تحلیل ریخت‌شناسی بهاریة سیّدای نسفی (براساس نظریه پراپ)
محورهای موضوعی : زبان و ادب فارسیآذر اکبرزاده ابراهیمی 1 , زهرا اختیاری 2
1 - دانشجوی دکتری پیام نور تهران
2 - دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد
کلید واژه: Morphology, نظریه پراپ, مناظره, پروین اعتصامی, Debate, ریخت‌شناسی, بهاریة سیّدای نسفی, Siddha Nasafi&rsquo, sBaharieh, Propp&rsquo, s theory,
چکیده مقاله :
بهاریة سیّدای نسفی (1046 -1117ق.) منظومه ای داستانی از نوع فابل و به شیوة مناظره است و مشابه داستان های کلیله و دمنه که قابلیت تطبیق با نظریة ادبی ریخت شناسی پراپ را دارد. از بررسی متن بهاریه نتایجی به دست می آید، از جمله: در بهاریه از بین سی ویک خویشکاری نظریة پراپ، خویشکاری های شر، مبارزه، ادعای دروغین و آشتی بین طرفین بیشتر به کار رفته است. هر کدام از شخصیت های این اثر، تمثیلی از قشر خاصی از اجتماع روزگار شاعر است. درگیری اشترخانی ها با یکدیگر و از سویی تلاش های شاه عباس برای مبارزه با آنان، موضوع ترسیم شده در بهاریة سیّدای نسفی است. با توجه به دوره تاریخی سرایش منظومه، با خوانش متن می توان به رمزیابی شخصیتهایی که در این عهد نقش آفرینی کرده اند، پی برد. در پایان بهاریه نیز، مناظرة شیر و مور، با دو مناظرة مور و مار و مور و بلبل پروین مقایسه و ازجهت نظریة ساختاری پراپ بررسی شد. در این دو مناظره نیز خویشکاریهای شر و مبارزه و در نهایت پیروزی قهرمان بر ضدقهرمان مطرح می گردد. همچنین نکات تازه ای از زندگی سیدا در مقاله بیان شده است.
Siddha Nasafi’s Baharieh (1636- 1705) is an allegorical story of fable kind. This work which is similar to Panchatantra’s stories is capable of being adjusted with contemporary literary theories such as Propp’s morphology theory. Unlike content analysis, in formal- structural analysis the story is analyzed through form and structure and the content and subject are not very much considered. Lots of folk tales can be studied using this approach. Propp’s structural approach is a suitable method to analyze stories. Because of proximity and sequence of characters’ actions, Baharieh can also be analyzed using the structural approach. Among 31 narrative units of Propp’s theory, the units of “villainy”, “struggle”, “false claim” and “reconciliation between parties” have been used more in Baharieh and hence are similar to many of Panchatantra’s stories. On the other hand, at the end of Baharieh, the debate of “lion and ant” can be compared to ParvinEtesami’s debates of “ant and snake” and “ant and nightingale” that not only have similar contents, but also share common points according to structural theory of Propp. Like Siddha Nasafi’sBaharieh, in these two debates, narrative elements of “villainy”, “struggle” and finally “victory of protagonist against antagonist” have been proposed.
_||_