گسترش قلمرو داوری در پرتو نظریه اصیل واقعی و مطالعه تطبیقی با حقوق ایران

محورهای موضوعی : تحقیقات حقوقی بین المللی

بابک شید ¹ (۱- دانشجوی دکتری، گروه حقوق خصوصی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران. ۲- دانشجوی دکتری, گروه حقوق خصوصی, واحد علوم و تحقیقات آذربایجان شرقی, دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران.)
محسن ایزانلو ² (استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، تهران، ایرا)

تاریخ دریافت : 1396/08/01 تاریخ پذیرش : 1396/09/21 تاریخ انتشار : 1396/09/01

کلید واژه: اصیل, گسترش داوری, ثالث, نماینده, حق‌العمل‌کار, اصیل واقعی, شرکت ماد,

چکیده مقاله :

موافقت نامه ی داوری، مانند سایر عقود، تابع قواعد عمومی قراردادها و از جمله، اصل نسبی بودن قراردادها است. به این معنا که هیچ شخصی، جز طرفین موافقت نامه ی داوری، ملتزم به داوری نبوده و حق استناد به آن را ندارد. منع تسری آثار موافقت نامه ی داوری به اشخاص بیگانه با قرارداد، امری پذیرفته شده است، اما باید توجه داشت که همواره اشخاصی که یک قرارداد را امضا می نمایند، طرف واقعی آن نیستند. یک ماهیت اعتباری، مقید به نشانه هایی ظاهری نظیر مکاتبات یا اسامی مندرج در قرارداد نیست، بلکه حقیقتی اعتباری است که ممکن است در صورت اثبات امور خلاف ظاهر، موید تعلق آثار قرارداد به شخصی باشد که در زمان انعقاد قرارداد حضور نداشته و حتی نامی از وی به میان نیامده است. نماینده ای مانند حق العمل کار، که در انعقاد قرارداد، سمت نمایندگی وی افشا نشده و یا امضاکننده ی قرارداد، به روشنی فاقد هرگونه استقلال اقتصادی در برابر شخصی ثالث است را نمی توان به طور قطع مقید به داوری دانست. شخص ثالثی نیز که تمام آثار و منافع قرارداد، متعلق او است را نباید بیگانه با قرارداد و تبعا شرط داوری مندرج در آن دانست. نظریه ی اصیل واقعی که امروزه جایگاه ویژه ای در حقوق قراردادها یافته است، حاصل چالش پیش روی حقوق دانان در این زمینه است.

منابع و مأخذ:

فهرست منابع

1. المصطفوی، السید محمد کاظم: «مائة قاعدة الفقهیه»، موسسه نشر اسلامی قم، 1426 هجری قمری.

2. امیرمعزی، احمد، نیابت در روابط تجاری و مدنی، انتشارات دادگستر، تابستان 1388. 

3. ایرانشاهی، علیرضا، نقض و توسعه­ی قلمرو داوری، دو فصل­نامه­ی تحقیقات حقوقی، مرکزامور حقوقی نهاد ریاست جمهوری، شماره­ی 47، پاییز و زمستان 1391.

4. ستوده تهرانی، حسن، حقوق تجارت، جلد اول، نشردادگستر، چاپ اول، 1374.

5. شهباز­ی­نیا، مرتضی؛ عیسائی تفرشی، محمد؛ کاویانی، کوروش؛ فرجی، اسماعیل، عبور از شخصیت حقوقی شرکت در فرض تقلب شریک در حقوق ایران و انگلیس. حقوقی دادگستری، شماره­ی 7.  تابستان 1390.

6. علوی قزوینی، سید علی؛ مسعودیان زاده، سید ذبیح­الله، «قاعده­ی من له الغنم فعلیه الغرم»، فصل­نامه­ی پژوهش­نامه­ی اندیشه­های حقوقی، شماره­ی 1 دوره­ی جدید، پیاپی 4، زمستان 1393.

7. محبی، محسن و یاسر ضیایی: "صلاحیت فراسرزمینی در حقوق بین­الملل در پرتو خرق حجاب شخصیت حقوقی شرکت." مجله حقوقی بین­المللی، سال بیست و نهم، شماره 47، پاییز و زمستان 1391.

8. محقق داماد، سید مصطفی، قواعد فقه، ج1، مرکز نشر علوم اسلامی، چ12، 1382.

9. نصیری، مرتضی. نظریه اصیل واقعی، ترجمه­ی محمد جواد میرفخرایی، مجله حقوقی بین­المللی، بهار 1364.

10. نوایی، سارا، تقابل نفع و ضرر (قاعده­ی من له الغنم، فعلیه الغرم) به عنوان مبنای مسئولیت مدنی، پایان­نامه­ی کارشناسی ارشد، دانشکده­ی حقوق دانشگاه تهران، 1392.

11. یزدی، عباس: "فرهنگ حقوقی رهنما" انتشارات رهنما، چاپ دوم 1378.

12. Born, Gary, International Commercial Arbitration; commentary and Materials, Kluwer Law International, 2nd Ed, 2001.

13. Campbell Black, Henry; Black’s Law Dictionary, West publishing Co. 4th Edition, 1968.

14. Comparative Law Yearbook of International Business, Kluwer Law International, Vol. 29, 2007.

15. Corrie, Clint A, Challenges in International Arbitration for Non-Signatories, comparative law yearbook of international business, 2007.

16. Dodge Byrne, Jaime and Elizabeth Pollman: “ARBITRATION, CONSENT AND CONTRACTUAL THEORY: THE IMPLICATIONS OF EEOC V. WAFFLE HOUSE”, Harvard Negotiation Law Review, 2003.

17. Gaillard, Emmanuel; Savage, John (Editors), Berthold Goldman; Fouchard, Philippe; International Commercial Arbitration, Kluwer Law International, 1999.

18. Hanotiau, Bernard, Complex Arbitrations: Multiparty, Multi-contract, Multi-issue and Class Actions, Kluwer Law International, 2005.

19. Loban, Karyna, Extension of the Arbitration Agreement to the Third Parties, LLM Theses in Central European University. March 2009.

20. Moses, Margaret L. “The Principles and Practice of International Commercial Arbitration. Cambridge University Press.2^nd Edition, 2012.

21. Tang, Edward Ho Ming: “Methods to extend the scope of an arbitration agreement to third party non-signatories.” School of Law Hong Kong, LW4635 Research Paper, 2009.

Case Studies:

22. Thomson-CSF v. American Arbitration Association 46 F.3^rd 773, 2^nd Circuit, 1995.

23. Reading & Bates Corporation, Reading & Bates Exploration Co. v. National Iranian oil company, No. 79 Civ. 4421 (KTD)., United States District Court, S. D. New York, September 27, 1979.

24. Bridas SAPIC v. Turkmenistan, 345 F.3D 347,358, 5^th Cir. 2003.

25. United States of America v. Jon-T Chemicals Inc., 768 F.2d 686.

26. Leasing Corp. v. Sims (In re Sims), 994 F.2d 210, 218 (5th Cir. 1993).