بررسی تاثیر تغییر و تحولات سازمان سیاسی فضا بر رفتار انتخاباتی (مطالعه موردی: حوزه انتخابیه قم)

محورهای موضوعی : کالبدی

زهرا پیشگاهی‌فرد ¹ (استاد جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران)
مرتضی فراهانی ² (کارشناسی ارشد جغرافیای سیاسی، دانشگاه تهران)

تاریخ دریافت : 1398/01/31 تاریخ پذیرش : 1398/01/31 تاریخ انتشار : 1394/08/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

چکیده سازمان سیاسی فضا در هر کشور یا واحد جغرافیای سیاسی از فرآیندی پویا و مستمر تبعیت می‌کند. ضرورت‌ها و نیروهای که در جریان توسعه ملی جوامع بشری تولید می‌شوند، دائماً ساختار سیاسی فضایی موجود را به چالش می‌کشانند و آنها را وادار به انعطاف و اصلاح و یا دگرگونی می‌کنند. به نظر می‌رسد این تغییر و تحولات در سازمان سیاسی فضایی داخل کشور بر رفتار سیاسی مردم آن نواحی نیز تاثیر می‌گذارد. در این پژوهش سعی شده است تا تاثیر تغییر و تحولات سازمان سیاسی فضا بر رفتار انتخاباتی شهروندان مورد بررسی قرار گیرد. برای این منظور حوزه انتخابیه قم به عنوان یکی از حوزه‌های مهم و تاثیرگذار در امر انتخابات به عنوان مطالعه موردی انتخاب و هشت دوره از انتخابات مجلس شورای اسلامی انجام گرفته در این استان مورد مطالعه قرار گرفته است. با توجه به تغییر و تحولاتی که در تقسیمات سیاسی فضای کشور از اول انقلاب تاکنون صورت پذیرفته است، سه دوره در این استان می‌توان تشخیص داد. در این پژوهش علاوه بر مطالعه میزان مشارکت سیاسی مردم، سه شاخص کاندیداهای نمایندگی این حوزه انتخابیه؛ روحانیت، بومیت و جنسیت در گرایشات مردمی در این سه دوره به روش توصیفی تحلیلی مورد بررسی قرار می‌گیرد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد، تغییراتی که در سازمان سیاسی فضایی شهرستان قم ایجاد شده بر رفتار انتخاباتی مردم نیز تاثیر گذار بوده است. این امر سبب تغییراتی در میزان مشارکت سیاسی، تقویت روحیه بومی‌گرایی، افزایش تعداد زنان جهت کاندیدای انتخابات و آراء کسب شده توسط آنها و اقبال کمتر به روحانیون، شده است.

منابع و مأخذ:

منابع

1) احمدی علی‌آبادی، کاوه (1383). آمایش سرزمینی رویکردی اساسی در برنامه‌ریزی‌های کلان و بخشی، هفته‌نامه آتیه، شماره 482، http://www.atiye.ir/index.asp.

2) اسامی و مشخصات کاندیداهای انتخاباتی دوره‌های مختلف مجلس شورای اسلامی حوزه انتخابیه شهرستان قم، تهران: دفتر انتخابات- وزارت کشور.

3) آمار انتخاباتی دوره‌های مختلف مجلس شورای اسلامی، تهران: دفتر انتخابات- وزارت کشور.

4) پیشگاهی‌فرد، زهرا (1382). ﻣﺸﺎرﻛﺖ اﺣﺰاب در ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺳﻴﺎﺳﻲ و رﻓﺘﺎر اﻧﺘﺨﺎﺑﺎﺗﻲ در ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن اصفهان، ﻣﺠﻠـﻪ ﭘﮋوﻫﺶ‌های ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ، شماره 44، ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎ داﻧﺸﮕﺎه تهران.

5) پیشگاهی‌فرد، زهرا (1384). پویش نه دوره انتخابات ریاست جمهوری با تأکید بر دوره نهم مطالعه موردی خراسان جنوبی، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، شماره 8، تهران.

6) پیشگاهی‌فرد، زهرا و صادقی، علی (1390). آرای احزاب در هشتمین دوره انتخابات شورای اسلامی در استان‌های کشور بر اساس سطح توسعه آنها، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 100، اصفهان.

7) توسلی، غلامعباس (1382). مشارکت اجتماعی در شرایط جامعه آنومیک، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

8) حافظ‌نیا، محمد رضا (1388). جغرافیای سیاسی ایران، چاپ سوم، تهران، سمت.

9) حافظ‌نیا، محمد رضا و کاویانی‌راد، مراد (1391). افق‍‍‍‌‌های جدید در جغرافیای سیاسی، چاپ سوم، تهران، سمت.

10) راپاپورت، ایموس. قلمروگرایی، ترجمه شبنم اسماعیلی، پایگاه اطلاع‌رسانی ناصر فکوهی، http://www.fakouhi.com/.

11) سائلی کرده‌ده، مجید (1378). سیر تحول قوانین انتخاباتی مجلس در ایران، تهران، انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 545.

12) سیف‌زاده، حسین (1373). مشارکت منفعلانه و علل تداوم آن، مجله دانشکده حقوق وعلوم سیاسی، شماره 31، تهران، صص 166-145.

13) عندلیب، علیرضا (1380). نظریه پایه و اصول آمایش مناطق مرزی جمهوری اسلامی ایران، چاپ اول، تهران، دوره عالی جنگ دانشکده فرماندهی و ستاد سپاه پاسداران.

14) کاویانی‌راد، مراد (1386). جغرافیای انتخابات، فصلنامه مطالعات راهبردی، تهران، شماره 37، صص 505-481.

15) کاویانی‌راد، مراد (1392). جغرافیای انتخابات با تاکید بر انتخابات ریاست جمهوری در ایران، تهران، دانشگاه خوارزمی.

16) مجتهد‌زاده، پیروز (1379). ایده‌های ژئوپلیتیک و واقعیات ایرانی، چاپ اول، تهران، نشر نی.

17) مجتهد‌زاده، پیروز (1389). جغرافیای سیاسی و سیاست جغرافیایی، چاپ سوم، تهران، سمت.

18) مور، استفان (1385). کلیات جامعه شناسی، ترجمه عباس محمدی اصل، تهران، نشر علم.

19) میرمحمدی، سیدمحمد (1386). آمایش سرزمین و ملاحضات امنیت اقتصادی، چاپ اول، تهران، نشر موسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد.

20) واینر، مایرون (1380). مشارکت سیاسی: بحران فرآیند سیاسی، مجموعه مقالات بحران‌ها و توالی‌ها در توسعه سیاسی، مترجم غلامرضا خواجه سروی، چاپ اول، تهران، انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.

21) Babcock Gove, Philip , (1986).Webster’s Third New International Dictionary, USA: Merriam Webster Inc.

22) Flint, colin ,(1998). The Political Geography of the Nazi Party’s Electoral Support: The NSDAP as Regional Milieuparteien and National Sammlungsbewegung, The Arab Word Geographer, Vol.1. pp, 79-100.

23) Glassner, Martin,(1993). Political Geography, New York: John willy & Sons Inc.