نوع شناخت و معرفت در هر جهان بینی، میزان ماندگاری اندیشه در آن جهان‌بینی را مشخص می‌سازد که در بازشناسی هنر و معماری اسلامی، غایت شناخت، کشف حقیقت و غایت خلق، حصول ماندگاری اثر است. هنرمند مسلمان، با تجلی معرفت1 حضوری درنفس، حقیقت را به‌واسطه هندسه صورت بخشی می‌کند. اما هنرمند غربی در گذشته، حواس را ابزار کافی برای شناخت دانسته و اعراض ادراک شده در نفس را، به جایحقیقت، صورت داده است و در معاصر، با جایگزینی واژه ایده2 به جایحقیقت، شناخت را نه در حواس بلکه در ذهن جستجو می‌کند. پژوهش حاضر با شناخت شناخت‌شناسی غربی و اسلامی، جایگاه مفاهیم حقیقت وایده را در دو فرایند شناخت و خلق آثار نشان می‌دهد؛ تا علت ماندگاری آثار هنر اسلامی را در بستر زمان‌های مختلف و ناپایداری سبک‌های ایجاد شده در معماری معاصر غرب را در نحوه جهان‌بینی حاصله از شناخت‌شناسی هر یک تبیین نماید. پرونده مقاله

تدوین تئوری در حوزه معماری و شهرســازی و چگونگی اجرای آن، از معضلاتی اســت که صاحب نظران این حوزه را به چالش کشیده است. ناکامی مکاتب مختلف در معرفت شناسی روابط بین اجزای معماری و شهرسازی هم زمان با پیچیدگی علوم و تعامل آن ها با این علم آغاز گردید. از طرفی ورود اندیشه های غربی و از طرف دیگر نگرش اتمیسم به معماری و شهرسازی، سبب ناکامی مکاتب مختلف داخلی در معرفت شناســی روابط بین اجزای معماری و شهرســازی گردیده است. پژوهش حاضر همواره در تلاش اســت با تعریف نگرش سیســتمی، به عنوان نگرش کل گرا و وحدت بخش، نقش سیستم های عینی، ذهنی و فطری را در ارتباط با عینیت فضا، ذهنیت معمار و فطرت معمار و مخاطب تبیین نماید تا مؤلفه ماندگاری در اثر معماری و شهرسازی را به عنوان مؤلفه هویت سیستمی معرفی نموده و امنیت آن را در مقابل تهدید اندیشه های بیگانه به واسطه مکتب موقعیت محور تأمین نماید. پرونده مقاله