تحلیل زبانی اشعار اکبر اکسیر
محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسی
مالک قاسمی
1
(
دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
)
خدابخش اسداللهی
2
(
استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
)
رامین محرمی
3
(
استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
)
کلید واژه: زبان ادبی, شعر, زبان خودکار, اکبر اکسیر, فرم,
چکیده مقاله :
اکبر اکسیر مبدع جریان شعر فرانو است، جریانی نشأت گرفته از شعر سپید شاملویی که در ادامۀ جریان های شعر معاصر و در بطن آن با رویکردی جدید تکوین یافته است. این جریان شعری با تأثیرپذیری از شعر دهۀ هفتاد و پس از تحولات گوناگون، با درون‌مایه و محتوای طنزگونه از سال 1382 به عرصۀ ادبیات فارسی معرفی شد. کاربرد کلمات گزینش شده، مثل ها و اصطلاحات عامیانه، استفاده از عناصر ادبیات اقلیمی، ریتم و بازی با کلمات، عنصر غافلگیری و طنز شاخص آن با مفاهیم جدید، از مولفه هایی است که اکسیر در تکامل شعر خود به آن ها نظر داشته و این مولفه ها در آثار او، به عنوان چهارچوب های این جریان شعری مطرح شده است. در این مقاله درصدد تحلیل زبان ادبی در اشعار اکبر اکسیر هستیم. زبان در سبک شعری اکسیر جایگاه خاصی دارد و بستر اصلی و کاربردی در مطالعۀ آنست. این که جایگاه زبان و سبک ادبی در فرم شعر چگونه است؟ آیا زبان در فرم اثر می گذارد؟ و تعامل زبان با دیگر عناصر فرمیک یعنی صور خیال و موسیقی شعر چگونه است؟ از پرسش هایی است که در این پژوهش به آن پرداخته ایم و نتیجه حاصله مشخص می کند که زبان در شعر اکسیر هم به ساختار شعر اهمیت می دهد و هم به محتوا، آن جا که بار طنز بیشتر است، فرم بر محتوا می چربد و آن جا که هدف انتقال معناست، این محتواست که فرم و زبان را تحت الشعاع خود قرار می دهد. روش پژوهش، کتابخانه ایی و مطالعۀ مستقیم و جامعۀ آماری ما، اشعار اکبر اکسیر است.
Akbar Exir is the pioneer of metamodern poetry, a movement that originated from Shamlou’s free verse , which has evolved in the continuation of the movements of contemporary poetry with a new approach. This poetic movement was influenced by the poetry of the seventies and after various developments in that period, with a humorous theme and content, it was introduced to the field of Persian literature in 2003. The use of selected words, proverbs and slang terms, the use of elements of climatic literature, rhythm and word play, the element of surprise and its humor with new concepts, are some of the components that Exir has in mind in the development of his poetic style. The features in his works and those of metamodern poets have been proposed as the frameworks of this poetic trend. In this article, we are trying to analyse the formal style and literary language in Akbar Exir’s poems. Language has a special place in the style of Exir’s poetry and is the main and practical context in its study. What is the place of language and literary style in the form of poetry? Does language affect form? And what is the interaction of language with other formal elements, namely imagination and music of poetry? These are among questions that we have addressed in this research and the obtained result shows that language in Exir’s poetry pays attention to both the structure of the poem and the content. Where the purpose is to convey meaning, it is content that overshadows form and language. The method of this research is library and direct study and our statistical community is Akbar Exir’s poems.
کتاب‌ها
احمدی، بابک (1386) ساختار و تاویل متن، تهران: نشر مرکز.
اکبری، رضا (1384) ایمان‌گروی (نظریات کی‌یرکگور، ویتگنشتاین و پلانتینگا)، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
اکسیر، اکبر (1393) مالاریـا، تهران: مروارید.
اکسیر، اکبر (1394) ملخ‌های حاصلخیـز، تهران: مروارید.
اکسیر، اکبر (1395) ما کو تا اونا شیم، تهران: مروارید.
اکسیر، اکبر (1396) بفرمایید بنشینید صندلی عزیز، تهران: انتشارات مروارید.
براهنی، رضا (1371) طلا در مس، تهران: نویسنده.
براهنی، رضا (1391) خطاب به پروانه‌ها و چرا من دیگر شاعر نیمایی نیستم، تهران: مرکز.
بهمنیار، احمد (1381) داستان‌نامه بهمنیاری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
پاشایی، عسکری (1379) از زخم قلب، خوانش شعر و گزینة شعرها (احمد شاملو)، تهران: چشمه.
تودوروف، تزوتان (1377) منطق گفت‌وگویی میخائیل باختین، ترجمة داریوش کریمی، تهران: مرکز.
حق‌شناس، علی محمّد (1382) زبان و ادب فارسی در گذرگاه سنّت و مدرنیته، تهران: آگه.
دهخدا، علی اکبر (1334) لغت‌نامه، زیر نظر محمد معین و سیدجعفر شهیدی، تهران: دانشگاه تهران.
شفیعی کدکنی، محمّد رضا (1366) صور خیال در شعر فارسی، تهران: آگاه.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1391) ادوار شعر فارسی، تهران: سخن.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1368) موسیقی شعر، تهران: آگاه.
شمیسا، سیروس (1370) نگاهی تازه به بدیع، تهران: فردوس.
شمیسا، سیروس (1378) بیان و معانی، تهران: فردوس.
شمیسا، سیروس (1381) نقد ادبی، تهران: فردوس.
صفوی، کورش (1383) از زبان‌شناسی به ادبیّات، جلد 1، تهران: نشر چشمه.
غلامرضایی، محمد (1381) سبک‌شناسی شعر پارسی از رودکی تا شاملو، تهران: جامی.
موکاروفسکی، یان (1373) زبان معیار و زبان شـعر، ترجمـة احمـد اخـوت، محمـود نیکبخت، کتاب شعر، اصفهان: مشعل.
میرصادقی، میمنت (1374) واژه‌نامة هنر شاعری، تهران: کتاب مهناز.
وحیدیان کامیار، تقی (1379) بدیع از دیدگاه زیبایی‌شناسی، تهران: دوستان.
مقالات
اکسیر، اکبر. (1385). فرانو رود وحشی شعر امروز. اشراق، (3).
بسمل، محبوبه. (1391). هنجار گریزی واژگانی در اشعار منوچهر آتشی. تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، 4(14)، 211-227.
جبری، سوسن، باقری فارسانی، حمید. (1394). طبقه‌بندی ساختاری گونه‌های شعر کوتاه معاصر. ادب پژوهی، 9(34)، 9-31. 20.1001.1.17358027.1394.9.34.1.0: dot
ذوالفقاری، حسن. (1386). بررسی ساختار ارسال مثل (بحثی در ارسال مثل و تفاوت آن با برخی گونه‌ها و ساختارهای مشابه آن). پژوهش‌های ادبی، ۴ (۱۵)، ۶۲-۳۱. Dor:20.1001.1.1 .7352932.1386.4.15.3.2
شفیقی، احسان. (1384). فرانو، گردنة حیرانی شعر امروز. بلم، (6 و 7).
صفایی، علی، پاسخی، باهره. (1395). بررسی مؤلفه های طنز در شعر فرانو با تأکید بر اشعار اکبر اکسیر. زبان و ادب فارسی (نشریه سابق دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز)، 69(234)، 95-117. 20.1001.1.22517979.1395.69.234.6.9: dor
محسنی، مرتضی، صراحتی جویباری، مهدی. (1389). بررسی انواع هنجارگزیزی آوایی و واژگانی در شعر ناصرخسرو. سبک‌شناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، 3(8)، 1-24.
مرتضایی، جواد. (1389). از نشانه شناسی، هنجار گریزی و تصویر خیال تا زبان شعر؛ نقد آرا و دیدگاه ها. متن‌شناسی ادب فارسی، 2(4)، 33-42.
پایان‌نامه‌ها
پیدا، نورالدین (1389) بررسی جریان‌های شعری دو دهة اخیر با تکیه بر فرانو، پایان‌نامة کارشناسی ارشد دانشگاه محقق اردبیلی.
غلامی اشتیوانی، یدالله (1392) انواع شعر کوتاه فارسی بر اساس شکل و محتوا، پایان‌نامة کارشناسی ارشد، دانشگاه بیرجند.
منابع لاتین
Barton/Hudson (1997) A Contemporary Guide to Literary Terms, Houghton Miffilin company: Boston, New York.
_||_Books
Ahmadi, Babak (2007) Text Structure and Interpretation, Tehran: Markaz Publishing.
Akbari, Reza (2005) Iman Garvi (Theories of Kierkegaard, Wittgenstein and Plantinga), Qom: Research Institute of Islamic Sciences and Culture.
Bahmanyar, Ahmad (2002) Bahmanyari's Story, Tehran: University of Tehran Press. Baraheni, Reza (1992) Gold in Copper, Tehran: Author.
Baraheni, Reza (2012) Addressing Butterflies and Why I Am No Longer a Nimai Poet, Tehran: Center.
Dehkhoda, Ali Akbar (1955) Dictionary, under the supervision of Mohammad Moin and Seyed Jafar Shahidi, Tehran: University of Tehran.
Exir, Akbar (2014) Malaria, Tehran: Morvarid.
Exir, Akbar (2015) Fertile Locusts, Tehran: Morvarid.
Exir, Akbar (2016) Ma Koo Ta Ona Shim (We will be there for them), Tehran: Morvarid.
Exir, Akbar (2017) Please Sit, Dear Chair, Tehran: Morvarid Publications.
Gholamrezaei, Mohammad (2002) Stylistics of Persian Poetry from Rudaki to Shamloo, First Edition, Tehran: Jami.
Haghshenas, Ali Mohammad (2003) Persian Language and Literature in the Crossroads of Tradition and Modernity, Tehran: Agah.
Mirsadeghi, Meymant (1994) Dictionary of Poetic Art, Tehran: Mahnaz Book.
Mukarovsky, Jan (1994) The Language of Criteria and the Language of Poetry, translated by Ahmad Okhot, Mahmoud Nikbakht, Book of Poetry, Isfahan: Mashal.
Pashaei, Askari (2000) From the Wound of the Heart,Reading Poetry and a Selection of Poems (Ahmad Shamloo), Tehran: Cheshmeh Publishing.
Safavi, Kourosh (2004) From Linguistics to Literature, Volume 1, Tehran: Cheshmeh Publishing.
Shafiee Kadkani, Mohammad Reza (1987) Figures of Thought in Persian Poetry, Tehran: Agah.
Shafiee Kadkani, Mohammad Reza (1989) Poetry Music, Tehran: Agah.
Shafiee Kadkani, Mohammad Reza (2012) Persian Poetry Periods, Tehran: Sokhan.
Shamisa, Sirus (1991) A New Look at the Innovative, Tehran: Ferdows.
Shamisa, Sirus (1999) Expression and Meanings, Tehran: Ferdows.
Shamisa, Sirus (2002) Literary Criticism, Tehran: Ferdows.
Shayganfar, Hamidreza (2007) Literary Criticism, Tehran: Dastan.
Todorov, Tzutan (1998) The Conversational Logic of Mikhail Bakhtin, translated by Dariush Karimi, Tehran: Markaz.
Vahidian Kamyar, Taghi (2000) Innovative from the Aesthetic Perspective, Tehran: Friends.
Webster, Roger (2003) An Introduction to the Study of Literary Theory, translated by Elahe Dehnavi, Tehran: Rooznegar Publishing.
Articles
Besmel, M. (2013). The Lexical Norm Deviation in the Poems of Manouchehr Atashi. Interpretation and Analysis of Persian Language and Literature Texts (Dehkhoda), 4(14), 211-227.
Exir, Akbar (2006) Farano Wild River of Today,s Poetry, Ishraq,(3). J, Susan, Bagheri Farsani, H. (2015). Structural Classification of Contemporary Short Poems. Adab Pazhuhi, 9(34), 9-31. Dor: 20.1001.1.17358027.1394.9.34.1.0.
Mohseni, M, Sorahti Joybari, M. (2010). Investigating the types of phonetic and lexical norms in Naser Khosrow's poetry. Stylistics of Persian poetry and prose (Bahar Adab), 3(8), 1-24.
Mortezaie, J. (2011). From Semiology, Deviation of Norms and Imagery to Poetic Language: Criticism of Ideas and Viewpoints. Textual Criticism of Persian Literature, 2(4), 33-42.
Safai, A., Pasokhi, B. (2017). Examination of satire in Faranou poetry with emphasis on Akbar Exir verse. Persian Language & Literature (Former Journal of the Faculty of Literature, University of Tabriz), 69(234), 95-117. Dor: 20.1001.1. 22517979.1395.69.234.6.9.
Shafiqi, Ehsan (2005) Farano, The Wonderful Neck of Today's Poetry, Balam, (6 and 7).
Zolfaghari, H. (2007). A Study on Proverb Transfer Structure. LIRE, 4(15), 31-62. Dor: 20.1001.1.17352932.1386.4.15.3.2.
Theses Gholami Ashtivani, Yadolah (2013) Types of Persian Short Poetry Based on Form and Content, M.Sc. Thesis Birjand University.
Peida, Noureddin (2010) A Study of the Poetry Currents of the Last Two Decades, Relying on Farano, M.Sc.
Thesis
Mohaghegh Ardabili University. Latin References Barton/Hudson (1997) A Contemporary Guide to Literary Terms, Houghton Miffilin company: Boston, New York.