بررسی خلأ واژگانی زبان فارسی معیار در مقایسه با برخی افعال مرکّب و عبارات فعلی گویش موسیرزی

محورهای موضوعی : زبان، گویش ها و ادبیات خراسان

روح الله یعقوبی ^{1 *}

1 - دانشجوی دکتری زبان شناسی دانشگاه تربیت مدرّس

تاریخ دریافت : 1395/02/01 تاریخ پذیرش : 1397/06/30 تاریخ انتشار : 1397/09/01

کلید واژه: زبان معیار, خلأ واژگانی, خلأ تصادفی, گویش موسیرزی, فعل مرکّب و پیشوندی,

چکیده مقاله :

گویش موسیرزی از گویش‌های جنوب خراسان رضوی است که در روستایی به همین نام از توابع شهرستان گناباد تکلّم می‌شود. این پژوهش به دنبال آن است تا دریابد زبان فارسی معیار در مقایسه با برخی افعال مرکّب و پیشوندی موجود در گویش موسیرزی تا چه میزان خلأ واژگانی(lexical Gap) یا تصادفی(accidental Gap) دارد. کاهش جمعیت بومی این منطقه به دلیل مهاجرت نسل جدید به شهرها و تغییر سبک زندگی باعث شده بسیاری از واژگان این گویش دستخوش فراموشی گردد، لذا تلاش شده است افعالی که در طول چهار دهۀ گذشته در بین نسل جدید ساکنان این منطقه کمتر به کار می روند، از این طریق ثبت و حفظ شوند. شیوۀ تحقیق، میدانی است و داده‌ها از طریق مصاحبه شفاهی با گویشوران بومی مسن جمع آوری شد. تعداد داده‌های پژوهش به 93 مورد از افعال مرکّب، پیشوندی و عبارات فعلی محدود گردیده و از سایر مقولات واژگانی چشم‌پوشی شده است. بررسی نتایج نشان می دهد که بیشتر داده‌های به دست آمده، معیار برابرنهاد در زبان فارسی ندارد و دارای خلأ واژگانی تصادفی است. طبق مشاهدات، گویش موسیرزی نسبت به زبان فارسی معیار در واژگانی که مربوط به روابط و تعاملات بین فردی و مرتبط با احساسات است با دامنۀ وسیع‌تر و پیچیده تری به کار می‌رود.

چکیده انگلیسی:

Mousirazi dialect is one of the southern Khorasan Razavi dialect which is spoken in the Mousiraz village in the neighborhood of Gonabad city. This research seeks to ascertain the extent to which vocabulary or random vocabulary is used in Persian language, in comparison with some compound and phrasal verbs in the Mousirazi dialect. Due to immigration to other cities and the declination of the native population of this village, the dialect is in danger, as the new generation has a very different life style in which you hardly encounter the elders' language especially in vocabularies. In this study, the method is field research and the data were collected through interviews with a different range of people especially elderly native speakers. The collected data were limited to 93 of the current compound verbs and phrases and the words from other categories were disregarded. The results indicated that there are verbs including compound verbs without any equivalence in standard Persian. It is notable that in Mousirazi dialect verbs that represent emotions and interpersonal relationships are used with a wider range rather than standard Persian.