بررسی تطبیقی مؤلّفه‌های مقاومت در رمان «أدرَکَهَا النّسیان» و «ارمیا»

محورهای موضوعی : فصلنامه بهارستان سخن

سمانه موسی پور ¹ (دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی ، دانشگاه آزا اسلامی ،واحد کرج،ایران.)
یوسف هادی پور ² (استادیار زبان و ادبیات عربی ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج،ایران)
فرهاد دیورسالار ³ (استادیار گروه زبان و ادبیّات عربی، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران.)

تاریخ دریافت : 1400/12/01 تاریخ پذیرش : 1401/04/15 تاریخ انتشار : 1402/03/01

کلید واژه: فلسطین, ادبیّات پایداری, مؤلّفه های مقاومت, دفاع ‌مقدّس, «ارمیا», «أدرَکَهَا النّسیان»,

چکیده مقاله :

اثر ادبی متعهّد و جاودانه، هنری است که در خدمت دفاع از آرمان‌­ها و ارزش­‌های دینی- انسانی قرار گیرد. بیداری اسلامی از ابعاد مهم ادبیّات جنگ و پایداری است و ایستادگی در برابر بیدادگری‌ها و نظام‌های ظالم در تاریخ همۀ ملّت‌ها و جوامع دیده می‌شود. هنگامی‌ که یک ملّت به مبارزه با عوامل استبداد داخلی یا تجاوز بیگانگان برمی‌خیزد از سروده‌ها و نوشته‌هایی بهره می‌گیرد که موضوع اصلی آن دعوت به مبارزه و پایداری در برابر بیدادگران است و این آثار در حوزۀ ادبیّات مقاومت گنجانده می‌شود. این جستار با استفاده از رمان «ادرَکَهَا النّسیان» نوشتۀ سناء الشعلان و رمان «ارمیا»، اثر رضا امیر­خانی، در تلاش است مؤلّفه­ های مقاومت را در آثار هریک از نویسندگان فوق‌الذّکر مورد بررسی قرار دهد. این پژوهش با استفاده از روش توصیفی– تحلیلی در ابتدا به توضیحاتی در مورد دو رمان می ­پردازد و سپس مؤلّفه­ های مقاومت را در دو اثر تبیین و تحلیل می‌کند. نتیجه تحقیق نشان می‌­دهد موضوع رمان «أدرَکَهَا النّسیان»، به مباحثی مانند آوارگی، فقر، ذلّت، نا­امیدی، ظلم‌­ستیزی و شهادت­ طلبی اشاره دارد. امّا رمان «ارمیا»، که یک رمان در زمینة دفاع ­مقدّس است، به موضوعات شهادت­ طلبی، دفاع از مقدّسات، یاری جستن از امامان، ایثارگری، تفاوت نسل پیش از جنگ و بعد از آن می ­پردازد؛ همچنین تفاوت­ هایی در سطح این دو رمان مشاهده می­ گردد که مربوط به نوع بیان نویسنده و مؤلّفه ­های موجود است.

منابع و مأخذ:

 

فهرست منابع و مآخذ

الف: کتابنامه

• قرآن کریم.


• امیرخانی، رضا، (1388)، ارمیا، خراسان رضوی: سورة مهر.


• خضر، غنام محمّد، (2012م)، فضائات التخلیل مقاربات فی التشکیل و الروی و الدلاله فی ابداع سناء شعلان القصصی؛ الطبعة الاولی، عمان: مؤسسّة الوراق للنشر و التوزیع.


• الشعلان، سناء، (2018م)، أَدرَکَهَا النّسیان، الطبعة الاولی، اردن: امواج للنشر و التوزیع.


• قصی، حسین، (1972م)، الموت و الحیاة فی شعر المقاومة، الطبعة الاولی، بیروت: الرائد العربی.


• مشایخ، محمّد، (2019م)، معجم القاصین و الروائییین الاردنیین، الطبعة الاولی، عمان.


• نابلسی، شاکر، (1992م)، مناهج الحریه فی الروایه العربیه، بیروت: الموسسه العربیه للدراسات و النشر.

 

ب- مقالات

• سرباز و دیگران، (1395)، «درد و رنج کودکان فلسطینی در شعر محمود درویش»، نشریۀ ادبیّات پایداری، سال هشتم، شمارۀ چهاردهم، صص: 104.


• صالحی، پریسا و نیکوبخت، ناصر، (1391)، «واژه گزینی شعری قیصر امین پور از منظر تحلیل گفتمان انتقادی»، پژوهش­های زبان و ادبیّات فارسی، ش 24، صص: 75-99.


• مجیدی، (1391)، « ادبیّات مقاومت و فلسفۀ پیدایش مقاومت در کشورهای اسلامی تحت اشغال، فلسطین و عراق به عنوان نمونه»، کرمان: نشریۀ ادبیّات پایداری دانشگاه شهید باهنر، سال سوم، شماره پنجم، شمارۀ ششم، صص: 411-427.