اندازه­گیری بهره­وری تولید محصولات کشاورزی موضوعی است که در ماده 35 قانون افزایش بهره­وری کشاورزی و منابع طبیعی به آن تأکید شده است. در میان روش­هایی گوناگون اندازه­گیری بهره­وری، روش تحلیل پوششی داده­ها و شاخص مالم کوئیست از مقبولیت فراوانی برخوردار می‎باشند. در این پژوهش با استفاده از این روش‌ها، بهره­وری کل عوامل تولید پیاز برای نه استان عمده تولیدکننده‌ این محصول در طول سال‌های ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۹ محاسبه شد. داده‌های مورد نیاز از آمارنامه­های وزارت جهاد کشاورزی تهیه‌ شده و برای پردازش آن­ها از نرم­افزار Deap 2.1 استفاده شده است. نتایج بررسی نشان دادند که در طول سال­های مورد مطالعه بهره­وری کل عوامل تولید در زراعت پیاز کشور به مقدار 6/9 درصد کاهش‌ یافته که دلیل آن نبود ارتقای فناوری بوده است. مقدار این کاهش در مناطق گوناگون یکسان نبوده و استان­های آذربایجان شرقی (07/0)، اصفهان (06/0)، سیستان و بلوچستان (04/0) و فارس (06/0) کم­تر و در جنوب استان کرمان (13/0)، خراسان (1/0)، خوزستان (12/0)، زنجان (14/0) و هرمزگان (14/0) بیش‌تر بوده است. در میان استان‌های مورد مطالعه، پیاز کاران استان اصفهان بیش‌ترین بهبود در کارایی فنی را داشته و در مورد فناوری نیز پیاز کاران استان سیستان و بلوچستان کم­ترین کاهش را تجربه کرده‌اند. نتایج مطالعه حاضر نشان داد که با آن‌که تولید پیاز در کشور افزایش‌ یافته، ولی بهره‌وری نقشی در این افزایش نداشته است و حتی در طول سال­های مورد مطالعه پسرفت بهره­وری نیز مشاهده می­شود. بر اساس یافته­های پژوهش توسعه و معرفی روش­های نوین و استفاده از تجربیات مناطق موفق می­تواند به‌عنوان راه­کاری برای بهبود بهره­وری و کاهش اتکا به منابع در تولید پیاز کشور مطرح باشد. پرونده مقاله

در این پژوهش با استفاده از رهیافت تحلیل کارایی چندوجهی (MEA) به بررسی تغییرات بهره‌وری نهاده‌های تولیدی در زراعت سیب‌زمینی استان آذربایجان شرقی پرداخته شده است. اطلاعات مورد استفاده از آمار منتشر شده وزارت جهاد کشاورزی به‌دست‌آمده و شامل ۱۶ استان تولیدکننده عمده می‌باشد. نتایج پژوهش نشان داد که کارایی نهاده‌های تولیدی در سال زراعی 91-1390 نسبت به سال زراعی 90-1389 در همه نهاده‌ها کاهش داشته و بیش‌ترین کاهش در بهره‌وری مربوط به نهاده علف‌کش با 12/83 درصد می‌باشد. در خصوص تغییر کارایی و تغییر فنی بهترین وضعیت به ترتیب متعلق به نهاده‌های کود پتاسه و بذر بود. در مورد نهاده بذر نیز بهبود اندکی به میزان 12/0 درصد در کارایی فنی مشاهده گردید. نتایج تحلیل پوشی داده‌ها (DEA)، یافته‌های الگوی MEA را تائید کرده و کاهش در بهره‌وری کل عوامل تولید به میران 3/86 درصد را نشان داد. پرونده مقاله

در این مطالعه کارایی‌های فنی، تخصیصی، هزینه‌ و سود زراعت سیب‌زمینی و نهاده‌های مورد استفاده با رهیافت تحلیل پوششی داده‌ها و اطلاعات منتشر شده وزارت جهاد کشاورزی برای سال زراعی 94-1393 در ۲۳ استان کشور محاسبه و اهمیت هر یک از نظر صرفه‌جویی در منابع، کاهش هزینه و بهبود سودآوری بررسی گردید. بر اساس یافته‌ها در رویکرد نهاده گرا و بازده ثابت نسبت به مقیاس، میانگین کارایی فنی تولید سیب‌زمینی برابر با 917/0 و در رویکرد نهاده گرا با بازده متغیر نسبت به مقیاس، برابر با 970/0 می‌باشد. در شرایط بازده متغیر نسبت به مقیاس در رویکرد ستانده گرا، توانایی الگو در تفکیک استان‌ها نسبت به بقیه الگوها کمتر بوده ولی میانگین کارایی گزارش شده بیشتر و 973/0 می‌باشد. طبق یافته‌ها امکان افزایش کارایی فنی در مقادیر میانگین به میزان 083/0، 03/0، 083/0 و 056/0 با کاهش درصدی به همین میزان در مصرف نهاده‌ها (رویکرد نهاده گرا) یا افزایش تولید (رویکرد ستانده گرا) وجود دارد. ب پرونده مقاله

در این پژوهش برای تعیین جایگاه محصولات غله‌ای از لحاظ کارایی مصرف آب از الگوی تحلیل پوششی داده‌های ترکیبی با اعداد صحیح، الگوی پایه‌ی تحلیل پوششی داده‌ها و روش‌های مرسوم استفاده شده است. اطلاعات مورد نیاز از منابع آماری سازمان جهاد کشاورزی استان آذربایجان شرقی برای سال 1394 گردآوری گردید. بر اساس نتایج، توانایی الگوی در تفکیک غلات مورد مطالعه با استفاده از شاخص عملکرد به آب و عملکرد در حداقل مقدار ممکن، در شاخص‌های درآمد به آب و سود به آب، بسیار کم و در خصوص درآمد و سود، متوسط می‌باشد. در بهترین حالت الگوی ، توانسته امتیاز و رتبه‌ی دو محصول را به‌طور مشخص، شناسایی نماید که در هر مورد گندم در رتبه‌ی سوم و جو در رتبه‌ی چهارم قرار گرفته‌اند. همچنین برای این‌که گندم از لحاظ کارایی درآمدی و سودآوری در ردیف محصولات کارا قرار گیرد، نیاز است در زراعت آن از مصرف همه‌ی نهاده‌ها به ترتیب به‌اندازه‌ی 7/6 و 9/27 درصد کاسته شده که بیش‌ترین کاهش مورد انتظار با 67/334 و 6/1892 متر مکعب در هکتار، به آب مربوط می‌باشد. پرونده مقاله

در این پژوهش مقادیر کارایی فنی، تخصیصی، هزینه‌ای، درآمدی و سود در زراعت جو آبی و دیم در ۲۶ استان کشور با در نظر گرفتن نقش نهاده ثابت مکانیزاسیون با استفاده از روش تحلیل پوششی داده‌ها و اطلاعات منتشر شده وزارت جهاد کشاورزی بررسی و پتانسیل افزایش تولید به‌منظور دستیابی به اهداف برنامه ششم توسعه از طریق بهبود کارایی تعیین شد. نتایج نشان داد که میانگین کارایی‌های فنی، تخصیصی و هزینه‌ای در زراعت جو آبی بیشتر از جو دیم بوده و مکانیزاسیون منجر به بهبود شاخص‌های مورد مطالعه شده است. پائین بودن کارایی هزینه‌ای در زراعت آبی به دلیل تخصیص نامناسب نهاده‌ها و در زراعت دیم به علت پائین بودن کارایی فنی است. میانگین کارایی هزینه‌ای در زراعت آبی جو بدون احتساب نقش مکانیزاسیون 79/0 می‌باشد که علت عمده آن تخصیص نامناسب نهاده‌های مورد استفاده است، با لحاظ مکانیزاسیون میانگین کارایی‌های فنی، تخصیصی و هزینه‌ای به ترتیب به 95/0، 88/ و 83/0 افزایش می‌یابد. پرونده مقاله

بر اساس داده­های موجود سهم استان آذربایجان شرقی از
تولید پیاز به­دلیل افزایش هزینه­ها در حال کاهش بوده و در نتیجه توسعه­ی
مکانیزاسیون در مراحلی از تولید که بیشتر بر نیروی کار متکی است، می­تواند گزینه­ای
برای مدیریت هزینه­ها باشد. لذا این پژوهش با استفاده از الگوی مازاد اقتصادی به
بررسی آثار اقتصادی توسعه­ی مکانیزاسیون در مرحله­ی برداشت زراعت پیاز در استان
آذربایجان شرقی پرداخته است. از آنجایی که برداشت پیاز در استان به­صورت دستی      انجام می­گیرد، بخشی از اطلاعات از مطالعات
پیشین و مابقی با انتقال دستگاه پیازکَن به منطقه در سال 1392 به­دست آمد. نتایج
پژوهش نشان داد که با کاهش10 درصدی در هزینه­ی برداشت پیاز، سالانه 4340 میلیون
ریال به مازاد مصرف­کنندگان اضافه می­شود. همچنین افزایش کشش تقاضا باعث تغییر در
مازاد اقتصادی تولیدکنندگان شده است؛ به­طوری­که این مقدار از مقادیر منفی در کشش
تقاضای 5/0 به مقادیر مثبت در کشش تقاضای 5/1 تغییر می­یابد. بررسی توزیع منافع
نشان می­دهد ­که در کشش عرضه­ی 5/0 برای پیاز و سایر نهاده­ها، با افزایش کشش از
5/0 به 5/1، مازاد تولیدکننده از صفر به 2137 میلیون ریال افزایش و مازاد نیروی
کار و سایر نهاده­ها به­ترتیب از منفی 3492 به منفی 3088 میلیون ریال و از 3492 به
5215 میلیون ریال افزایش می­یابند. در نتیجه با توجه به شرایط اقتصادی موجود،
توسعه­ی مکانیزاسیون پیاز در منطقه­ی مورد بررسی دشوار بوده و به نظر می­رسد
مکانیزاسیون برای زارعینی که از نیروی کار روزمزد استفاده می­کنند، قابل توصیه
است. لذا تمرکز بر این ویژگی می­تواند در موفقیت برنامه­ریزی­های مربوط تاثیرگذار
باشد. پرونده مقاله

    در این پژوهش، برای تعیین رتبه­ی استان­های گوناگون از لحاظ کارایی تولید پیاز، از روش تحلیل پوششی داده­ها، استفاده شد. نتایج نشان دادند که در رویکرد نهاده­گرا و با فرض بازده ثابت نسبت به مقیاس از 25 استان مورد مطالعه، این رهیافت با تقسیم واحدهای نمونه به استان­های به گونه نسبی ناکارآمد (آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، خراسان رضوی، خوزستان، فارس، کهگیلویه و بویراحمد و مرکزی) و استان­های کارا (سایر استان­ها)، توانایی محدودی در رتبه­بندی از خود نشان می­دهند. با همین رویکرد و فرض بازده متغیر نسبت به مقیاس، توانایی مدل در رتبه‌بندی و ایجاد تمایز میان واحدهای مورد مطالعه به کمینه ممکن کاهش یافته و همه واحدهای مورد مطالعه در گروه واحدهای کارا قرار می­گیرند. رویکرد محصول­گرا در شرایط بازده ثابت نسبت به مقیاس، نتایجی مشابه با وضعیت نهاده­گرا ارایه کرده و در شرایط بازده متغیر نسبت به مقیاس تا حدی توانایی رتبه­بندی از خود نشان می­دهد. در نتیجه، بمنظور ایجاد یک رتبه­بندی کامل در میان استان­های تولیدکننده پیاز از ترکیب روش­های اندرسن و پیترسن (A-P) و چیاو پینگ و همکاران استفاده شد. بررسی میانگین کارایی در الگوهای گوناگون و رتبه­بندی آن­ها نشان داد که استان­های ایلام، خراسان جنوبی، گلستان و سیستان و بلوچستان به­ترتیب بیش‌ترین کارایی و در نتیجه رتبه­های نخست تا چهارم و استان­های خراسان رضوی، آذربایجان شرقی، خوزستان و فارس با رتبه­های 23، 22، 21 و 20 کم‌ترین کارایی را داشتند. مقایسه نتایج بدست آمده از رتبه­بندی بر اساس کارایی با رتبه­بندی عملکرد، نشان داد که تنها جنوب استان کرمان، همدان، کرمانشاه، زنجان و کهگیلویه و بویراحمد در گروه­بندی مشابهی قرار گرفته­اند.      پرونده مقاله