مطالعه‌ی چهارطاقی‌های علی‌آباد شمشیربر و رحمت‌آباد کرمان بر اساس نویافته‌های باستان‌شناختی

محورهای موضوعی : باستان شناسی

علیرضا زبان آور ¹ (دانشجوی دکترای باستانشناسی، دوران تاریخی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران.)
محمد مرتضایی ² (دانشیار گروه باستان‌شناسی دوران اسلامی، پژوهشکدۀ باستان‌شناسی، پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری، تهران، ایران)
رضا شعبانی صمخانی ³ (استاد گروه باستان‌شناسی و تاریخ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات. تهران، ایران.)

تاریخ دریافت : 1400/03/04 تاریخ پذیرش : 1400/06/20 تاریخ انتشار : 1400/12/01

کلید واژه: کرمان, دوره‌ی ساسانی, چهارطاقی‌, رحمت‌آباد, علی‌آباد شمشیربر,

چکیده مقاله :

در میان چهارطاقی‌های ساسانی که تا به امروز مورد شناسایی قرارگرفته‌اند بیشترین تعداد آن‌ها در جنوب ایران و در نواحی فارس و کرمان قرار دارند که دراین‌بین چهارطاقی‌های کرمان به سبب دورافتادگی تا حدود زیادی ناشناخته مانده‌اند. تا به امروز شناخت معماری مذهبی دوره‌ی ساسانی در نواحی کرمان به پژوهش‌های واندنبرگ در دهه‌ی 60 سده‌ی بیستم میلادی محدود می‌شود. در این نوشتار چهارطاقی‌های علی‌آباد شمشیربر و رحمت‌آباد که در جنوب غربی استان کرمان و در شهرستان ارزوئیه‌ قرار دارند، با توجه به یافته‌های نوین از این دو محوطه‌ی مذهبی، مورد گونه شناسی معماری و مذهبی قرارگرفته‌اند. نگارندگان در این پژوهش سعی کرده‌اند تا در ابتدا نوع معماری این دو بنا را مطالعه کرده و سپس در مقایسه و همسان‌سازی با سایر سازه‌های مشابه و منابع مکتوب زرتشتی کیفیت مذهبی آن‌ها را مورد ارزیابی قرار دهند. این پژوهش ازنظر ماهیت‌ و ‌روش، پژوهشی توصیفی-تحلیلی بوده و گردآوری داده‌ها به‌صورت میدانی و کتابخانه‌ای می‌باشد. نتایج حاصل از این تحقیق بیانگر این موضوع است که برخی چهارطاقی‌ها مانند چهارطاقی‌های موردمطالعه در این مقاله می‌توانند صرفاً جایگاه آتش دادگاه باشند. این تحقیق از این منظر می‌تواند مورد اهمیت باشد که ضمن معرفی ویژگی‌های معماری نویافته از این چهارطاقی‌ها، کاربری نوینی برای آن‌ها ارائه می‌دهد.