تزیینات گچی دوره ایلخانی در محوطه تاریخی تخت سلیمان

محورهای موضوعی : باستان‌شناسی اسلامی

ابراهیم مرادی ¹ , محمود طاووسی ² , سید علی اصغر میرفتاح ³

1 - دانشجوی دکتری باستان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران; مدیر گروه باستان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ایلام، ایران.
2 - گروه هنر، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران.
3 - استادیارگروه باستان شناسی، واحد ابهر،دانشگاه آزاد اسلامی،ابهر،ایران.

تاریخ دریافت : 1402/09/05 تاریخ پذیرش : 1402/09/05 تاریخ انتشار : 1386/12/01

کلید واژه: تخت سلیمان, دوره ایلخانی, مقرنس, کاخ شکار, تزیینات گچی, نقوش استامپی,

چکیده مقاله :

استفاده از نقوش گچبری از عناصر تزیینی معماری دوره ایلخانی است، بطوریکه نمونه این نوع تزیینات در اکثر بناهای دوره ایلخانی مشاهده می‌شود. این دوره به دلیل استفاده از تزیینات گچبری نسبت به دوره‌های قبل و پس از خود از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. کاخ شکار ایلخانی تخت سلیمان به عنوان یکی از قدیمی‌ترین بناهای ساخته شده در دوره ایلخانان و تنها بنای بازمانده از نوع بناهای تشریفاتی در دوره مذکور محسوب می‌شود. از جمله تزیینات گچی بکار رفته در بناهای کاخ شکار ایلخانی تخت سلیمان، استفاده از نقوش استامپی، نقوش برجسته و مقرنس است. لذا بررسی نقوش گچبری این بنا در مطالعه تحول سایر بناهای دوره ایلخانی و تزیینات بکار رفته در آن‌ها دارای اهمیت است. اطلاعاتی که تاکنون در ارتباط با تزیینات گچی تخت سلیمان ارایه شده است بسیار محدود است، لذا در این مقاله ضمن تشریح دیدگاه‌های مختلف در مورد مقرنس‌های بکار رفته در تخت سلیمان، به بررسی تزیینات گچی این بنا و تأثیر نقوش گچبری دوره‌های پیشین بر تزیینات گچی دوره ایلخانی در تخت سلیمان پرداخته شده است.

چکیده انگلیسی:

One of the most important architectural decorative elements of the Ilkhanid period is the stucco decoration. Samples of this decoration could be seen in most of the Ilkhanid structures. The Ilkhanid period in comparison with the other periods, has great importance due to the use of stucco decoration. The Ilkhanid hunting palace at Takht-i Sulaiman is one of the oldest structures of the Ilkhanid period and the only remaining kind of pleasure palace in this period. Among the decorations of the Ilkhanid hunting palaces at Takht-i Sulaiman, there are stamp stucco, stucco relief, and muqarnas which could be seen in the other remaining buildings of the Ilkhanid period, too. Therefore, there is a lot of importance in surveying the stucco decoration of this building carefully, to study the other Ilkhanid buildings and their decoration. To the author's knowledge, there is a lack of reported research about the stucco decoration of Takht-i Sulaiman. This paper meanwhile describes the different theories about the muqarnas used at Takht-i Sulaiman, the stucco decoration of this building, and the impact of the stucco in previous periods on the stucco decoration of the Ilkhanid period at Takht-i Sulaiman will be studied.