بررسی تقابل مفهومی در مثنوی مولوی (با تکیه بر حواس ظاهری و باطنی) بر اساس نظریّة انسانشناسی کلود لوی استروس
محورهای موضوعی : فصلنامه بهارستان سخنربابه عباسی صاحبی 1 , حسین منصوریان سرخگریه 2 , رضا فرصتی جویباری 3
1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی، واحد قائم شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم شهر، ایران.
2 - دانشیارگروه زبان وادبیّات فارسی، واحد قائم شهر، دانشگاه آزاداسلامی، قائم شهر، ایران.
3 - استادیار گروه زبان وادبیّات فارسی، واحد قائم شهر، دانشگاه آزاد اسلامی، قائم شهر، ایران.
کلید واژه: مثنوی معنوی, تقابل دوگانه, کلید واژه‌ها: کلود لوی استروس, انسانشناسی ساختاری, حواس ظاهری و باطنی,
چکیده مقاله :
چکیده نظریة ساختار دو قطبی و تقابلی، از نظریّة ساخت گرایی متأثر شد و برجسته‌ترین نظریّه‌پرداز این حوزه، کلودلوی استروس است که به تحلیل زوایا و ابعاد وجودی انسان در مواجهه با جهان اطراف می‌پردازد. وی معتقد است که ساختار ذهن انسان برای درک پدیده ها، هر پیوستاری را در قطب های متقابل دوگانه ای قرار می دهد و این کنش ذهنی فراگیر در نهایت منجر به تقابل های دوگانه می شود. بنابراین، هر ساختار تفکّر بدوی بر تقابل استوار است. این نگرش، در باورهای ادبیّات عرفانی ما نیز دیده می‌شود. از آنجا که مولوی، خود از واضعان عرصة عرفان اسلامی است، از کتاب مثنوی او می‌توان به عنوان منبعی ارزشمند برای اظهار و ابلاغ آموزه‌های عرفانی سود جست که سرشار از انواع رابطه‌های تقابلی حواس ظاهر و باطن، آن هم با زبان تمثیل و یا در قالب حکایت است که می‌توان با تحلیل آنها، ساختار اندیشة مولانا را در حوزة انسانشناسی ترسیم کرد. در این پژوهش، با روش توصیفی- تحلیلی، با محور قرار دادن رابطة دوگانه لوی استروس، تقابل حواس ظاهری و باطنی را در مثنوی مولوی به عنوان دو ضدّ متعامل که رابطه و پیوند اثرگذاری نسبت به هم دارند، مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است.
Abstract The bipolar and the contrasting theory of structure has been affected from constructional theory and Claude Levi-Strauss is the most significant theorist of this domain who by the analysis of the corners and dimensions of man's existence confronts the surrounding world. He believes that the structure of human mind, to understand the phenomena, puts every continuum in the dual opposite poles and this comprehensive mental action, ultimately, leads to dual contrasting. This approach is also seen in our mystical literary tenets. Since Maulana himself is a the founders of Islamic mysticism, his Mathnavi is a very valuable resource to talk about the mystical teachings which are overfilled with contrasting relations of apparent and internal senses together with allegorical language in the mold of fiction and by analyzing them one can illustrate Maulana's ideas in the field of anthropology. In this research, by descriptive-analytic method, and dual relations of Levi-Strauss, contrasting senses of external and internal ideas in the Mathnavi of Maulana as two opposing interactions, which have impact on each other have been studied.
فهرست منابع و مآخذ
الف: کتب
ب: مقالات و منابع خارجی
_||_