اندازه گیری و تحلیل ریسک سیستمی در شاخص های منتخب بورس اوراق بهادار تهران و بررسی عوامل مؤثر بر آن

محورهای موضوعی : اقتصاد مالی

امیر حسین حاجیلو مقدم ¹ (دانشگاه تربیت مدرس)
مهدی ذوالفقاری ² (گروه علوم اقتصادی، دانشگاه تربیت مدرس)
نعیم شکری ³ (دانشگاه تربیت مدرس)

تاریخ دریافت : 1401/03/16 تاریخ انتشار : 1403/04/20

کلید واژه: ارزش در معرض خطر شرطی, ریسک سیستماتیک, تغییرات نرخ ارز, تغییرات قیمت نفت, داده‌های تابلویی.,

چکیده مقاله :

ریسک سیستمی به معنای احتمال سقوط ناگهانی یک سیستم مالی می‌باشد که کارایی سیستم مالی را مختل می‌کند و باعث بروز واکنش‌های زنجیره‌ای و افزایش انتظارات بدبینانه در سیستم مالی می‌شود. از این رو، هدف از این مقاله اندازه‌گیری و رتبه‌بندی ریسک سیستمی در شاخص‌های منتخب مالی و غیرمالی بورس اوراق بهادار تهران و بررسی عوامل مؤثر بر این ریسک است. برای دستیابی به این هدف، با بهره‎گیری از مطالعه ون کاونبرگ و همکاران (2019) و به کارگیری معیار دلتای ارزش در معرض خطر شرطی (CoVaR∆)، به کمک مدل همبستگی شرطی پویا (DCC) با استفاده از داده‌های روزانه مربوط به شاخص‌های منتخب صنایع بورسی (اعم از مالی و غیر مالی) طی دوره فروردین 1390 تا پایان مرداد ماه 1399، معیار یاد شده محاسبه شده است. سپس با استفاده از رگرسیون داده‌های پانل، ارتباط آن با عوامل مؤثر شامل ارزش در معرض خطر (VaR)، ریسک سیستماتیک (بتا)، تغییرات نرخ ارز و تغییرات قیمت نفت بررسی می‌شود. نتایج نشان می‌دهد که شاخص‌های غیرمالی بورس اوراق بهادار سهم بیشتری را در بروز ریسک سیستمی نسبت به سایر شاخص‌های مالی دارند. افزون بر این، نتایج مدل داده‌های تابلویی گویای این واقعیت است که معیار ارزش در معرض خطر (VaR) و ریسک سیستماتیک (بتا) در بین متغیرهای درون‌زا تأثیر مثبت و معناداری بر روی ریسک سیستمی شاخص‎ها داشته و همچنین در بین عوامل برون‌زا نرخ ارز تأثیر مثبت و معناداری بر ریسک سیستمی دارد، اما قیمت نفت تأثیر معناداری بر ریسک سیستمی ندارد.

چکیده انگلیسی:

Systemic risk is the probability of a sudden collapse of a financial system that disrupts the efficiency of the financial system and causes chain reactions and increases pessimistic expectations in the financial system. Therefore, the purpose of this paper is to measure and rank systemic risk in the selected financial and non-financial index of the Tehran Stock Exchange and to investigate the factors affecting this risk. To achieve this goal, using the study of Van Cauwenberge et al (2019) and applying the conditional value at risk delta criterion (∆CoVaR), using the dynamic conditional correlation (DCC) model using daily data related to the selected stock market index (both financial and non-financial) during march 2011 to the end of August 2020, the mentioned criterion has been calculated. Then, using panel data regression, its relationship with effective factors including value at risk (VaR), systematic risk (beta), exchange rate changes, and oil price changes is examined. The results show that the non-financial index of the stock exchange has a greater share in the occurrence of systemic risk than other financial indexes. In addition, the results of the panel data model indicate the fact that the criterion of value at risk (VaR) and systematic risk (beta) among endogenous variables have a positive and significant effect on the systemic risk index and also among exogenous factors the Currency rate has a positive and significant effect on systemic risk, but oil prices do not have a significant effect on systemic risk.