بررسی تبارشناسی ژن کلروپلاستی matK برخی از گونه‌های متعلق به قبیله Mentheae از تیره نعناع با تاکید بر گیاه دارویی Zhumeria majdae Rech. F. & Wendelbo.

محورهای موضوعی : منابع ژنتیکی

حامد خدایاری ¹ , الهام خلیلی ² , فروغ سنجریان ³ , یونس عصری ⁴

1 - 1استادیار گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه لرستان، خرم‌آباد، ایران
2 - دانشجوی دکتری گروه بیوتکنولوژی پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی مشهد، مشهد، ایران
3 - استادیار گروه زیست فرآورده‌های گیاهی، پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری، تهران، ایران
4 - دانشیار پژوهش بخش گیاه‌شناسی، مؤسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1394/11/02 تاریخ پذیرش : 1395/04/02 تاریخ انتشار : 1395/06/11

کلید واژه: تبارشناسی, Lamiaceae, توالی یابی DNA, مورخوش .Zhumeria majdae Rech. F. & Wendelbo, ژن matK,

چکیده مقاله :

هدف از این تحقیق، بررسی موقعیت تاکسونومیکی و تبارزایی قبیله Mentheae با تاکید بر گیاه دارویی مورخوش با نام علمی .Zhumeria majdae Rech. F. & Wendelbo با استفاده از توالی‌یابی ژن کلروپلاستی matk می‌باشد، گیاه مورخوش متعلق به تیره نعناع و از گونه‌های‌ انحصاری استان هرمزگان می‌باشد. در طب سنتی از عصاره گیاه مورخوش جهت درمان ناراحتی‌های گوارشی، اسهال، نفخ، دل درد، ترشی معده، سوزش معده، رفع سرماخوردگی، سردرد و التیام زخم مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این تحقیق از نمونه‌های گیاهی، استخراج DNA صورت گرفت و با استفاده از آغازگرهای اختصاصی بررسی مولکولی قطعه ای از ژن matk به روش PCR-Sequencing، تکثیر و توالی‌‌یابی گردید. برای بازسازی روابط فیلوژنی، تحلیل توالیDNA با استفاده از نرم‌افزارFINTCH TV و تحلیل‌های فیلوژنی با استفاده از نرم‌افزار PAUP انجام گرفت. در آنالیز کلادوگرام، سه درخت به طول 20 گام و شاخص‌های آماری ضریب سازگاری (Ci;Consistensive index) برابر با 950/0 و ضریب نگهداری (Retention index; Ri) برابر با 963/0 مشاهده گردید. نتایج حاصل از تحلیل‌های فیلوژنتیکی توالیmatK نشان داد که قبیله Mentheae متشکل از 3 تبار تک‌نیای مجزا شامل زیر طایفه‌های Salviinae،Menthinae و Nepetinae است و گیاه مورخوش همراه باSalvia aegyptiaca یک گروه خواهری را در زیرطایفه Salviinae تشکیل می‌دهد. نتایج حاصل از این مطالعه با داده‌های حاصل از مطالعات قبلی با استفاده از صفات ریزریخت شناسی بذر و دانه گرده، در ارتباط با جایگاه جنس Zhumeria در بین سایر جنس‌های قبیله Mentheae مطابقت دارد.

چکیده انگلیسی:

The aim of this research is elucidation of molecular taxonomic and phylogenetic relationship between Zhumeria and other genera of Mentheae tribe using sequencing of chloroplastic matk gene. The aim of this research is taxonomic and phylogenetic status of Mentheae tribe with emphasis Zhumeria majdae Resh. f. & Wendelbo. (Moorkhosh) belonged to Lamiaceae family that endemic of Hormozgan province, Iran and it have not been reported in elsewhere, using sequencing of chloroplastic gene matK. Zhumeria majdae has long been used in traditional medicine as antispasmodic, antimicrobial, carminative especially in infants and for dysmenorrheal. The therapeutic benefits of medicinal plants are often attributed to their antioxidant properties. It is used for treatment of the stomach ulcer, headache, reduce pain, cold and healing of wounds. The methods are as follow: Extraction of DNA, amplification of a part of matk by specific primers, DNA sequencing, and sequence analysis by FINTCH TV software, drawing phylogenetic tree by PAUP software.  The heuristic search of the Cladogram analysis resulted in 10000 shortest trees, 3 tree with lengh of 20 steps and statistic coefficient (Retention index = 0.963) and Consistencies index=0.950. In the trees resulting from maximum parsimony and maximum likelihood methods, Mentheae tribe was monophyletic and composed of three distinct monophyletic clades (subtribes Menthinae, Salviinae and Nepetinae). The The tree derived from the combined data matrix, including in-group and out-group taxa, has a total of 74 sequences. results of this study showed that Zhumeria majdae grouped with Salvia clad. Our results comfirm previous studies done by morphological, trnL-F, psbA-trnH and ribosomal DNA phylogeny.  

منابع و مأخذ:

1. Alvarez, I., Wendel, J.F. 2003. Ribosomal ITS sequences and plant phylogenetic inference. Molecular Phylogenetics and Evolution, 29: 417-434.


2. Drew, B.T., Sytsma, K.J. 2012. Phylogenetics, biogeography, and staminal evolution in the tribe Mentheae (Lamiaceae). American journal of botany, 99(5): 933-953.


3. Doyle, J.J., Doyle, J.L. 1990. Isolation of plant DNA from fresh tissue. Focus, 12: 13-25.


4. Farris, J.S. 2008. The retention index and rescaled consistency index. Cladistics 5(4): 417 - 419.


5. Felsenstein, J. 1985. Phylogenies and the comparative methods. The American Naturalist, 125(1): 1-15.


6. Harley, R.M., Atkins, S., Budantsev A.L. 2004. “Labiatae,” in the families and genera of vascular plants. New York, NY publication, 275 p.


7. Hollingsworth, P. M., Graham, S.W., Little, D.P. 2011. Choosing and using a plant DNA barcode. Plos One, 6: 92-102.


8. Javidnia, K., Moein, M., Ayatollahi, M.R. 2006. Constituents of stem oil of Zhumeria majdae Rech. from Iran. Journal of Essential oil Research, 18: 91-92.


9. Liang, H., Hilu, K.W. 1996. Application of the matK gene sequence to grass systematics. Canadian Journal of Botany,74: 125–134.


10. Majrouhi, A.A. 2009. Research of changes in quantities and qualities of leaf volatile oils of Zhumeria majdae Rech. f. and Wendelbo. in different stages of growth. Journal of Medicinal Plants, 4(29): 107-113 (In Persian).


11. Moon, H.K., Vinckier, S., Smets, E., Huysmans, S. 2009. Palynological evolutionary trends within the tribe Mentheae with special emphasis on subtribe Menthinae (Nepetoideae: Lamiaceae). Botanical Journal of the Linnean Society, 160: 211–231.


12. Noah, J.W., Lambowitz, A.M. 2003. Effects of maturase binding and Mg2+ concentration on group II intron RNA folding investigated by UV-cross-linking. Biochemistry 42: 12466-12480. Nucl Acids Symp Ser, 41:95–98.


13. Oliveira, L., Huck, R.B., Gitzendanner, M.A., Judd, W.S., Soltis, D.E., Soltis, P.S. 2007. Molecular Phylogeny, biogeography, and systematics of Dicerandra (Lamiaceae), a genus endemic to the south eastern United States. American Journal of Botany, 94(6): 1017–1027.


14. Rechinger, K.H. 1989. Flroa Iranica. Lamiaceae family. Akademische Druck. U. Verlagesans- talt publication. 150: 479 p.


15. Shinozaki, K. et al. 1996. The complete nucleotide sequence of the tobacco chloroplast genome: its gene organization and expression. EMBO Journal, 5: 2043–2049.


16. Soltanipour, M.A., Rezaei, M.B., Moradshahi, A. 2004. Study on antimicrobial effects of essential oil of Zhumeria majdae Rech. F. and Wendelbo. Iran Journal. Med. Aromatic Plants, 20(3): 277-289 (In Persian).


17. Walker, J.B., Sytsma, K.J. 2007. Staminal evolution in the Genus Salvia (Lamiaceae): Molecular Phylogenetic evidence for multiple origins of the Staminal Lever. Annals of Botany, 100: 375–391.


18. Walker, J.B., Sytsma, K.J., Treutlein, J.. Wink, M. 2004. Salvia (Lamiaceae) is not monophyletic: implications for the systematics, radiation, and ecological specializations of Salvia and tribe Mentheae. American journal Botany, 91: 1115–1125.