بررسی طیف فلورستیک، اتنوفارماکولوژی، اکوفیتوشیمیایی و آنتی‌اکسیدانی گیاهان پرمصرف سنتی در درمان دیابت - روستای کوهستانی چهارباغ
محورهای موضوعی : فیتوشیمیفریبا السادات هاشمی سیرجانی 1 , بهاره بهمنش 2 * , معصومه مازندرانی 3 , فرامرز رستمی چراتی 4
1 - گروه مرتع و آبخیزداری، دانشگاه گنبد کاووس
2 - گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس
3 - دانشیار و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی گرگان- مدیر مسول مجله اکوفیتوشیمی گیاهان دارویی
4 - پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، پژوهشکده حفاظت و مرمت آثار تاریخی‌فرهنگی، گروه پژوهشی شناخت مواد و فناوری، تهران، ایران.
کلید واژه:
چکیده مقاله :
تحقیق حاضر در مراتع چهارباغ استان گلستان به‌منظور بررسی فیتوشیمیایی گیاهان دارویی ضد‌دیابت صورت گرفت. تعداد نه گیاه دارویی ضد دیابت نعنا گربه‌ای Nepeta pungens L.، گل راعی Hypericum perforatum، ارس Juniperus communis L. ، گندواش Artemisia annua L. ، بابونه گاوی Tanacetum parthenium، گزنهUrtica dioica L. ، کاسنی Cichorium intybus L. ، سسCuscuta reflexa L. و برازمبلPerovskia abrotanoides Karel. انتخاب شدند. در اواخر خردادماه سال 95 در زمان گلدهی کامل اقدام به برداشت از اندام‌های هوایی و زمینی نمونه‌های گیاهی گردید. استخراج عصاره متانولی انجام شد و میزان فنل و فلاوونوئید کل عصاره به روش اسپکتروفتومتری و میزان فعالیت آنتی‌اکسیدانی با استفاده از روش DPPH اندازه‌گیری شدند. همچنین آنالیز تطبیق قوس گیر DCA به‌منظور بررسی ارتباط گیاهان دارویی ضد دیابت منتخب با کمیت برخی مواد موثره دارویی در آن ها انجام شد. نتایج نشان داد بیشترین میزان فنل کل در سرشاخه گل دار علف چای، ریشه نعنا گربه ای معطر و ریشه بابونه گاوی به ترتیب با مقدار 64/259، 246/231 و 47/223 میلی گرم معادل گالیک اسید در وزن خشک گیاه بودند. برگ گندواش، سرشاخه گل‌دار نعنا‌گربه‌ای‌معطر و ریشه گزنه به-ترتیب بیشترین میزان فلاونوئید کل با مقدار 37/253، 89/237 و 43/216 میلی‌گرم کوئرسیتین در یک گرم عصاره را دارا بودند. بهترین عملکرد آنتی اکسیدانی در مهار رادیکال های آزاد متعلق به میوه ارس، اندام هوایی سس و سرشاخه گل‌دار برازمبل به میزان 93/93، 58/81 و 24/72 بود. آنالیز رج بندی نیز نتایج فوق را تایید کرد.
The present research was done in Chaharbagh rangelands of Golestan province due to phytochemical investigation of the most important anti diabetic native medicinal plants. Nine medicinal plants used by local people for diabetes treatment were consisting of Nepeta pungens L., Hypericum perforatum, Juniperus communis L., Artemisia annua L., Tanacetum parthenium, Urtica dioica L., Cichorium intybus L., Cuscuta reflexa L. and Perovskia abrotanoides Karel. After sampling plant parts containing Pharmaceutical ingredients consisting of aerial parts or root parts, they were cleaned and dried in the shade. Extraction of methanol was done. The amount of total phenol and flavonoids were measured with Spectrophotometry method and the level of antioxidant activity was measured with DPPH method. DCA ordination was done in order to studying relation between anti-diabetic medicinal plants and their quantity of effective ingredients. Results from phytochemical experiments showed that flowering part Hypericum perforatum, roots of Nepeta pungens L. and roots of Tanacetum parthenium with the amounts of 259.64, 231.246 and 223.47 mg GAE/g in plant dry matter had the most amount of total phenol. Artemisia annua L. leaves, flowering part of Nepeta pungens L. and roots of Urtica dioica L. with the amounts of 253.37, 237.89 and 216.43 mg QUE/g had the most flavonoids. The best antioxidant activity of the extracts with greatest DPPH inhibitory power was belonging to fruits of Juniperus communis L. aerial parts of Cuscuta reflexa L. and flowering parts of Perovskia abrotanoides Karel. with amounts of 93.93, 81.58 and 72.24. The ordination analysis had the same results.