تفرد در سعدی
محورهای موضوعی : متون زبان و ادبیات فارسی
امیر نیک سرشت
1
(دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.)
قدمعلی سرامی
2
(دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.)
مهری تلخابی
3
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.)
تورج عقدایی
4
(دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران.)
کلید واژه: روان شناسی تحلیلی, یونگ, ناخودآگاه جمعی, سعدی, سایه, کهن الگو,
چکیده مقاله :
از مهم ترین بخش های قابل توجه در حوزۀ روان شناسی ادبی، بخشی است که در آن به تحلیل فرآیندهای روانی ذهن پرداخته می شود. در این بخش که از آن با عنوان روان شناسی تحلیلی یاد می شود، بنیانگذار سوئیسی آن یعنی کارل گوستاو یونگ، ذهن را از حیطه بندی روان شناسان پیش از خود از جمله استادش، فروید، فراتر برد و بخشی به عنوان ناخودآگاه جمعی را به آن تحلیل ها افزود. او معتقد بود که انسان از حدود فردی خود می گذرد و به جهان ناخودآگاه جمعی گام می گذارد. آنچه که یونگ را از دیگر هم ترازانش در ارائۀ بحث ناخودآگاه جمعی جداکرد، توجه به صورت ازلی یا کهن الگو بود. یعنی چیزی که یونگ معتقد بود باعث شکل دادن به شخصیت و رفتار ما و همچنین عامل تفاوت ما بواسطۀ این شکل گیری شخصیت و رفتارمان از دیگران می شود. سعدی نیز چون دیگر آدمیان تحت تاثیر این کهن الگوها بوده و با استناد به برخی منابع و مطالعات کتابخانه ای می توان ادعا داشت که او نیز متاثر از این کهن الگوها، البته به شکلی ناخودآگاه دست به آفرینش های ادبی و خلق حکایات پرمغز ادبی می زده است. از مهم ترین کهن الگوهای تاثیرگذار روی سعدی، کهن الگوی سایه بوده است، ولی آنچه که سعدی را از دیگران متمایز می کند، رندانگی او در کتمان و پنهان کردن تاثیر این کهن الگو بر روی رفتار و شخصیت اوست.
One of the most important areas of literary psychology is devoted to the analysis of the psychological processes of the mind. Carl Gustav Jung, the Swiss pioneer of this area, known as Analytical Psychology, put the mind on a higher level than the previous psychologists, including his master, Freud. He added "collective unconscious" to those analyses. He believed that man may exceed his individual boundaries and enter a world of the "collective unconscious." What set Jung apart from his peers in the discussion of the "collective unconscious" was attention to the "eternal form" or "archetype." And that’s what Jung believed shapes our personality and behavior, as well as what makes us different from others due to the formation of personality and behavior. Like any other human being, Saadi was also influenced by these archetypes, and it can be claimed that, under these influences, he engaged in literary creations and the creation of brilliant literary anecdotes. One of the most important archetypes influencing Saadi was the archetype of "shadow", but what distinguishes Saadi from others is his reluctance to conceal the influence of this archetype on his behavior and personality.
کتاب‌ها
قرآن کریم. آزادی، محمدکریم (1373) تعلیم و تربیت از دیدگاه سعدی، شیراز: انتشارات راه گشا.
اسنودن، روت (1388) خودآموز یونگ، ترجمۀ نورالدین رحمانیان، تهران: آشیان.
بیلسکر، ریچارد (1391) اندیشة یونگ، ترجمۀ حسین پاینده، تهران: فرهنگ جاوید.
سعدی، مصلح‌بن عبدالله (1376) کلیات سعدی، تصحیح محمدعلی فروغی، تهران: ققنوس.
شربتیان، محمد حسن، امینیان، اعظم (1386) درآمدی بر جامعه‌شناسی بروس کوئن، تهران: بهین نگار.
شکر شکن، حسن و دیگران (1385) مکتب‌های روان‌شناسی و نقد آن، تهران: سمت.
فوردهام، فریدا (1388) مقدمه‌ای بر روان‌شناسی یونگ، ترجمۀ مسعود میربها، تهران: جامی.
کاست، ورنا (1394) بازهم من، ترجمۀ تورج رضا بنی صدر، تهران: لیوسا.
کمیسیون ملی یونسکو (1373) ذکر جمیل سعدی (مجموعه مقالات و اشعار به مناسبت بزرگداشت هشتصدمین سالگرد تولد شیخ اجل سعدی علیه الرحمه)، جلد دوم، تهران: کمیسیون ملی یونسکو در ایران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان چاپ و انتشارات.
ماهونی، پاتریک جی (1373) زیگموند فروید، ترجمۀ خشایار دیهیمی، تهران: کهکشان.
نوردبی،ورنون و همکاران (1381) زندگی‌نامه و نظریه‌های روان‌شناسان بزرگ، ترجمۀ احمد به پژوه و رمضان دولتی، تهران: نشر ویرایش.
ون فرانز، ماری، لوئیز، ادینجر ادوارداف (1393) چهارمقاله یونگی، ترجمۀ مهدی سررشته داری، تهران: مهراندیش.
هاشمی، جمال (1378) سعدی و روان‌شناسی نوین، تهران: شرکت سهامی انتشار.
هال، کالوین اس، نوردبی، ورنون جی (1393) مقدمات روان‌شناسی یونگ، ترجمۀ شهریار شهیدی، قم: آینده درخشان.
یونگ، کارل گوستاو (1371) خاطرات، رویاها، اندیشه، ترجمۀ پروین فرامرزی، مشهد: آستان قدس رضوی.
یونگ، کارل گوستاو (1377) انسان و سمبول‌هایش، ترجمۀ محمود سلطانیه، تهران: جامی.
یونگ، کارل گوستاو (1382) تحلیل رویا، ترجمۀ رضا رضایی، تهران: افکار.
یونگ، کارل گوستاو (1385) روح و زندگی، ترجمۀ لطیف صدقیانی، تهران: جامی.
مقالات
اَتونی، بهروز. (1389). اسطوره‌ها، زندگان جاوید (به بهانة نقد اسطوره‌شناختی آسمان‌خراش میلاد). ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی، 6(18)، 1-15. Dor:20.1001.1.20084420.1389.6 .18.1.4
تلخابی، مهری، عقدایی، تورج. (1395). تفرد در آثار سعدی در پیوند با سایه، نقاب و آنیما. تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، 7(25)، 9-46.
نظری، نجمه، کمالی، راهله. (1396). روان‌شناسی عشق در غزل سعدی. پژوهش‌نامه نقد ادبی و بلاغت، 6(1)، 199-212. .Doi: 10.22059/jlcr.2017.121407.184
_||_Books
The Holy Quran. Azadi, Mohammad Karim (1994) Education and Training from Saadi's Point of View, Shiraz: Rah Gosha Publications.
Bilsker, Richard (2012) Jung's Thought, Trans. Hossein Payandeh, Tehran: Farhang Javid.
Fordham, Farida (2009) An Introduction to Jungian Psychology, Trans. Masoud Mirba, Tehran: Jami.
Hall, Calvin S., Nordby, Vernon J. (2013) Introduction to Jung's Psychology, Trans. Shahriar Shahidi, Qom: Ainde Derakhshan.
Hashemi, Jamal (1999) Saadi and Modern Psychology, Tehran: Publishing Company.
Jung, Carl Gustav (1992) Memories, Dreams, Thoughts, Trans. Parvin Faramarzi, Mashhad: Astan Quds Razavi.
Jung, Carl Gustav (1998) Man and his Symbols, Trans. Mahmoud Soltanieh, Tehran: Jami.
Jung, Carl Gustav (2003) Dream Analysis, Trans. Reza Rezaei, Tehran: Afkar .
Jung, Carl Gustav (2006) Soul and Life, Trans. Latif Sedqiani, Tehran: Jami.
Kast, Verna (2014) Again, Me, Trans. Toraj Reza Bani Sadr, Tehran: Livosa.
Mahoney, Patrick J. (1994) Sigmund Freud, Trans. Khashayar Dehimi, Tehran: Galaxy.
National Commission of UNESCO (1994) Zikr Jamil Saadi (a Collection of Articles and Poems on the Occasion of Commemorating the 800th Anniversary of the Birth of Sheikh Ajl Saadi, peace be upon him), Volume II, Tehran: National Commission of UNESCO in Iran: Ministry of Culture and Islamic Guidance, Printing and Publishing Organization.
Noordabi, Vernon et al. (2011) Biography and Theories of Great Pychologists, Trans. Ahmad Beh Pajoh and Ramadan Davalit, Tehran: Ed.
Saadi, Mosleh Bin Abdullah (1997) Saadi's Generalities, corrected by Mohammad Ali Foroughi, Tehran: Qaqnos.
Sharbatian, Mohammad Hassan, Aminian, Azam (2007) An Introduction to Bruce Coen's Sociology, Tehran: Behin Negar.
Shekarshekan, Hassan and others (2006) Psychological Schools and their Criticism, Tehran: Samit.
Snowden, Ruth (2009) Jung's Self-study, Trans. Nooruddin Rahmanian, Tehran: Ashian.
Van Franz, Marie, Louise, Edinger Eduardoff (2013) Jungian Quartet, Trans. Mehdi Sarrashtari, Tehran: Mehrandish.
Articles
Atoni, B. (2010). The Performance of Myth in Modern life: The Archetypes of "Mountain-Cave" and "Circle". Mytho-mystic Literature, 6(18), 1-15. Dor:20.1001.1.20084420.1389.6.18.1.4.
Nazari, N., Kamali, R. (2017). Psychology of Love in Sa’adi’s Sonnet. Literary Criticism and Rhetoric, 6(1), 199-212. Doi: 10.22059/jlcr.2017.121407.184
Talkhabi, M., Aghdaee, T. (2016). Individuation in Sa’di’s Works and Its Relation with Shadow,Persona and Anima. Interpretation and Analysis of Persian Language and Literature Texts (Dehkhoda), 7(25), 9-46.