هدف اساسی از آمایش سرزمین، مدیریت و برنامه‌ریزی آن، توزیع فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی، جمعیتی و ظرفیت‌های آشکار و پنهان با توجه به توان سرزمین و تحولات و دگرگونی‌های زمان و نیازها است. در این پژوهش برای پهنه‌بندی و آمایش شهرستان‌های گرگان و علی‌آباد در هشت کاربری کلان، از روش بهینه‌سازی اختصاص چندهدفه زمین استفاده شد. از روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و فرآیند تحلیل شبکه‌ای (ANP) و نظر کارشناسان برای وزن‌دهی به کاربری‌های کلان در سه معیاراصلی اکولوژیک، اقتصادی و اجتماعی انجام شد. همچنین مقایسه زون‌بندی بر پایه وزن‌دهی دو روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و فرآیند تحلیل شبکه‌ای موردبررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد با توجه به مقادیر کاپای کل (0.9151)، کاپای مکانی (0.9524)، کاپای استاندارد (0.9523) و توافق شانس (0.1111) زون‌بندی به روش اختصاص چندهدفه زمین‌بر پایه وزن‌های فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و فرآیند تحلیل شبکه‌ای دارای شباهت زیادی است اما اختلاف جابه‌جایی کاربری‌ها در دو روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و فرآیند تحلیل شبکه‌ای تعداد 88663 پیکسل (7979 هکتار) معادل 2.9 درصد کل منطقه موردمطالعه بود. بدین منظور داده‌های آماری فاکتورهای شیب، ارتفاع، تراکم پوشش گیاهی، بارش و فرسایش‌پذیری بر پایه‌ی وزن‌دهی دو روش فرآیند تحلیل سلسله مراتبی و فرآیند تحلیل شبکه‌ای استخراج شد. باتوجه به نتایج، جایگیری کاربری‌ها بر پایه روش فرآیند تحلیل شبکه‌ای در مقایسه با فرآیند تحلیل سلسله مراتبی به‌صورت کلی مناسب‌تر است. بدین معنی که روش فرآیند تحلیل شبکه‌ای دارای عملکرد مناسب‌تری در وزن‌دهی به کاربری‌ها داشته است. نتایج این پژوهش ارتباط و اهمیت همه جنبه‌های اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی را در آمایش و برنامه‌ریزی استفاده از سرزمین بیان می‌کند. پرونده مقاله

سیمای سرزمین پارچینی از عناصر مختلف در یک بستر غالب کاربری- پوشش سرزمین است که در سال های اخیر بر کمّی کردن آن تأکید زیادی شده است. عناصر سیمای سرزمین متفاوتند که در این مطالعه مناطق شهری به عنوان لکه های شهری و جهت شناسایی تغییرات استفاده شده است. هر منطقه شهری به عنوان لکه ای از سیمای سرزمین منطقه مورد مطالعه قرار گرفته است. در این خصوص، الگوهای لکه های شهری شهر گرگان در سال های 1987 و 2001 با استفاده از معیارهای مرتبط با تعداد لکه ها، همسایگی و مجاورت لکه ها با هم و شکل لکه های شهری مقایسه گردید. جهت انجام این کار، مناطق شهری به عنوان لکه شهری در نرم افزار Fragstats وارد شده و از لحاظ معیارهای مختلف مورد بررسی قرار گرفتند. این بررسی نشان داد که در طول دوره 14 ساله، الگوی توسعه شهری در شهر گرگان به سمت ایجاد لکه های بزرگ تر با اشکال ساده تر و با پیچیدگی کمتر سوق پیدا کرده است. به عبارتی، رشد شهری در مسیر مناطق یا لکه های شهری گذشته بوده است. این نتیجه در بررسی مکانی لکه های بزرگ (مجموعه ای از مناطق شهری پیوسته به هم) نیز قابل مشاهده است که در آن، دو لکه بزرگ سال 1987 به واسطه رشد مناطق شهری بین آن ها به هم متصل شده و یک لکه بزرگ تر را ایجاد نمودند. علی رغم گرایش رشد شهری به سمت مناطق گذشته و نهایتاً ایجاد لکه های شهری نزدیک به هم، مشاهده گردید که این لکه ها دارای توزیع یکنواخت در کل منطقه نیستند و دارای شکلی پراکنده اند. این نتیجه از افزایش 1/2 برابری لکه های شهری طی این دوره نیز قابل استنتاج است. پرونده مقاله