تغییر در خصوصیات ریختی، محتوای فنل کل و فعالیت آنتی‌اکسیدانی جمعیت‌های مختلف سه گونه از جنس جاشیر (Prangos spp.) جمع‌آوری شده از رویشگاه‌های استان‌های فارس و کهگیلویه و بویراحمد
محورهای موضوعی : منابع ژنتیکی
پیمان آذرکیش
1
(گروه علوم باغبانی و مهندسی فضای سبز، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران)
محمد مقدم
2
(گروه علوم باغبانی دانشگاه فردوسی مشهد)
عبدالله قاسمی پیربلوطی
3
(مرکز تحقیقات گیاهان دارویی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهرقدس، شهرقدس، تهران، ایران)
فاطمه خاکدان
4
(گروه زیست شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه جهرم، جهرم، ایران)
کلید واژه: صفات مورفولوژیکی, آنتی‌اکسیدان, فنل کل, جاشیر, Prangos,
چکیده مقاله :
جنس جاشیر (Prangos Lindl.) متعلق به تیره چتریان است و 15 گونه از آن در ایران وجود دارد. جاشیر گیاهی دارویی و بومی نواحی جنوبی ایران است که در طب سنتی در درمان بسیاری از اختلالات گوارشی مورد استفاده است. این تحقیق به‌منظور بررسی تنوع مورفولوژیکی، محتوای فنل کل و فعالیت آنتی اکسیدانی 18 جمعیت متعلق به سه گونه Prangos acaulis،Prangos platychloena و Prangos ferulacea در بهار و تابستان 1397 در دو استان فارس و کهگیلویه و بویراحمد به‌صورت طرح بلوک‌های کامل تصادفی انجام شد. برای بررسی صفات مورفولوژیکی در زمان گلدهی از هر رویشگاه، تعداد 10 نمونه گیاهی کامل انتخاب و 15 صفت کمی و 39 صفت کیفی برای هر جمعیت بررسی شد. میزان فنل کل با روش فولین-سیکالتو و میزان فعالیت آنتی اکسیدانی با استفاده از ظرفیت مهار رادیکال‌های DPPH ارزیابی شد. نتایج نشان داد که تنوع زیادی در بین جمعیت ها وجود دارد. تجزیه خوشه ای جمعیت های مورد مطالعه را به سه گروه مجزا تقسیم کرد. در گونه Prangos acaulis جمعیت شماره 14 آن به لحاظ صفات مورفولوژیکی بر دیگرجمعیت های این گونه برتری داشت. بیشترین فعالیت آنتی‌اکسیدانی (05/93 درصد) و فنل کل (84/8 میلی گرم معادل گالیک اسید در هر گرم وزن تر) در بین جمعیت های این گونه به‌ترتیب مربوط به جمعیت های 14 و 8 بود و همچنین در گونه Prangos platychloena بیشترین فعالیت آنتی اکسیدانی و میزان فنل کل به‌ترتیب در جمعیت های شماره 7 به میزان (72/95 درصد) و 15 (25/10 میلی گرم معادل گالیک اسید در هر گرم وزن تر) مشاهده شد. به‌طورکلی در بین سه گونه بیشترین میزان فنل کل و فعالیت آنتی اکسیدانی در جمعیت 18 متعلق به گونه Prangos ferulacea گزارش گردید. جمعیت های 5، 6، 7 و 8 از استان فارس، 11 و 13 از استان‌های کهگیلویه و بویراحمد از هر سه گونه گیاهی از نظر صفات مورفولوژیک مورد ارزیابی، مطلوب بوده به‌طوری که می‌تواند در برنامه های اصلاحی و اهلی کردن این جمعیت‌ها مورد توجه قرارگیرند.
In order to evaluate the morphological diversity, total phenolic content and antioxidant activity between 18 populations of Prangos acaulis, Prangos platychloena and Prangos ferulacea, the aerial parts of plants at flowering stages were collected from Fars and Kohklouye va Boyerahmad provinces. To investigate the morphological traits, 10 plants selected in each habitat and 15 quantitative, 39 qualitative morphological and 8 habitats properties traits for each populations were investigated. Total phenolic content by Folin-Ciocalto and antioxidant activity using DPPH radical scavenging capacity method were measurement. The experiment was performed in a randomized complete block design and the comparison of data average was done by Duncan test at 1% probability level. The results showed that there was great diversity among populations. Cluster analysis divided populations into three groups. Results showed that population 14 from Prangos acaulis was superior in morphological characteristics compared to other populations of this species. The highest antioxidant activity (93.05%) and total phenolic content (8.84 mg GAE/g FW), was obtained from the populations 14 and 8, respectively. Also the highest antioxidant activity (92.72%) and total phenolic content (10.25 mg GAE/g FW)) in Prangos platychloena were obtained from populations 7 and 15, respectively. Generally the most total phenolic content and antioxidant activity between three species were observed in population 18 which is belong to the Prangos ferulacea. So the populations of 5, 6, 7, 8, 11 and 13 among three species studied were desirable at evaluated morphological traits so that these populations can be considered in breeding and domestication programs.
_||_