تحلیل فضایی جمعیت و فعالیت شهر تهران در مقایسه با زون‌های پیشنهادی طرح جامع

محورهای موضوعی : مقالات تحلیلی جغرافیایی و محيطي

سیده الهام داوری ¹ (دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی‌شهری،دانشگاه‌ فردوسی‌مشهد، مشهد، ایران(نویسنده مسئول))
مرضیه امینی ² (‌دکتری جغرافیا وبرنامه‌ریزی‌ شهری، دانشگاه ‌فردوسی‌مشهد، مشهد، ایران)

تاریخ دریافت : 1402/07/26 تاریخ پذیرش : 1402/07/26 تاریخ انتشار : 1402/05/01

کلید واژه: ساختار فضایی, پراکنده رویی, ساختار چند مرکزی, طرح جامع تهران,

چکیده مقاله :

ساختار فضایی واژه‌ای است که از دو مفهوم فضا و ساختار سرچشمه می‌گیرد.همچنین شهر نیز به‌عنوان یک نظام دارای اجزایی است که همچون اندام‌های موجود زنده با یکدیگر ارتباط ارگانیک دارند. . هدف از تحقیق حاضر سنجش الگوی پراکنش فضایی جمعیت و فعالیت و مدل‌سازی زون‌های پیشنهادی طرح جامع شهر تهران می باشد. روش تحقیق حاضر توصیفی – تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای، اسنادی و بررسی های میدانی است.در ابتدا به منظور سنجش الگوی پراکنش فضایی جمعیت و فعالیت شهر تهران از تحلیلگرهای فضایی مانند خود همبستگی فضایی موران[1]، Getis-Ord General G و HOT SPOT استفاده شده است و سپس به مدل‌سازی زون‌های پیشنهادی طرح جامع شهر تهران و تحلیل آن پرداخته شده است. نتایج بیانگر این بود،شهر تهران دارای ساختار فضائی استثنائی است. این شهر دارای تراکمی بالا و ساختار چند مرکزی نه چندان قوی است. مجموع یافته‌ها و مدل‌های تحلیل ساختار فضایی شهر تهران نشان می‌دهد که بر اساس آمار سال 1385 و 1400، جمعیت دارای الگوی خوشه‌ای و فعالیت نیز الگوی غیر خوشه‌ای دارد. ولی طرح جامع هر دو متغیر جمعیت و فعالیت را پراکنده در نظر گرفته است و نشان می‌دهد طرح جامع در مغایرت با الگوی وضع موجود است. بطوریکه الگوی وضع موجود، ساختار چندمرکزی مطلوب را نشان می‌دهد، ولی الگوی پیشنهادی طرح جامع در مغایرت با آن است. [1] Spatial Autocorrelation Global Moran's I