تحلیل کهن الگوی سفر قهرمان در منظومۀ «گل و نوروز» براساس الگوی جوزف کمبل
محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسی
محمد پاشایی مهترلو
1
(
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.
)
ابراهیم اقبالی
2
(
دانشیار گروه زبان گروه و ادبیات فارسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
)
رشید اسدی
3
(
دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
)
کلید واژه: خواجوی کرمانی, گل و نوروز, نقد اسطوره ای, کهن الگوی سفر قهرمان,
چکیده مقاله :
جوزف کمبل با بررسی داستان های اساطیری مختلف از گوشه و کنار جهان، کهن الگوی سفر قهرمان را مطرح می کند. او معتقد است در تمامی این داستان ها سفر قهرمان تابع الگویی ثابت است. در پژوهش حاضر این الگو در کنار کهن الگوهای دیگری چون سایه، پیر فرزانه، آنیما و سایر نمادهای اساطیری در منظومۀ گل و نوروز بررسی می شود. بررسی و تحلیل منظومۀ گل و نوروز براساس این الگو خوانش نوینی از این روایت غنایی به دست می دهد. سفر نوروز اگرچه در ظاهر سفری برای رسیدن به معشوق است ولی در باطن سفری دینی محسوب می شود. نوروز پس از رسیدن به گل، او را که بر دین مسیحیت است، با آیین محمدی به کابین خود درمی آورد و پس از پشت سر گذاشتن پرده های جهالت، به جامعه خود بازمی گردد. طی این طریق به قهرمان چهره ای کیهانی می دهد، به نحوی که جامعه او را با آغوش باز استقبال می کند. جاودانگی نوروز مدیون ارزش هایی است که بعد از بازگشت به جامعه تزریق می کند.
In the book “The Hero with a Thousand Faces”, Joseph Campbell introduces the hero’s journey archetype by examining various mythical stories in all over the world. He believes that in all stories, the hero’s journey follows a constant paradigm. In this research, this paradigm is investigated besides other archetypes including shadow, old wise man, anima and other mythical symbols in the book “Gol and Nowruz”. Examining this verse based on the Joseph Campbell approach is a new reading of this lyrical narrative. Although, Nowruz’ journey is done apparently to reach the beloved, in fact, it is considered a religious journey. Nowruz gets marry to Gol, as a Christian girl, by converting her to Islam after reaching her and returns to his country by uncovering the veil of ignorance. This journey introduces the hero as a universal figure, so that the society accepts him eagerly. He owes his immortality to the values that grants them to the society.
کتاب ها
اسماعیل پور، ابوالقاسم (1387) اسطوره بیان نمادین، چاپ دوم، تهران: سروش.
اسنودن، روث (1393) مفاهیم کلیدی یونگ، ترجمۀ افسانه شیخ الاسلام زاده، چاپ اول، تهران: انتشارات عطایی.
جی سی، کوپر (1379) فرهنگ مصور نمادهای سنتی، ترجمۀ ملیحه کرباسیان، تهران: نشر فرشاد.
خواجوی کرمانی(1370) گل و نوروز، تصحیح کمال عینی، چاپ دوم، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ژان شوالیه، آلن گربران (1385) فرهنگ نمادها، ترجمۀ سودابه فضایلی، دورۀ 5 جلدی، چاپ دوم، تهران: انتشارات جیحون.
شایگان فر، حمید رضا(1380) نقد ادبی، تهران: انتشارات دستان.
شمیسا، سیروس(1383) بیان و معانی، چاپ هشتم، تهران: انتشارات فردوس.
فرای، نورتروب (1378) «ادبیات و اسطوره»، اسطوره و رمز(مجموعه مقالات)، ترجمۀ جلال ستاری، تهران: سروش.
کمپل، جوزف (1385) قهرمان هزار چهره، ترجمۀ شادی خسرو پناه، چاپ اول، مشهد: گل آفتاب.
لارنس کوپ(1390) اسطوره، ترجمۀ محمد دهقانی، چاپ دوم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
لوشر، مارکس (1369) روانشناسی رنگ ها، ترجمۀ ویدا ابی زاده، چاپ اول، تهران: شرکت نشر و پخش ویس.
ویلفرد آل گورین و همکاران (1377) راهنمای رویکردهای نقد ادبی، زهرا میهن خواه، چاپ سوم، تهران: انتشارات اطلاعات.
هال.اس.کالوین و نوربای، رنون جی (1375) مبانی روان شناسی تحلیلی یونگ، ترجمۀ محمد حسین مقبل، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
یونگ، کارل گوستاو(1393) انسان و سمبل هایش، ترجمۀ محمود سلطانیه، چاپ نهم، تهران:جامی.
مقالات
آقازاده، راضیه و همکاران (1395) مقایسۀ ساختار خسرو و شیرین نظامی و گل و نوروز خواجوی کرمانی، بهارستان سخن، سال دوازدهم، شمارۀ 32، صص 181-200.
سیف، عبدالرضا و همکاران (1391) بررسی و تحلیل چیستی و چگونگی کهن الگوی آنیما و آنیموس در شعر طاهره صفارزاده، زن در فرهنگ و هنر، بهار، دورۀ 4، شمارۀ 1، صص 107-126.
_||_Books
Ismailpour, Abolghasem (2008) The Myth of Symbolic Expression, Second Edition, Tehran: Soroush.
Snowden, Ruth (2014) Jung's Key Concepts, translation of the legend of Sheikh al-Islamzadeh, first edition, Tehran: Atai Publications.
GC, Cooper (2000) Illustrated Culture of Traditional Symbols, translated by Maliheh Karbasian, Tehran: Farshad Publishing.
Khajavi Kermani (1991) Gol va Norouz, Kamal Eini correction, second edition, Tehran: Institute of Cultural Studies and Research.
Jean Knight, Alain Gerbran (2006) The Culture of Symbols, translated by Soodabeh Fazaili, 5 volumes, second edition, Tehran: Jeyhun Publications. Shayganehfar, Hamid Reza (2001) Literary Criticism, Tehran: Dastan Publications.
Shamisa, Sirus (2004) Expression and meanings, eighth edition, Tehran: Ferdows Publications.
Fry, Northrob (1999) "Literature and Myth", Myth and Mystery (collection of articles), translated by Jalal Sattari, Tehran: Soroush.
Campbell, Joseph (2006) The Hero of a Thousand Faces, translated by Shadi Khosrow Panah, first edition, Mashhad: Gol Aftab.
Lawrence Cope (2011) Myth, translated by Mohammad Dehghani, second edition, Tehran: Scientific and Cultural Publications.
Luscher, Marx (1369) The Psychology of Colors, translated by Vida Abizadeh, first edition, Tehran: Weiss Publishing and Distribution Company.
Wilfred Al Gourin et al. (1998) Guide to Literary Criticism Approaches, Zahra Mihankhah, Third Edition, Tehran: Information Publications.
Hall S. Calvin and Nurbay, Rennon J. (1996) Fundamentals of Jung Analytical Psychology, translated by Mohammad Hossein Moqbel, Tehran: University Jihad Publications.
Jung, Carl Gustav (2014) Man and His Symbols, translated by Mahmoud Soltanieh, ninth edition, Tehran: Jami.
Articles
Aghazadeh, Razieh et al. (2016) Comparison of the structure of Khosrow and Shirin Nezami and Gol and Nowruz Khajavi Kermani, Baharestan Sokhan, 12th year, No. 32, pp. 181-200.
Seif, Abdolreza et al. (2012) A study of what and how the archetype of anima and animus in the poetry of Tahereh Saffarzadeh, Woman in Culture and Art, Spring, Volume 4, Number 1, pp. 107-126.