اثر سرمایه گذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی ایران بسط مدل پاجولا
محورهای موضوعی : اقتصاد مالیاسفندیار جهانگرد 1 , آرین دانشمند 2 , سامان پناهی 3 , بهنام نیک بین 4
1 - دانشیار و عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی ، تهران، ایران
2 - استادیار و عضو هیأت علمی پژوهشکده علوم اقتصادی دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران
3 - کارشناسی ارشد توسعه اقتصادی و برنامه ریزی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
4 - کارشناس ارشد توسعه اقتصادی و برنامه ریزی دانشگاه علامه طباطبائی و پژوهشگر در پژوهشکده سیاستگذاری علم، فناوری و صنعت دانشگاه صنعتی شریف ، تهران، ایران
کلید واژه: رشد اقتصادی, سرمایه انسانی, F16, E22, تجارت خارجی, سرمایهگذاری خارجی, سرمایه فیزیکی. طبقه بندی JEL : F14,
چکیده مقاله :
در کشورهای توسعه یافته افزایش سرمایهگذاری مستقیم خارجی یکی از عوامل اصلی در انتقال تکنولوژی‌های نوین، ارتقا بهره‌وری و رشد اقتصادی است، در صورتی که این موضوع برای کشورهای در حال توسعه لزوماً چنین نیست و گاه نتایج عکس نیز در بر خواهد داشت. در این تحقیق به بررسی تأثیر سرمایهگذاری مستقیم خارجی(FDI) بر رشد اقتصادی ایران در شرایط همگرایی مشروط (Conditional Convergence) با استفاده از رهیافت خود بازگشت با وقفه های توزیعی (ARDL) به همراه آزمون کرانه های پسران، شین و اسمیت (2001) طی سال های 1970 تا 2014 خواهیم پرداخت. نتایج تخمین حاکی از آن است که اثر سرمایهگذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی در چارچوب مدل رشد بسط یافته پاجولا و در حالت همگرایی مشروط، در کوتاه مدت و بلندمدت منفی و معنادار است که البته در کشورهای در حال توسعه ای مانند ایران و کشورهای مشابه و با در نظر گرفتن ساختار این کشورها نتایج دور از واقعیت نیست. بنابراین جهت استفاده کارامد و مؤثر از سرمایه گذاری مستقیم خارجی باید ساختارهای اقتصادی را اصلاح، قابلیت جذب تکنولوژی و بخش های مولد که دارای ارزش افزوده بالایی هستند را شناسایی و منابع خارجی را به سوی این بخش ها هدایت کرد. Increasing level of Foreign Direct Investment (FDI) in developed countries is one of the main and fundamental reasons for transferring brand-new technologies, improvement in the total productivity and economic growth, as well. Although, this is not necessarily true for developing countries and may sometimes act as a barrier to economic growth. In this study, we investigate the effect of FDI on Iran economic growth using Autoregressive Distributed Lag (ARDL) approach along with Bound’s test of Pesaran, Shin and Smith (2001), considering the conditional convergence throughout the period of 1970 to 2014. The results demonstrate that the impact of FDI on economic growth in the framework of augmented Pohjola growth model coupled with conditional convergence is negative and significant both in short and long run which is not far beyond the expectations for many developing countries like Iran, regarding their economic structures. Some of the reasons that cause this negative impact are the lack of necessary infrastructure, technology absorption capability and skills to use them in addition to inappropriate business environment, economic policies instability, managerial and executive related issues and the most important one that is the misleading of foreign investment resources to counterproductive sectors in lieu of productive ones.
1) آذربایجانی، کریم، شهیدی، آمنه و محمدی، فرزانه (1388). بررسی ارتباط بین سرمایهگذاری مستقیم خارجی، تجارت و رشد در چارچوب یک الگوی خود توضیح با وقفههای گسترده ARDL، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی، سال نهم، صفحات 1-17
2) استیگلیتز، جوزف (1394). جهانی سازی و مسائل آن، ترجمه حسن گلریز، نشرنی
3) سالواتوره، دومینیک (1389). تجارت بین‌الملل، ترجمه حمیدرضا ارباب، نشرنی
4) شاکری، عباس (1395). مقدمهای بر اقتصاد ایران، انتشارات رافع
5) شیرین بخش ماسوله، شمس‌اله و صلوی تبار، شیرین (1395) . پژوهشهای اقتصادسنجی با Eviews 8&9، انتشارات نور علم
6) علیزاده، محمد (1393). اثر متقابل سرمایهگذاری مستقیم خارجی و رشد اقتصادی در کشورهای عضو D8 (مدل معادلات همزمان)، فصلنامه سیاست‌های مالی و اقتصادی، شماره 6، صفحات 87-104
7) فرزین، محمدرضا، اشرفی، یکتا و فهیمی فر، فاطمه (1391). بررسی اثر سرمایهگذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصادی:تلفیق روش‌های دینامیک و اقتصادسنجی، شماره 61، صفحات 29-62
8) مهدوی، الوالقاسم (1384). تحلیلی بر نقش سرمایهگذاری خارجی در رشد اقتصادی، مجله تحقیقات اقتصادی، شماره 66، ص 181-208
9) نگهداری، ابراهیم (1393). نقش سرمایه انسانی در اثر بخشی سرمایهگذاری مستقیم خارجی بر رشد اقتصاد کشورهای حوزه خلیج فارس، شماره پنجم 1393، صفحات 67-75
10) هادی زنوز، بهروز و کمالی دهکردی، پروانه (1388). اثر FDI بر رشد اقتصادی کشورهای میزبان منتخب، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، سال سیزدهم، شماره 39، صفحات 113- 136
11) یاوری، کاظم و سعادت، رحمان (1384). اثر سرمایهگذاری خارجی بر رشد اقتصادی: راهبردهای جایگزینی واردات و توسعه صادرات، فصلنامه پژوهشی دانشگاه امام صادق (ع)، شماره 27
12) Abbes, Sahraoui Mohammed, Mostéfa, Belmokaddem, Seghir, Guellil Mohammed & Zakarya, Ghouali Yassine (2014). Causal Interactions between FDI, and Economic Growth: Evidence from Dynamic Panel Co-Integration, Procedia Economics and Finance 23 pp276 – 290
13) Ahmed, Elsadig Musa (2015). Are the FDI inflow spillover effects on Malaysia's economic growth input driven, Economic Modelling 29, pp 1498–1504
14) Antwi, S., & Zhao, X. (2013). Impact of Foreign Direct Investment and Economic Growth in Ghana: A Cointegration Analysis. International Journal of Business and Social Research, 3(1), 64–74
15) Bahmani-Oskooee, M. (2001). “How Stable is M2 Money Demand Function in Japan?” Japan and the World Economy 13 (4): 455–461. doi.org/10.1016/S0922-1425(01)00064-0
16) Belloumi, Mounir (2014). The relationship between trade, FDI and economic growth in Tunisia: An application of the autoregressive distributed lag model, Economic Systems, Ecosys-461; No. of Pages 19
17) Blonigen, Bruce A. (2005). A Review of the Empirical Literature on FDI Determinants, University of Oregon and NBER
18) Borensztein, E., De Gregorio, J. & Lee, J. W. (1998). How does foreign direct investment affect economic growth. Journal of International Economics 45, 115–135. doi.org/10.1016/S0022-1996(97)00033-0
19) Edem Kwame Mensah Klobodua and Samuel Adams (2016), Capital Flows and Economic Growth in Ghana, Journal Of African Business, dx.doi.org/10.1080/15228916.2016.1169784
20) Fadhil, Mohammed Ameen & Almsafir Mahmoud Khalid (2015). The Role of FDI Inflows in Economic Growth in Malaysia (Time Series: 1975-2010), Procedia Economics and Finance 23, pp 1558 – 156
21) Herzer, D. & Klasen, S. (2008). In search of FDI-led growth in developing countries: The way forward. Economic Modelling, 25(5), 793–810.
22) Johansen, S. (1988). “Statistical Analysis of Cointegration Vectors.” Journal of Economic Dynamics and Control 12 (2): 231–254. doi.org/10.1016/0165-1889(88)90041-3
23) Johansen, S. & K. Juselius (1990). “Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration with Applications to the Demand for Money.” Oxford Bulletin of Economics and Statistics 52 (2): 169–210. doi.org/10.1111/j.1468-0084.1990.mp52002003.x
24) Krugman, Paul R., Obstfeld, Maurice & Melitz, Marc J. (2012). International Economics: Theory & Policy, Addison - Wesley
25) Mankiw, N., Romer, D. & Weil, D.N. (1992). A Contribution to the Empirics of Economic Growth. The Quarterly Journal of Economics, vol. 107, No 2.
26) Pegkas, Panagiotis (2015). The impact of FDI on economic growth in Eurozone countries, The Journal of Economic Asymmetries 12, pp 124–132
27) Pesaran, M. H., Y. Shin & R. J. Smith (2001). “Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships.” Journal of Applied Econometrics 16 (3): 289–326. doi.org/10.1002/jae.616
28) Pesaran, M. H., & B. Pesaran (2009). Working with Microfit5.0: Interactive Econometric Analysis. Oxford: Oxford University Press.
29) Pohjola, Matti (2000). Information Technology and Economic Growth: A Cross-Country Analysis, UNU World for Development Economic Research, Working Papers No. 173
30) Temple, j. (1998). Equipment investment and Solow Model. Oxford Economic Paper 50: 39-62
یادداشت‌ها