در اسطوره‌های آفرینش بسیاری از اقوام بشری، آفرینش با "کلمه" و "سخن" آغاز می‌شود.اسطوره-کهن الگوها هم چون لوح‌فشرده گاه، نگرش‌بشر را از آغاز تا بی‌زمان و بی‌مکان همراهی می‌کنند. در این‌میان، پرندگان جایگاه وسیعی در نمادپردازی کهن‌الگوها دارند. کهن الگوی باز که با خورشید ارتباط دارد، مورد تّوجه عطار و مولانا قرارگرفته است و رمزی از حرکت انسان از نفس گیاهی و حیوانی به شاخص انسانی تا پرواز به عالم قدس و سیر در لامکان است. در بررسی های به عمل آمده: عطار در نماد باز به دو بُعد خیر و شر توجّه دارد و به شناخت انسان از ماهیّت خود می‌پردازد و می‌خواهد انسان خود را از دلبستگی به مردار دنیا رهاکند و سپس در مرحلۀ بالاتر از هم‌دمی با شاهان و جاه و مقام دل‌کنده‌، او را تا رسیدن به سیمرغ همراهی می‌کند. مولانا با‌ ‌نگرش ‌به ‌اسطوره-کهن الگو‌ و ‌شیوۀ ‌پردازش‌ داستان های عطار، در‌ نگرش‌ عرفانی ‌بُعد ‌انسان‌کامل ‌را درتکمیل‌سفرمرغان به طور نمادین ذکرمی‌کند و نمونه‌هایی از باز- انسان کامل ارائه می‌دهد. انسان کامل در نظر مولانا؛ نخست شامل انسان‌های هم دوره او چون شمس تبریزی، حسام الدین چلبی ‌وسپس اسطوره‌های دینی اند که از حقیقت محمدی سرچشمه می‌گیرند مانند علی (ع). در این روش با ذکر شواهد به روش کتابخانه‌ای- فیش برداری به گونه استقرایی(جزء به کل) پرداخته‌ایم. پرونده مقاله

خاوران نامه یک منظومه ی حماسی دینی است که " ابن حسام " در بیان داستان های خیالی از مبارزات حضرت علی (ع) و یارانش در سرزمین خاوران سروده است. خاوران نامه در حوزه ی توصیف و آفرینش تصویر های حماسی دارای ارزش فراوانی است. در این مقاله به عناصر سازنده یک اثر حماسی پرداخته شده است و سپس به صور خیال برای تصویر آفرینی حماسی که اثر گذار هستند اشاره می شود. و اینکه ابن حسام توانسته است با بهره گیری از عناصر و مضامین حماسی و تصویر گرایی زیبا، صحنه ها را ملموس و عینی سازد. در ساختمان حماسه مبالغه نیرومند ترین عنصر خیال شاعرانه است که به شعر ابن حسام صلابت و پویایی می بخشد. تشبیهاتی که در این اثر به کار رفته بیشتر حسی است و زمانی به اوج خود می رسد که هر یک از ارکان تشبیه نوعی جنبش و عظمت را به تصویر می کشد. پرونده مقاله

عناصر چند معنایی از پرکاربردترین شیوه های غیر مستقیم بیان در شعر معاصر است و از آن میان، نماد، اصلی ترین شگرد هنری شاعران نوپرداز است، که همواره دستمایة آفرینش گران متعهد برای بیان مقاصد اجتماعی و سیاسی قرار می گیرد. این پژوهش ضمن بررسی نقشهای زبانی بر پایة الگوی ارتباط کلامی یاکوبسن، به تحلیل نماد های انتقادی و اجتماعی حیوانات در شعر اخوان می پردازد. اخوان به دلیل بهره گیری از نماد هایی که ریشه درفرهنگ ایران باستان دارد، تشخّص ویژه ای به شعر بخشیده است و به جهت اینکه غالباً حیوانات در شعر اخوان در مفهوم نمادین به کار رفته اند، اساس کار بر نقش فرازبانی است. مهم ترین هدف این جستار دریافت پیام های انتزاعی ومفاهیم اجتماعی و انتقادی نهفته در نماد های حیوانات و بیان مفاسد اجتماعی در ضمن اشعار میهنی شاعر نمود می یابد. یافته ها نشان می دهد نماد های اخوان بازنمایی از شرایط حاکم بر جامعه و انتقاد های شاعر از ابرقدرتها ،منفعت جویی های برخی از اقشار اجتماع و مظلومیت قشر ضعیف جامعه و ناگفته های اجتماعی و سیاسی می باشد.شیوة جمع آوری اطلاعات، کتابخانه ای و اسنادی است و جامعه آماری پژوهش شامل کلیات اشعار مهدی اخوان ثالث است. تحقیق حاضر به شیوة تحلیلی و توصیفی مناسب مفاهیم تعلیمی، اجتماعی، رمزی، تدوین شده است. و پیامهای اخوان در غالب اشعار، انعکاس دهندة کارکردهای فرازبانی، عاطفی ،ارجاعی وترغیبی است. پرونده مقاله

‌در فرهنگ مردم باستان پرندگان دارای نیروهای ماوراء الطبیعی و شگفت هستند. گاه نقشی سمبلیک به آنان می دهند؛ آنان را موجوداتی ارزشمند ، قابل احترام و دارای تقدس می دانند و گاه نیروهایی ضد دیوی به آنان نسبت می دهند. در اساطیر، عناصر و پدیده های آسمانی به شکل و هیئت پرنده توصیف می شود. نگاه‌ سهراب به پرندگان چون سایر عناصر خلقت، فراسویی است . او نیز چون نیاکان باستانی خویش پرنده را پیوند دهندۀ زمین به آسمان و تجلیاتی از پدیده های آسمانی( صاعقه، طوفان، خورشید)، آزادی، زندگی ،الهام غیبی و دارای فرّۀ ایزدی می داند. سهراب در پی برهم زدن برخی باورهای عامیانه است که در میان مردم عصرحاضر نهادینه شده است. هدف از این جستار دریافتی تطبیقی میان برخی باورهای باستانی و افکار شاعر مورد بحث در این مقوله است. از این رو نگارنده ابتدا به تحلیل اعتقادات دیرین در زمینۀ سه پرندۀ باز ،کلاغ وکبوتر پرداخته و سپس بازتاب آن افکار و باورها را در شعر سهراب مورد واکاوی قرارداده است. نگارشگر این سطور در پی آن است که به دریافتی مشترک میان اعتقادات ادیان کهن و شعر سهراب دست یابد. پرونده مقاله

چکیده هر اثر ادبی در بافت خود نشانه‌ای از منشاء اجتماعی دارد. محیط اجتماعی که اثر دران نَضج گرفته در سبک و شیوة بیان کلام صاحب اثر منعکس شده است. غزلیّات شمس یکی از این آثار است که مولانا به بسیاری از واقعیّات، اوضاع اجتماعی وآداب و رسوم می‌پردازد. شعر مولانا علاوه بر این که بازتابی از حیات اجتماعی روزگار خویش و تصویر زندگی واقعیّات دوران خود می‌باشد، شخصیّت فردی و اجتماعی او را نیز ترسیم نموده است. پژوهش حاضر تلاشی است در تحلیل شخصیّت اجتماعی مولانا در غزلیّات شمس که رهیافتی است به شناخت مسایل اجتماعی و فرهنگی روزگار خالق اثر؛ و ابزاری است کارآمد برای بیان نظام فکری عارفانه و عاشقانه او. در این جستار بعد اجتماعی شخصیّت مولانا در دیوان شمس در دو بخش بررسی گردیده است: بخش اوّل سرمایه‌های اجتماعی، بخش دیگر جامعه شناسی دیوان شمس که بُعد اوّل بیشتر نمود یافته است. امید است این پژوهش شاهراهی باشد برای سوق یافتن به سوی فضایل اخلاقی و دفع رذایل و پستی‌ها در عصر حاضر. پرونده مقاله