a value of 0.305 in 2014. In 2022, the maximum temperature has increased so that the temperature in this year is between 45 and 15 degrees, but in 2012 it is between 34 and 5 degrees Celsius.