مطالعة لایة نحوی زبان در برخی از لالایی‌های زبان فارسی: بررسی ساخت جمله

Subject Areas : Persian Language and Literature

Maryam  Fazaeli ¹ (Ferdousi University, Mashhad, Iran)

Received: 2015-07-12 Accepted : 2016-01-17 Published : 2016-02-20

Keywords: زبان فارسی, Persian language, lullabies, ادبیات عامه, Popular literature, لایة نحوی, لالایی‌ها, Syntactic layer,

Abstract :

لالایی ها یکی از انواع ترانه ها هستند که در حوزة ادبیات عامه جای میگیرند. یکی از ابعاد ساختاری لالایی ها بررسی ویژگی های نحوی آن ها است. پژوهش حاضر با روش تحقیق توصیفی- تحلیلی با هدف بررسی انواع جملات تشکیل دهندة لالایی ها ازنظر ساده و مرکب بودن و نیز تعداد اجزای جملات در 93 لالایی فارسی انجام شد. نتیجة آزمون آماری کای دو که با استفاده از نرم افزار SPSS21 به دست آمد، نشان می دهد که در لالایی های موردبررسی، میان فراوانی جملات ساده و مرکب تفاوت معنادار وجود دارد؛ به صورتی که بسامد جملات ساده به طور معناداری بیشتر از جملات مرکب است. از بعد تعداد اجزای جمله، جملات سه جزئی و یک جزئی به ترتیب با 46% و 26% بیشترین و کمترین میزان بسامد را در لالایی های مورد بررسی داشته اند. نتیجة آزمون آماری کای دو نشان دهندة این است که در لالایی ها جملات سه جزئی به طور معناداری بیشتر از جملات یک جزئی کاربرد داشته اند. بسامد زیاد جملات ساده متناسب با نوع لالایی است؛ زیرا در این نوع از ادبیات عامه از آنجایی که مخاطبان لالایی ها کودکانی هستند که در حال فراگیری زبان هستند، انتظار بر این است که از ساختارهای نحوی استفاده شود که جملاتی کوتاه و ساده و متشکل از فقط یک فعل باشند تا پردازش و درک آنها برای کودکان ممکن باشد. همچنین، فراوانی زیاد جملات ساده به دلیل ویژگی ریتمیک لالایی ها است و اینکه این ویژگی موجب می شود تا لالایی ها غالباً در جملات ساده و کوتاه سه جزئی بیان شوند. افزون براین، به دلیل اینکه لالایی ها جنبة عامیانه دارند و سرایندگان آن ها نیز غالباً مادرانی با سطح سواد پایین هستند و در کلام عامیانه سعی می شود که از پیچیدگی گفتاری کاسته شود تا کلام روان تر باشد و انتقال مطلب سریع تر صورت گیرد، در لالایی های موردبررسی شاهد وقوع فراوان جملات ساده و کوتاه سه جزئی هستیم.