بررسی و تحلیل هویّت اجتماعی انسان با تکیه بر اشعار قیصر امینپور و طاهره صفّارزاده
محورهای موضوعی :
فصلنامه بهارستان سخن
سمیرا دولتخواه
1
,
محمّدرضا شادمنامن
2
,
خدابخش اسداللهی
3
,
ثوراله نوروزی داودخانی
4
1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران.
2 - استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد خلخال، دانشگاه آزاد اسلامی، خلخال، ایران. (نویسنده مسئول)
3 - استاد گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه محقّق اردبیلی، دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی، اردبیل، ایران.
4 - استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
تاریخ دریافت : 1400/01/18
تاریخ پذیرش : 1401/01/29
تاریخ انتشار : 1401/12/01
کلید واژه:
شعر,
شعر معاصر,
قیصر امینپور,
هویّت اجتماعی,
طاهره صفّارزاده,
چکیده مقاله :
هویّت اجتماعی در مفهوم جامعه شناختی همواره از پدیده های مورد توجّه متفکّرین و دانشمندان بوده اسـت و تأثیر انسان ها و محیط اجتماعی فرآیند تعیین الگوی ارزش ها، نمادها، اسطوره ها و سنّت ها در جهت همبستگی و همدلی مردم برای بقای جامعه را تعریف کرده است. آنچه سبب می شود تا هویّت اجتماعی انسانی به خودآگاهی برسد؛ در واقع پی بردن به رفتارهای منسجمی است که فاصلۀ بین درون و برون انسان را در نقطۀ تسلیم و کمال مطلق اجتماعی قرار می دهد. بررسی و تحلیل این موضوع در اشعار قیصر امین پور و طاهره صفّارزاده هدف اصلی این مقاله است و نتایج حاصله نشانگر آن است که اشعار دو شاعر یاد شده را باید در معنای مجموعه ای از خصوصیّات و مشخّصات اجتماعی، فرهنگی، روانی، زیستی و تاریخیِ همسانی تصور کرد که بر همانندی و یگانگی دلالت دارند و ارزش های اخلاقی و اجتماعی در عناصر وطن پرستی، ایستادگی در مقابل ظلم، دفاع از عدالت، صلح و مهربانی، دوستی، زندگی، آزادی و ... نمود پیدا کرده اند.
منابع و مأخذ:
الف: کتابنامه
آرینپور، یحیی، (1386)، از نیما تا روزگار ما، تهران: زوّار.
اسکارپیت، روبر، (1374)، جامعهشناسیِ ادبیّات، ترجمۀ مرتضی کتبی، تهران: سمت.
امینپور، قیصر، (1372)، آینههای ناگهان ، تهران: مروارید.
____________، (1373)، دستور زبان عشق، تهران: مروارید.
____________، (1391)، گلها همه آفتابگردانند، تهران: مروارید.
____________، (1397)، مجموعۀ کامل اشعار، تهران: مروارید.
پرهام، سیروس، (۱۳۴۵)، رئالیسم و ضد رئالیسم، تهران: نیل.
جمعی از نویسندگان، (1368)، انقلاب اسلامی و چرایی و چگونگی رخداد آن، تهران: معارف.
جنگینز، ریچارد، (1381)، هویّت اجتماعی، ترجمۀ تورج یاراحمدی، تهران: شیرازه.
حاتمی، کوکب، (1380)، کوکب سوخته، تهران: شاهد.
حلبی، علیاصغر، (1374)، انسان در اسلام و مکاتب دینی، تهران: اساطیر.
دقیقیان، شیریندخت، (1371)، منشأ شخصیّت در ادبیّات داستانی، تهران: نویسنده.
رفیعی، محمّدعلی، (۱۳۸۶)، بیدارگری در علم و هنر، شناختنامۀ طاهره صفّارزاده، تهران: هنر بیداری.
روح الامینی، محمّد، (1364)، گرد شهر با چراغ (تألیفی در مبانی انسانشناسی) ، تهران: کتاب زمان.
سلیم، غلامرضا، (1379)، تاریخ تحوّلات جامعۀ ایرانی، تهران: آذربان.
صفّارزاده، طاهره، (1383)، سالار سبز، فصلنامۀ شعر، شمارۀ 37.
____________ ، (1384الف)، بیعت بیداری، تهران: پارس کتاب.
____________ ، (1384ب)، سفر پنجم، تهران: پارس کتاب.
____________ ، (1386الف)، در پیشواز صلح، تهران: هنر بیداری.
____________ ، (1386ب)، از جلوههای جهانی، تهران: هنر بیداری.
____________ ، (1386ج)، رهگذر مهتاب، انتشارات ، تهران: هنر بیداری.
____________ ، (1386د)، دفتر دوم، تهران: هنر بیداری.
____________ ، (1391)، بیعت بیداری، تهران: هنر بیداری.
علی اکبری، محمّد، (1384)، هویّت انسان، تهران: معارف.
گلدمن، لوسین و دیگران، (1377)، درآمدی بر جامعهشناسیِ ادبیّات و اندیشه (مجموعه مقالات)، گزیده و ترجمۀ محمدجعفر پوینده، تهران: نقش جهان.
لک، منوچهر، (۱۳۸۴)، ایرانزمین در شعر فارسی، تهران: موسسه مطالعات ملّی.
مختاری. محمّد، (1377)، انسان در شعر معاصر ، تهران: توس.
ب: مقالات
اکبری، منوچهر و خلیلی، احمد، (1389)، بررسی اشعار طاهره صفّارزاده از دیدگاه فکری، نشریۀ سبکشناسی نظم و نثر فارسی (بهار ادب)، دورۀ 3، شمارۀ 4، صص 67-45.
شادیگو، شهریار و توتونچیان، مهری و پروانه، فریبا، (1399)، مفاهیم حقوق بشر و شهروندی در اشعار پروین اعتصامی و طاهره صفّارزاده، نشریۀ حقوق پزشکی، دورۀ 14، ویژهنامۀ حقوق بشر و حقوق شهروندی، صص: 364-345.
شریفیان، مهدی و صادقی، سهیلا، (1388)، عشق به انسان، وطن و مقاومت در شعر قیصر امینپور، پژوهشنامۀ ادب غنایی (زبان و ادبیّات فارسی)، دورۀ 7، شمارۀ 13، صص: 38-23.
صفری، جهانگیر و بنیطالبی، امین و گرجی، بهنام، (1397)، باستانگراییِ واژگانی در اشعار قیصر امینپور، نشریۀ ادبیات پایداری (ادب و زبان نشریۀ دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی کرمان)، دورۀ 10، شمارۀ 18، صص: 217-197.
قاسمی، محمّدعلی، (۱۳۸۳). هویّت در فضای پست مدرن (بررسی آرای چنتال موفی در باب هویّت، نشریۀ مطالعات راهبردی، دورۀ ۷، شمارۀ ۲، صص: ۲۷۴-۲۵۵.
قربانی، قدرتالله، (۱۳۸۳)، هویّت ملّی از دیدگاه استاد مطهری، نشریّۀ مطالعات ملّی، دورۀ ۵ شمارۀ ۲، صص: ۶۳-۸۶.
گنجعلی، عبّاس و انق، نعمان، (1394)، بررسی و تطبیق اندیشههای اجتماعی در شعر بدر شاکر السیاب و قیصر امینپور، نشریۀ ادبیّات تطبیقی (ادب و زبان نشریۀ دانشکدة ادبیّات و علوم انسانی کرمان)، دورۀ 7، شمارۀ 13، صص: 200-175.
