تعیین اصالت اشیاء باستانی یکی از موضوعات مهم در حوزه میراث فرهنگی است که با توجه به متنوع‌تر شدن شیوه‌های جعل، پژوهشگران را به‌سوی استفاده از روش‌های کاربردی‌تر برای تشخیص اصالت آثار سوق می‌دهد. بشقاب‌های نقرة ساسانی از جمله اشیایی هستند که به دلیل آشکارساختن برخی ویژگی‌های فرهنگی و هنری دورة ساسانی، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. تاکنون تشخیص اصالت این بشقاب‌ها بیشتر مبتنی بر ریخت‌شناسی و تبیین نقوش بوده است که با توجه به سهولت ایجاد نقشمایه‌های این دوره، شیوة مزبور برای شناسایی بشقاب‌های جعلی کافی نبوده و نیاز به روش‌های تکمیلی وجود دارد. هدف از این پژوهش، یافتن پاسخی برای این پرسش است که آیا تشخیص اصالت اثر می‌تواند بر مبنای شناسایی تکنیک‌های ساخت و تزئین و تشخیص آسیب‌های وارد شده به شیء انجام گیرد؟ به این منظور، تعداد ۵۰ عدد بشقاب نقره ساسانی در موزه‌های رضا عباسی، میهو، متروپولیتن، ارمیتاژ و موزه بریتانیا مورد مطالعات فن‌شناسی و آسیب‌شناسی قرار گرفته است. نتایج نشان می‌دهد که آنالیز نقره مورد استفاده، مقایسة غلظت عناصر با نمونة اصلی و تکنیک طلاکاری جیوه‌ای در بخش فن‌شناسی و خوردگی‌های دو فلزی با ویژگی‌های خاص و مشاهدة خوردگی‌های رشته‌ای در بخش آسیب‌شناسی نیز می‌توانند در کنار اصالت فرم و نقش، در تشخیص اصالت این قبیل آثار راهگشا باشند. پرونده مقاله

استفاده از نقوش گچبری از عناصر تزیینی معماری دوره ایلخانی است، بطوریکه نمونه این نوع تزیینات در اکثر بناهای دوره ایلخانی مشاهده می‌شود. این دوره به دلیل استفاده از تزیینات گچبری نسبت به دوره‌های قبل و پس از خود از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. کاخ شکار ایلخانی تخت سلیمان به عنوان یکی از قدیمی‌ترین بناهای ساخته شده در دوره ایلخانان و تنها بنای بازمانده از نوع بناهای تشریفاتی در دوره مذکور محسوب می‌شود. از جمله تزیینات گچی بکار رفته در بناهای کاخ شکار ایلخانی تخت سلیمان، استفاده از نقوش استامپی، نقوش برجسته و مقرنس است. لذا بررسی نقوش گچبری این بنا در مطالعه تحول سایر بناهای دوره ایلخانی و تزیینات بکار رفته در آن‌ها دارای اهمیت است. اطلاعاتی که تاکنون در ارتباط با تزیینات گچی تخت سلیمان ارایه شده است بسیار محدود است، لذا در این مقاله ضمن تشریح دیدگاه‌های مختلف در مورد مقرنس‌های بکار رفته در تخت سلیمان، به بررسی تزیینات گچی این بنا و تأثیر نقوش گچبری دوره‌های پیشین بر تزیینات گچی دوره ایلخانی در تخت سلیمان پرداخته شده است. پرونده مقاله

پی‌بردن به وضعیت معیشتی جوامع باستانی بر اساس بقایای انسانی و حیوانی همواره مورد توجه باستان‌شناسان بوده است. میزان عنصر شیمیایی استرانسیوم در اسکلت‌های انسانی جوامع باستانی، یکی از منابع مطالعه این جوامع است. میزان استرانسیوم در اسکلت‌های باستانی اطلاعاتی درباره موقعیت اجتماعی ساکنان جوامع پیش از تاریخ در اختیار ما قرار می‌دهد. سال‌های متمادی است که استخوان‌های انسانی که از محوطه‌های باستانی به دست می‌آیند؛ جهت پی‌بردن به وضعیت معیشتی جوامع انسانی مورد مطالعه قرار گرفته‌اند. این مطالعات نه‌تنها به وسیله باستان‌شناسان بلکه به‌وسیله انسان‌شناسان و شیمیدانان نیز انجام گرفته است. اما در ایران مطالعات این‌چنینی کمتر مورد توجه قرار گرفته است. در این پژوهش بر آنیم تا با استفاده از روش طیف‌سنج فلورسانس اشعه ایکس (XRF) به بررسی میزان استرانسیوم در دندان‌های اسکلت‌های انسانی باستانی از محوطه ولیران دماوند بپردازیم و از این طریق اطلاعاتی درباره وضعیت معیشتی و نظام اجتماعی در بین ساکنان این محوطه به‌دست آوریم. پرونده مقاله

مطالعه و بررسی یافته‌های فلزی اورارتویی مکشوفه از محوطه‌های باستانی ایران، که هم‌اکنون در موزه‌های باستان‌شناسی کشور نگهداری می شوند؛ مبحث اصلی نوشتار حاضر را تشکیل می‌دهد که در آن باتوجه به تکنیک‌های ساخت همچون ریخته‌گری و قالب‌گیری و لحیم کاری و ...، هنرفلزکاری اورارتو را به عنوان یکی از شاخص‌ترین عناصر هنری و صنعتی این تمدن هزاره اول پ.م مورد پژوهش قرار داده است. در نتیجه، این مطالعات و مقایسه تکنیک‌های بکار رفته در یافته‌های مذکور، مشخص می‌گردد که فلزکاری اورارتو، در سرزمین آناتولی با پشتوانه تجارب چندین هزار ساله صنعتگران این سرزمین به حد اعلای خود رسیده بود و خصوصاً در زمینه ریخته‌گری اشیاء ظریف، همچون سرپیکان‌ها و سنجاق‌های قفلی زنجیر دار با مهارت اجرا می‌گردید. این هنر پس از ورود به شمال غربی ایران دچار تأثیر و تأثر متقابلی با تجارب تکنیکی و هنری فلزکاری شمال غربی ایران گردیده است و تولیدات فلزی اورارتویی شمال غربی ایران در حالی که به لحاظ ساختاری و فرم کلی عیناً مشابه نمونه‌های آناتولیایی خود هستند؛ اما در عین حال برخی از عناصر صنعتی و هنری فلزکاری شمال غربی ایران نیز در آنها نمود پیدا کرده‌اند و فلزکاران شمال غربی ایران در ساخت تولیدات فلزی با تبعیت از فرم ها و تکنیک‌های صنعتی اورارتویی تجارب و تکنیک‌های بومی خود را نیز اعمال نموده‌اند. ضمن این‌که برخی از آثار فلزی اورارتویی نیز محصولات وارداتی بوده‌اند. پرونده مقاله