تجزیه‌وتحلیل فضایی در باستان‌شناسی در زمینه‌های گوناگون باستان‌شناسی چشم‌انداز، آنالیز آماری اهمیت زیادی یافت. باستان‌شناسی فضایی روابط مکانی داده‌های باستانی، الگوهای ایجادشده در اثر فعالیت‌های انسانی و پیامدهای آن در فضای درونی محوطه‌های باستانی و محیط اطراف آنها را مطالعه می‌کند. هدف اصلی پژوهش تجزیه‌وتحلیل ژئوماتیک و خوشه‌بندی سه دوره باستان‌شناختی شهرستان خنج است. پرسش محوری پژوهش، توزیع مکانی محوطه‌های باستان‌شناختی دشت خنج بر اساس خوشه‌بندی دوره‌ای (پیش‌ازتاریخ، تاریخی-اسلامی، اسلامی) از چه الگوهایی تبعیت می‌کند و چه عواملی در مکانیابی این محوطه‌ها نقش ایفای نموده‌اند؟ پژوهش حاضر به روش‌ توصیفی- تحلیلی است. ابتدا با مطالعات میدانی192 نقطه باستان‌شناختی در سه دوره دسته‌بندی و موقعیت مکانی آنها (طول و عرض جغرافیایی) ثبت گردید. سپس بامطالعه ادبیات پژوهش جهت استخراج 8 شاخص مؤثر (فاصله از رودخانه، ارتفاع از سطح دریا، شیب، جهت شیب، شرایط اقلیمی، پوشش گیاهی، میزان بارش، فاصله از روستا‌ها) در پراکنش مراکز و نقاط باستانی موجود در سطح شهرستان خنج در سطح 4دهستان شناسایی با استفاده از تکنیک دلفی استخراج شدند، وضعیت نهایی نقاط از طریق ابزار سمی واریوگرام در بخش Geostatistical analyst با نرم‌افزار ArcGIS تجزیه‌وتحلیل شدند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد؛ بیش از 45‌% محوطه‌ها در ارتفاع1100-900m و درشیب 5 تا10‌% پراکنش یافته است، اقلیم آنها با متوسط بارش100 تا 150mm کمتر، اقلیم معتدل و مراتع اطراف آنها قابل آبیاری است. میانگین وسعت محوطه‌ها بیش از1هکتار و میانگین فاصله از روستاها 3000m است. فاصله از منابع آب به‌طور میانگین بیش از3 کیلومتر است، محوطه‌ها به‌صورت متمرکز در نیمه شرقی و بخشی در قسمت جنوب‌شرق شهرستان پراکنش دارند. پرونده مقاله

شهرستان دامغان از شمال به استان مازندران و گلستان، از شرق به شهرستان شاهرود، از جنوب به استان اصفهان و از غرب به شهرستان سمنان محدود است. مهمترین آثار و ابنیه تاریخی دامغان عبارتند از تپه حصار، مسجد تاریخانه، مسجد جامع، برج چهل دختر، پیر علمدار، برج طغرل، چشمه علی و... که در این مقاله مسجد تاریخانه از لحاظ ویژگی منحصر به فرد آن و مصالح بکار رفته در مسجد مذکور مورد بررسی و تحقیق قرار می‌گیرد. پرونده مقاله

سیراف شناسنامه تاریخ دریانوردی ایران و معرف بخشی از هویت تاریخی و فرهنگی سرزمین ماست. حیات اقتصادی و اجتماعی این بندر مهم و مشهور در دوران رونق و شکوفایی، بیانگر تمدنی درخشان و پویا است که از دورة ساسانی تا چند قرن بعد از اسلام تداوم داشته است. تحولات صورت گرفته در دستگاه خلافت عباسی در قرون سوم و چهارم هجری قمری و تشکیل سلسلة ایرانی آل بویه از دلایل این شکوفایی بوده است. در طول تاریخ جغرافیدانان، مورخان و جهانگردان مسلمان به دفعات از آن سخن گفته‌اند و به توصیف و تعریف آن پرداخته‌اند، و کاوش‌ها و بررسی‌های باستان‌شناسی زیر آب که اخیراً در آن صورت گرفته، به شناخت بیشتر این بندر باستانی کمک نموده است. شواهد تاریخی نشان می‌دهند که بیشترین مبادلات و رفت و آمدهای تجاری و فرهنگی در اقیانوس هند در سده‌های نخست اسلامی به سوی شرق دور و یا غرب این اقیانوس، از طریق خلیج فارس و دریای عمان صورت می‌گرفته است و فعال‌ترین مراکز تجاری آسیا و آفریقا و حتی مدیترانه، مراکز بندری مسلمانان از جمله سیراف بوده‌اند. در این مقاله قصد داریم تا به تحول این بندر و دلایل اوج و افول آن با مدارک باستان‌شناختی بپردازیم. پرونده مقاله

The art of glassmaking in Iran, with a glorious historical background, visual richness and unparalleled beauty reached its peak of prosperity in different historical periods. Safavid and the Qajar era are among the brilliant periods of Iranian art, which in many fields, was the continuation of the Timurid golden age. These works include the most outstanding examples of court objects, they include the most mundane objects and household utensils produced in workshops, which in each of these two groups, depending on the social class of their patrons and creators, have unique features. One of the unique glassmaking in that era was the production of scent-bottle. The root of the word "perfume" is derived from the Latin word "perfume" and means "passing smell". Scent-Bottles were containers that kept all kinds of perfumes (oily liquid, perfumes, and even pharmaceuticals) in it. Iran is one of the most important centers for the production of glass perfume bottles; however, no research has been done in this field. In this research, while taking a brief look at the historical background of glass production and its manufacturing technique, the form and motifs of Iran's glass perfume bottles have been examined and their manufacturing technique, shape, size and decorative motifs have been studied. The research method is historical-analytical and the purpose is to examine the differences and similarities of perfume bottles in different historical periods, and finally the results proved that there are fundamental differences between perfume bottles through different historical periods in Iran. پرونده مقاله

تجزیه‌وتحلیل فضایی در باستان‌شناسی در زمینه‌های گوناگون باستان‌شناسی چشم‌انداز، آنالیز آماری اهمیت زیادی یافت. باستان‌شناسی فضایی روابط مکانی داده‌های باستانی، الگوهای ایجادشده در اثر فعالیت‌های انسانی و پیامدهای آن در فضای درونی محوطه‌های باستانی و محیط اطراف آنها را مطالعه می‌کند. هدف اصلی پژوهش تجزیه‌وتحلیل ژئوماتیک و خوشه‌بندی سه دوره باستان‌شناختی شهرستان خنج است. پرسش محوری پژوهش، توزیع مکانی محوطه‌های باستان‌شناختی دشت خنج بر اساس خوشه‌بندی دوره‌ای (پیش‌ازتاریخ، تاریخی-اسلامی، اسلامی) از چه الگوهایی تبعیت می‌کند و چه عواملی در مکانیابی این محوطه‌ها نقش ایفای نموده‌اند؟ پژوهش حاضر به روش‌ توصیفی- تحلیلی است. ابتدا با مطالعات میدانی192 نقطه باستان‌شناختی در سه دوره دسته‌بندی و موقعیت مکانی آنها (طول و عرض جغرافیایی) ثبت گردید. سپس بامطالعه ادبیات پژوهش جهت استخراج 8 شاخص مؤثر (فاصله از رودخانه، ارتفاع از سطح دریا، شیب، جهت شیب، شرایط اقلیمی، پوشش گیاهی، میزان بارش، فاصله از روستا‌ها) در پراکنش مراکز و نقاط باستانی موجود در سطح شهرستان خنج در سطح 4دهستان شناسایی با استفاده از تکنیک دلفی استخراج شدند، وضعیت نهایی نقاط از طریق ابزار سمی واریوگرام در بخش Geostatistical analyst با نرم‌افزار ArcGIS تجزیه‌وتحلیل شدند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد؛ بیش از 45‌% محوطه‌ها در ارتفاع1100-900m و درشیب 5 تا10‌% پراکنش یافته است، اقلیم آنها با متوسط بارش100 تا 150mm کمتر، اقلیم معتدل و مراتع اطراف آنها قابل آبیاری است. میانگین وسعت محوطه‌ها بیش از1هکتار و میانگین فاصله از روستاها 3000m است. فاصله از منابع آب به‌طور میانگین بیش از3 کیلومتر است، محوطه‌ها به‌صورت متمرکز در نیمه شرقی و بخشی در قسمت جنوب‌شرق شهرستان پراکنش دارند. پرونده مقاله

پرونده مقاله

پرونده مقاله

دوره قاجار سرآغاز فعالیت های راه سازی اعم ازساخت راه های شوسه و دستیابی به تجارب ارزنده ای در زمینه ی بنیان تأسیسات بینِ راهیِ نوین در ایران قلمداد می شود. شکل گیری روابط سیاسی و بازرگانی میان ایران و جهان غرب، تردد دولتمردان، بازرگانان و سیاستمداران داخلی وخارجی از سوی تهران و بندرانزلی به روسیه و اروپا، پادشاهان آن دوره را برآن داشت که جهت تسریع در برقراری روابط بین المللی اقداماتی انجام دهند. از این رو مناسب ترین مسیر مواصلاتی از پایتخت تا مرز شمالی کشور طی چند سال، در قالب راه شوسه ساخته شد. اماکن بین راهی جدید در فواصلِ منظمِ این راه احداث کردند. هدف این پژوهش شناسایی و آگاهی از موقعیت مکانی و کارکرد این بناها بوده و در پی پاسخ به این سؤال است: کاربردی ترین تأسیسات در امتداد راه شوسه تهران- انزلیِ دوره قاجار کدام بناها بوده اند؟ روش این پژوهش تاریخی-تحلیلی است. شیوه‌های گردآوری اطلاعات منابع کتابخانه‌ای دست اول(سفرنامه‌ها، اسناد وزارت امور خارجه، مجلس شورای اسلامی و کاخ گلستان، نقشه‌های جغرافیایی، ورقه های پُستی و عکس‌های تاریخی) و بررسی میدانی (عکس‌برداری و مستند نگاری) است. یافته های پژوهش حاکی از آن است، باتوجه به برقرای روابط دیپلماتیک میان دولت قاجار و کشورهای غربی، چاپارخانه ها بیشترین و مهمترین تأسیسات خدماتی و رفاهی در امتداد این راه بودند که به صورت زنجیره ی ارتباطیِ وسیع، سبب گسترش مناسبات فرهنگی و سیاسی کشور در دوره معاصر ایران گردیدند. پرونده مقاله

پرونده مقاله

پرونده مقاله