بررسی محتوای کنایه های غزلیات منزوی

محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسی

معصومه صالحی طریق ¹ , احمد ذاکری ²

1 - دبیر/آموزش و پرورش
2 - دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج، کرج، ایران.

تاریخ دریافت : 1396/06/31 تاریخ پذیرش : 1396/06/31 تاریخ انتشار : 1396/06/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

کنایه یکی از مهمترین و تأثیر گذارترین عنصرهای زیبایی سخن است که اکثر شاعران به آن توجه داشته و به تناسب سخن خود از آن بهره ی کافی بردهاند .یکی از این شاعران حسین منزوی است او که خود، به خوبی زبان را می شناسد و با زبان نرم و لطیف شعرش دل و جان مخاطبش را تسخیر می کند، برای ارتباط بیشتر با خواننده ،کنایه را نیز به طرز ماهرانه ،به خدمت کلام می گیرد . در بررسی غزلیات منزوی،به این نکته پی می بریم که او سنت های بومی و کهن و آداب و رسوم و باورهای عامه را خوب می شناسد و با استفاده از آن ها و آمیختن این باورهای دیرینه ی کهن سرزمینمان ،با زبان امروزی توانسته کنایه های بسیار زیبایی خلق کند که نه تنها به پیچیدگی کلامش منجر نشده ؛بلکه زبان گیرا و دلنشین او را مردم پسندتر ساخته است . جان مایه ی کنایه های منزوی ،مسایل سیاسی و اجتماعی و عاطفی و در مواردی مربوط به زندگی روزمره است که برخی از فرهنگ گذشته وام گرفته شده و برخی دیگر مربوط به فرهنگ معاصر است . این مقاله می کوشد تا زاویه ی از زوایای کنایات منزوی را که با اندام های بدن پیوند دارد واکاوی نماید .

چکیده انگلیسی:

Irony is among the significant and effective elements in aesthetic evaluation of speech and most poets have applied it deliberately in their versification. Hossein Monzavi, well aware of this potentiality of language, applies ironies skillfully in his poems in order to effectively communicate with his addressees. While studying Monzavi’s ghazals one can realize that he has a great appreciation of his native venerable customs and rituals as well as common people folklore. He inter-mingles the old beliefs and modern language in order to create such ironies that far from being complicated have made his poems more palatable and involving to be received warmly by people. The motifs of his ironies are mostly political, social, emotional, and sometimes akin to routine life, which are rooted in both ancient and modern cultures. This research deals with those ironies that are mainly related to the organs of human beings.

منابع و مأخذ:

1. ابراهیم‌نژاد ،بهاره، حسین منزوی در قلمرو روایت، ، 281 ص.، نشر ترفند، 1394.


2. انوری ،حسن ، فرهنگ کنایات سخن، نشر سخن ،چاپ سوم.


3. ثروت ،منصور ، فرهنگ کنایات انتشارات سخن ،چاپ اول ،1375


4. خطیب دمشقی ،تلخیص المفتاح،احمد امینی  و خطیب قزوینی،نشر علمی کالج،1389


5. جرجانی ،عبدالقادر،اسرار البلاغه،جلیل تجلیل ، چاپ دانشگاه تهران،1389


6. جمال زاده ،سید محمد علی ،فرهنگ لغات عامیانه ،نشر ابن سینا 1341


7. دهخدا، علی‌اکبر، 1372، لغت‌نامه‌ی دهخدا، تهران، انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.


8. رازی ،شمس قیس، المعجم فی معاییر الاشعار العجم ،تصحیح مدرس رضوی ،انتشارات زوّار ،تهران 1360


9. رجایی،محمد خلیل،معالم البلاغه ،نشر دانشگاه شیراز ،چاپ پنجم 1379


10.  روزبه ،محمد رضا،  سیر تحول در غزل فارسی ، ،تهران انتشارات روزبه ،1380


11.  شفیعی  کدکنی ،محمد رضا،  صور خیال ،در شعر فارسی ، موسسه ی انتشارات آگاه ،تهران 1358


12.  شفیعی‌کدکنی، محمّدرضا، 1368، موسیقی شعر، تهران، آگاه، چاپ دوم


13.  شمیسا ،سیروس ،  بیان و معانی ، نشر فردوس ،چاپ سوم ،1376


14.  شمیسا ،سیروس،فرهنگ تلمیحات،نشر فردوسی،چاپ اول 1369


15.  شمیسا، سیروس، ، سیر غزل فارسی (از آغاز تا امروز)، تهران، فردوس.1362


16.  طوسی،خواجه نصیر  ،اساس الاقتباس ،انتشارات دانشگاه تهران چاپ چهارم ،1367


17.  عظیمی ،محمد ،از پنجره های زندگانی ، نشر آگاه ، چاپ دوم ، 1386 


18.  عظیمی ،محمد، فرهنگ مسأله ها و اصطلاحات متداول در زبان فارسی- نشر قطره- چاپ سوم - 1382


19.  عقدایی  ،تورج، نقش خیال ، ،نشر نیکان ،چاپ اول ،زمستان 1381


20.  فتوحی ، محمود ، بلاغت تصویر، انتشارات سخن،1387


21.  فلاحتی ، عاطفه،عبداله پور ،فاطمه، فرهنگ کنایات در شعر معاصر 1، نشر علمی سینا ،چاپ اول ،1393


22.  محمدی ،محمد حسین،فرهنگ تلمیحات شعر معاصر ،1374


23.  منزوی ،حسین،مجموعه اشعار، انتشارات نگاه ،چاپ 1387


24.  هاشمی ،سید احمد، جواهر البلاغه ، مرکز مدیریت حوزه ی علمیه قم ،چاپ اول،1378


25.  همایی ،جلال الدین،نشر هما ، معانی و بیان ، چاپ اول ،1370.