کارکرد عنصر موسیقی در پنج گنج نظامی گنجوی
محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسیرضا اشرف زاده 1 , حشمت قیصری 2
1 - استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
2 - دانشجوی دکتری رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
کلید واژه:
چکیده مقاله :
موسیقی و ادبیات به عنوان دو فصل جدا نشدنی از دیرباز مورد توجه خاص قرار گرفته‌اند تا جایی که نمی‌توان مرزی واقعی بینشان قرار داد و این در حالی است که این دو مقوله با توجه به بسترهای گوناگون دارای استقلال و شخصیت‌های خاص خود نیز هستند. ارج نهادن و حرمت گذاردن به موسیقی، همانا حرمت گذاشتن به زبان فارسی است و نگرش بزرگان ادب پارسی به این مهم، ارزشمند و شایسته‌ی بررسی می‌باشد. اشارات صریح نظامی به ابزار و آلات موسیقی، وجود و تکرار فراوان اصطلاحات و عناصر مربوط به موسیقی در اشعارش، بیانگر میزان دانش و آشنایی کامل وی با این هنر است. پنج‌گنج نظامی علاوه بر مسائل ادبی و شاعرانه، مجموعه‌ی بسیار ارزشمندی است که در زمینه‌ی موسیقی می‌تواند مرجعی مفید جهت پژوهش باشد. این اثر که منبع عظیم حکمت و هنر می‌باشد، ضمن معرفی سازهای موسیقی و کاربرد آنها؛ بیانگر آداب و سنت‌های گذشتگان در زمینه‌ی سازهایی است که در مناسبت‌ها و اوقات گوناگون؛ نظیر مراسم استقبال از شاهان و بزرگان، مجالس بزم و سوگ، آغاز و میانه‌ی کارزار و ... نواخته می‌شده است. هر چند هر مناسبتی ابزار و آلات ویژه‌ی خود را داشته، اما ابزار و آلات مشترکی هم وجود داشته که مورد استفاده قرار می‌گرفته است. به کارگیری آلات، سازها و آهنگ‌ها در هنگام بزم و رزم بسیار متنوع است، بسیاری از سازها جداگانه نواخته می‌شده و برخی دیگر؛ چون نای و رود، نای و بربط، چنگ و رباب، چنگ و بربط، و روئینه خم و شیپور در کنار یکدیگر همنوایی می‌کرده‌اند.
Music and literature are inseparable as the season has long been of particular interest As far as the actual border identity can not be And while these two categories according to the different contexts have their own personalities are independent. Set to music appreciation and respect, indeed reverence the Persian language is Persian literature and a great attitude to this important, valuable and worthy of study. Nezami explicit references to musical instruments, Despite the frequent repetition of phrases and elements of music,his poetry,Indicate the extent of his knowledge and familiarity with the art. Five military Treasure addition to literary and poetic collection is extremely valuable in the music industry can be a useful reference for research. It is a great source of wisdom and the arts, while introducing musical instruments and their use; Reflect customs and traditions of the past in the field of musical instruments in different times and occasions, such as the welcome ceremony of the kings and elders, ceremonies, celebration and mourning, beginning and middle of the campaign, etc., have been played. Although every occasion has its own special tools, but there are common tools that were used. The use of equipment, instruments and songs at the banquet, and the combat is very diverse, Many different instruments are played by others, such as the trachea, windpipe and the lute, harp, R., harp and lute, and Rvyynh bending or bugles have been together in symphony.