بررسی عنصر تشبیه در شعر عاشورایی شاعران دفاع مقدس (نصراله مردانی، علی معلم، طاهره صفارزاده، فاطمه راکعی)

محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسی

طاهره ستاریان ¹ , محمدرضا شاد منامن ²

1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران.

تاریخ دریافت : 1398/09/18 تاریخ پذیرش : 1401/12/14 تاریخ انتشار : 1402/01/01

کلید واژه: شاعران دفاع مقدس, شعر عاشورایی, پایداری, تشبیه,

چکیده مقاله :

تشبیه در رأس اسلوب های بیان قرار دارد، به نحوی که آشکارترین و بدیهی ترین صور خیال در این میان، عنصر تشبیه است که در تمامی ادوار بیشترین کاربرد را داشته است. توجه به تشبیه در شعر معاصر نیز از اصول مهم در اشعار شاعران ادبیات پایداری بوده است که به بهترین نحو بیان شده است. تأمل و تفکر در تشبیهات شاعران دفاع مقدس (نصراله مردانی، علی معلم دامغانی، طاهره صفارزاده و فاطمه راکعی) به نوعی راه را برای شناخت تقلید این افراد از مضامین دیگران باز می کند و از طرفی دیگر ابتکار و نوآوری های این شاعران را نیز نشان می دهد. در واقع ساختارهای تشبیهی در اشعار یک شاعر از جمله نخستین مؤلفه هایی هستند که این تغییر را نمودار می سازد. تشبیهات در شعر این دوره جایگاهی خاص دارد و بسیاری از آنان بن مایه های عرفانی دارند. در واقع بیشتر شاعران دفاع مقدس در بیان تشبیه در شعر خود، از عناصر مادی و محسوس بهره برده اند و استفاده از عناصر تجریدی و انتزاعی در ساخت تشبیهات به امری روشن و رایج بدل شده است. روش تحقیق در این پژوهش کتابخانه ای و به شیوۀ توصیفی- تحلیلی می باشد که داده های مورد بررسی در این مقاله از اشعار شاعران معاصر (نصراله مردانی، علی معلم دامغانی، طاهره صفارزاده و فاطمه راکعی) استخراج شده است.

چکیده انگلیسی:

The simile is at the top of the expression style, in that way the most obvious forms of imagination is the simile element that the most used  in all times. Paying attention to the analogy in contemporary poetry has also been one of the most important principles in the poetry of poets of sustainability literature that is the best expressed. Thinking and reflecting on the work of sacred defense(Nasrollah Mardani, Ali Moallem, Tahereh Safarzadeh, Fatemeh Rakei) poets somehow it opens the way to understanding imitation of these people  and the other hand it shows the ingenuity of these poets. In fact ,the metaphorical structures in a poet’s poetry are among the first components that reflect this change. The similes have the specific place in the poetry of this period and many of them have mystical roots. In fact the most poets of sacred defense in expression in analogy in his poem have used tangible and material elements and the use of abstract elements in making similes has become commonplace. This article is a descriptive_ analytical study based on library data examine the simile element in Ashura poetry of sacred defense poets.

منابع و مأخذ:

کتاب‌ها

راکعی، فاطمه (1382) مادرانه‌ها، تهران: انتشارات تهران. رجایی، محمدخلیل (1372) معالم‌البلاغه، شیراز: دانشگاه شیراز.

شفیعی کدکنی، محمدرضا (1387) صورخیال در شعر فارسی، تهران: آگاه.

شمیسا، سیروس (1385) بیان، تهران: میترا.

صفارزاده، طاهره (1384) دیدار صبح، جلد2، تهران: پارس کتاب.

مجاهدی، محمد علی (1376) بال سرخ قنوت، مجموعه شعر عاشورایی، تهران: حوزۀ هنری تبلیغات اسلامی.

محمدزاده، مرضیه (1393) طرحی نو در دانش‌نامۀ شعر عاشورایی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات؛ وابسته به ‌امور خیریه.

مردانی، نصراله (1370) خون‌نامة خاک، تهران: کیهان. مردانی، نصراله (1374) سمند صاعقه، تهران: حوزه هنری.

مردانی، نصراله (1376) قانون عشق، تهران: سیمرغ. مردانی، نصراله (1386) مست برخاستگان، تهران: نکا.

معلم دامغانی، علی (1378) رجعت سرخ ستاره، تهران: سوره.

معلم دامغانی، علی (1387) حیرت دمیده‌ام، تهران: سورۀ مهر.

معلم دامغانی، علی (1392) هزارة اول خاک، تهران: کتاب نشر.

همایی، جلال الدین ( 1377) فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران: هما.

Books

Homaei, Jalaluddin (2009) Rhetoric techniques and literary industries, Tehran: Homa.

Mardani, Nasraleh (1991) Khoon-Namah Khak, Tehran: Keihan.

Mardani, Nasraleh (1995) Samand Sa'eqah, Tehran: Hozeh Art.

Mardani, Nasraleh (1997) Law of Love, Tehran: Simorgh.

Mardani, Nasraleh (2007) Mast Berkhastegan, Tehran: Neka.

Moalem Damghani, Ali (1999) Rejat Serkh Setareh, Tehran: Surah.

Moalem Damghani, Ali (2008) I am amazed, Tehran: Surah Mehr.

Moalem Damghani, Ali (2012) The first millennium of soil, Tehran: Publishing House.

Mohammadzadeh, Marzieh (2013) A new project in Ashurai poetry encyclopedia, Tehran: Printing and Publishing Organization; Related to charity.

Mojahedi, Mohammad Ali (1997) The Red Wings of Qanoot, Ashurai Poetry Collection, Tehran: Islamic Propaganda Art Field.

Rajaei, Mohammad Khalil (1993) Ma'alam Al Balagha, Shiraz: Shiraz University.

Rakei, Fatemeh (2012) Motherhood, Tehran: Tehran Publications.

Safarzadeh, Tahereh (2004) Didar Sobh, Volume 2, Tehran: Pars Kitab.

Shafi'i Kodkani, Mohammad Reza (2007) Sorkhayal in Persian poetry, Tehran: Agha.

Shamisa, Siros (2006) Bayan, Tehran: Mitra.