چگونگی اثرگذاری نوسانات شاخص قیمت سهام بر تغییرات رشد اقتصادی در ایران ( 96-1371)

محورهای موضوعی : اقتصاد مالی

منصوره علیقلی ¹ (- دانشیار دانشکده مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران)
سید مهدی حسینی ² (ارشناس ارشد مدیریت بازرگانی دانشکده مدیریت و حسابداری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین، قروین،‌ایران.)

تاریخ دریافت : 1396/07/19 تاریخ پذیرش : 1396/09/22 تاریخ انتشار : 1396/12/01

کلید واژه: شاخص قیمت سهام, بازار سهام, واژه‌های کلیدی: رشد اقتصادی, علیّت گرانجری, مدل خودرگرسیون برداری. طبقه بندی JEL : E4, G1,

چکیده مقاله :

چکیده دستیابی به رشد و توسعه ی اقتصادی از مهم ترین دغدغه‌های پیش روی همه ی جوامع و حکومت ها به شمار می‌رود. به ویژه در کشورهای جهان سوم این خواسته نسبت به کشورهای توسعه یافته به مراتب بیشتر است. دستیابی به رشد و توسعه ی اقتصادی نیازمند ایجاد برخی ساز و کارهای خاص در عرصه‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی است. بازارهای مالی قدرتمند از جمله این ساز و کارهای خاص در عرصه ی اقتصادی به شمار می‌آیند. برای داشتن بازارهای مالی قدرتمند نیاز به وجود نهادهای مالی قدرتمند می‌باشد. در این پژوهش سعی می‌شود تا بیشتر نهادهای مالی در ایران به خصوص بازار بورس اوراق بهادار و تأثیری که این نهادها از راه تأمین مالی بخش واقعی اقتصاد بر رشد و توسعه ی اقتصادی ممکن است داشته باشند، بررسی و مطالعه شود. در این تحقیق، اطلاعات متغیرها از طریق بانک‌های اطلاعاتی برای سال های 96-1371 استخراج شده و از آزمون دیکی فولر برای پایایی متغیرها، آزمون علیّت گرنجری و مدل خودرگرسیون برداری (VAR) به آزمون فرضیات پرداخته شد. نتایج نشان داد که متغیر شاخص قیمت سهام اثرات مثبت و معناداری بر رشد اقتصادی طی دوره ی مورد مطالعه دارند. به طوری که با افزایش شاخص قیمت سهام در سال‌های مورد مطالعه، میزان رشد اقتصادی افزایش یافته است (البته بسیار ناچیز). هم چنین نتایج این تحقیق نشان داد که تأثیر متغیرهای حجم نقدینگی، درجه ی آزادی اقتصادی بر رشد اقتصادی مثبت و تأثیر متغیرهای نرخ ارز و نرخ تورم بر رشد اقتصادی منفی می‌باشد. Abstract Achieving economic growth and development is one of the most important concerns of all societies and governments. In particular, in Third World countries, this demand is much higher than developed countries. Achieving economic growth and development requires developing some specific mechanisms in the social, cultural and economic spheres. Strong financial markets are among these specific mechanisms in the economic arena. To have powerful financial markets requires strong financial institutions. In this research, we try to study most financial institutions in Iran, especially the stock market, and the impact that these institutions have on financing the real sector of the economy on economic growth and development. In this research, variables data was extracted from databases for the years 1371-96 and the Dickey Fuller test was used to test the hypotheses for the reliability of variables, Granger causality test, and Vector self-regression model (VAR). The results showed that the stock price index had positive and significant effects on economic growth during the studied period. As the index of stock prices increased in the years under study, economic growth has increased (albeit negligible). Also, the results of this study showed that the effect of liquidity variables, the degree of economic freedom on positive economic growth and the effect of exchange rate variables and inflation rate on negative economic growth.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع

1)     ابراهیمی، سجاد (1393)، اثر ساختار نظام مالی بر رشد اقتصادی؛ فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه­ی پایدار)، سال چهاردهم، شماره دوم، صص 134-117.

2)     ابونوری، عباسعلی و تیموری، منیژه (1392)، بررسی اثر توسعه­ی مالی بر رشد اقتصادی: مقایسه‌ای بین کشورهای OECD و UMI؛ فصلنامه پژوهش‌های رشد و توسعه­ی اقتصادی، سال سوم، شماره یازدهم، صص 40-29.

3)     حسن زاده، علی و احمدیان، اعظم (1388)، اثر توسعه­ی بازار بورس بر رشد اقتصادی؛ فصلنامه پول و اقتصاد، شماره دوم، صص 52-31.

4)     خسروی، مهدی، مهرجو، سعید و محسنی، رضا (1393)، نقش بازار مالی و سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی بخش کشاورزی – رهیافت داده‌های ترکیبی پویا؛ تحقیقات اقتصاد کشاورزی، جلد ششم، دوره­ی اول، صص 130-103.

5)     سامتی، مرتضی، رنجبر، همایون و همت زاده، منیره (1391)، بررسی مقایسه‌ای تأثیر توسعه­ی مالی بر رشد اقتصادی تحت اطلاعات نامتقارن (مورد مطالعه کشورهای منتخب توسعه­یافته و در حال­توسعه)؛ فصلنامه پژوهش‌های رشد و توسعه­ی اقتصادی، سال سوم، شماره نهم، صص 40-25.

6)      سیف الهی, ناصر؛ هاتف حاضری؛ حسین رحیمی کلور و وحید فخیمی ساریدرق، ۱۳۹۶، بررسی ارتباط میان متغیرهای کلان ‏اقتصادی با شاخص قیمت صنعت، اولین کنفرانس بین المللی بهینه سازی سیستم ها و مدیریت کسب و کار، بابل، دانشگاه صنعتی ‏نوشیروانی - انجمن ایرانی تحقیق در عملیات.‏

7)     شیوا، رضا (1380)، اثر تأمین مالی در درازمدت بر رشد و توسعه­ی ­اقتصادی در ایران؛ فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال نهم، دوره­ی نهم، شماره 34، صص 65-33.

8)     طیبی، کمیل، پور شهابی، فرشید، خانی زاده امیری، مجتبی و کاظمی، الهام (1392)، اثر سرمایه گذاری مستقیم خارجی و درجه­ی باز بودن تجاری بر سرمایه‌گذاری داخلی و رشد اقتصادی (مطالعه موردی 10 کشور در حال توسعه­ی آسیایی)؛ فصلنامه پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، سال بیست و یکم، شماره 68، صص 152-131.

9)     فخر حسینی، سید فخرالدین و شهابی، علی (1386)، بررسی اثر توسعه‌ی بازار بورس بر رشد اقتصادی در ایران؛ پژوهشنامه‌ی علوم انسانی و اجتماعی "علوم اقتصادی"،  سال هفتم، شماره بیست و چهارم، صص 96-81.

10) فهیمی, علیرضا، ۱۳۹۵، تأثیر نوسانات پولی بر بازار سهام در ایران، فصلنامه مطالعات اقتصاد، مدیریت مالی و حسابداری 2 ‏‏(2).‏

11) کرباسی، علیرضا و نوبخت، مسعود (1388)، بازار سهام و رشد اقتصادی؛ آزمون علیّت؛ فصلنامه پژوهشنامه اقتصادی، شماره پنجم، صص 30-15.

12) کریم زاده، مصطفی و سلطانی، اصغر (1389)، برآورد رابطه بلندمدت شاخص قیمت سهام صنعت واسطه‌گری‌های مالی با متغیرهای کلان پولی با استفاده از روش ARDL؛ فصلنامه حسابداری مالی، دوره­ی دوم، شماره ششم، صص 18-1.

13) محمدی، تیمور، ناظمان، حمید و خداپرست پیر سرایی، یونس (1393)، بررسی رابطه علیّت پویای بین توسعه­ی مالی، باز بودن تجاری و رشد اقتصادی؛ مقایسه موردی دو کشور نفتی ایران و نروژ؛ فصلنامه اقتصاد انرژی ایران، سال سوم، شماره دهم، صص 178-151.

14) منصف، عبدالعلی، ترکی، لیلا و علوی، جابر (1392)، تحلیل اثر توسعه­ی مالی بر رشد اقتصادی در کشورهای گروه دی هشت: علیّت گرنجر پانلی با رویکرد بوت استرپ (2010-1990)؛ فصلنامه پژوهش‌های رشد و توسعه­ی اقتصادی، سال سوم، شماره دهم، صص 92-73.

15) نادری، مرتضی (1382)، توسعه­ی مالی، بحران‌های مالی و رشد اقتصادی؛ فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی ایران، شماره پانزدهم، صص 62-37.

16)  هوشیدری, مریم و محمدحسن فطرس، ۱۳۹۵، بررسی اثرپذیری نوسانات شاخص قیمت سهام بورس اوراق بهادار تهران از ‏نوسانات قیمت نفت، چهارمین کنفرانس بین المللی پژوهشهای کاربردی در مدیریت و حسابداری، تهران، دانشگاه شهید بهشتی‎.‎

17)    Ayadi, R., Arbak, E., Naceur, S. B., & De Groen, W. P. (2015). Financial Development, Bank Efficiency, and Economic Growth Across the Mediterranean. In Economic and Social Development of the Southern and Eastern Mediterranean Countries (pp. 219-233). Springer International Publishing.

18)   Carp, L. (2012). Can stock market development boost economic growth? Empirical evidence from emerging markets in Central and Eastern Europe.Procedia Economics and Finance, 3, 438-444.

19)   Chizea, J. (2012). Stock Market Development and Economic Growth in Nigeria: A Time Series Study for the period 1980-2007, Doctoral dissertation, Northumbria University.

20)   Jawad, M., & Niazi, G. S. K. (2017). IMPACT OF OIL PRICE VOLATILITY AND MACROECONOMIC VARIABLES ON ECONOMIC GROWTH OF PAKISTAN. Review of Innovation and Competitiveness: A Journal of Economic and Social Research, 3(1), 49-74.

21)   Ngare, E., Nyamongo, E. M., & Misati, R. N. (2014). Stock market development and economic growth in Africa. Journal of Economics and Business, 74, 24-39.

22)   Pradhan, R. P., Arvin, M. B., & Ghoshray, A. (2015). The dynamics of economic growth, oil prices, stock market depth, and other macroeconomic variables: Evidence from the G-20 countries. International Review of Financial Analysis, 39, 84-95.

23)   Pradhan, R. P., Arvin, M. B., Hall, J. H., & Bahmani, S. (2014). Causal nexus between economic growth, banking sector development, stock market development, and other macroeconomic variables: The case of ASEAN countries. Review of Financial Economics, 23(4), 155-173.

24)   Sadorsky, P. (2011). Financial development and energy consumption in Central and Eastern European frontier economies. Energy Policy, 39(2), 999-1006.

25)   Sodeyfi, S., & Katircioglu, S. (2016). Interactions between business conditions, economic growth and crude oil prices. Economic research-Ekonomska istraživanja, 29(1), 980-990.

26)   Xu, Y., Ke, Z., Xie, C., & Zhou, W. (2018). Dynamic evolution analysis of stock price fluctuation and its control. Complexity, 2018.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

پیوست

نتایج حاصل از تخمین مدل VAR

Vector Autoregression Estimates Date: 05/27/18   Time: 23:19 Sample (adjusted): 1371 1396 Included observations: 26 after adjustments Standard errors in ( ) & t-statistics in [ ]
	G	EX	INF	M	OIL	OPEN	TEPIX
G(-1)	1.302241	6121.302	9.039274	-0.082251	-0.319247	-18.00157	-7088.141
	(0.24661)	(4461.07)	(7.65241)	(0.19356)	(0.76519)	(10.19026)	(8977.051)
	[ 5.3346]	[ 1.3861]	[ 1.1933]	[-0.42931]	[-0.42151]	[-1.78453]	[-0.79762]
EX(-1)	-4.38E-04	-0.191031	-0.000782	7.71E-07	6.42E-06	0.000624	-0.08104
	(2.3E-04)	(0.41051)	(0.00072)	(1.8E-32)	(6.8E-04)	(0.00095)	(0.80573)
	[-2.10558]	[-0.47588]	[-1.06737]	[ 0.45702]	[ 0.95041]	[ 0.68013]	[-0.11076]
INF(-1)	-0.016018	-262.1703	0.840117	-0.001538	0.012155	0.360143	661.3251
	(0.00882)	(158.107)	(0.27013)	(0.00691)	(0.02708)	(0.36009)	(319.078)
	[-1.91171]	[-1.68007]	[ 3.18081]	[-0.27513]	[ 0.44503]	[ 0.99801]	[ 2.18108]
M(-1)	0.185283	4391.506	1.796159	0.990307	0.051027	-2.460123	-3401.308
	(0.09801)	(1698.83)	(2.98531)	(0.07809)	(0.31281)	(3.89018)	(3518.81)
	[ 1.91071]	[ 2.61071]	[ 0.62017]	[ 14.8014]	[ 0.18713]	[-0.66079]	[-0.99809]
OIL(-1)	0.131151	-675.4608	3.385108	0.047049	0.320471	3.650002	-2608.804
	(0.08507)	(1507.29)	(2.59013)	(0.06809)	(0.26071)	(3.48009)	(3135.29)
	[ 1.57148]	[-0.46771]	[ 1.30892]	[ 0.73083]	[ 1.29027]	[ 1.10953]	[-0.88175]
OPEN(-1)	0.012807	228.5389	-0.080117	-0.002176	0.015709	0.720782	-49.08271
	(0.00513)	(89.0071)	(0.17834)	(0.00492)	(0.01927)	(0.21785)	(181.701)
	[ 2.31827]	[ 2.46007]	[-0.54001]	[-0.31557]	[ 0.69055]	[ 3.59462]	[-0.30529]
TEPIX(-1)	2.41E-07	0.301115	0.000457	2.31E-07	3.51E-05	-0.000414	0.461072
	(9.9E-05)	(0.18567)	(0.00049)	(7.8E-05)	(3.1E-06)	(0.00047)	(0.37165)
	[ 2.41519]	[ 1.70528]	[ 1.16008]	[ 0.31207]	[ 0.12579]	[-0.89081]	[ 1.29127]
C	-5.608217	-125001.9	-99.9982	0.980012	2.993207	166.7109	116072.9
	(3.301751)	(61085.3)	(109.673)	(2.59079)	(11.0089)	(138.852)	(119582.1)
	[-1.67037]	[-2.09178]	[-0.99008]	[ 0.38825]	[ 0.31007]	[ 1.28543]	[ 0.98527]
R-squared	0.989843	0.952189	0.997009	0.999408	0.958127	0.801175	0.969172
Adj. R-squared	0.987451	0.920077	0.996016	0.999734	0.937217	0.685479	0.942483
Sum sq. resids	0.059827	18501184	57.53174	0.036217	0.556671	97.51071	74950426
S.E. equation	0.067017	1201.804	2.307159	0.058207	0.210087	2.780091	2427.884
F-statistic	162.8876	34.81457	549.7009	2617.371	35.99007	7.803716	46.80129
Log likelihood	33.47009	-181.6708	-41.83507	41.82495	8.704183	-46.90713	-192.5571
Akaike AIC	-2.755104	18.80719	4.895178	-2.907137	-0.05812	5.816729	19.00143
Schwarz SC	-1.980135	18.01728	4.985537	-2.497137	0.390147	5.587123	20.10813
Mean dependent	8.087519	5709.108	36.61727	20.86527	3.675701	20.04824	8976.811
S.D. dependent	0.527808	4208.907	29.51009	1.581074	0.775519	4.910782	9981.829
Determinant resid covariance (dof adj.) 1810082. Determinant resid covariance 60107.82 Log likelihood -351.0185 Akaike information criterion 37.00842 Schwarz criterion 39.01892

 

یادداشت‌ها