چکیده: برخی از مفسران و دانشمندان علوم قرآنی معتقدند تفسیر بر وفق ترتیب سوره‌ها، برترین روش فهم قرآن و خدمت بدان است؛ چون بدین وسیله می‌توان حالات و مراحل نزول را به شکلی روشن و دقیق پی گرفت و بدین ترتیب خواننده در فضای نزول قرآن و شرایط و مناسبات و غایات و مفاهیم آن قرار می‌گیرد و حکمت نزول برایش نمایان می‌شود. لذا از صدر اسلام برخی از صحابه و تابعان، درصدد جمع‌آوری قرآن بر اساس ترتیب نزول برآمدند. در این میان فهرستی که ابن عباس بنا به نقل عطاء خراسانی از ترتیب نزول سوره‌های قرآن ارایه کرده است، از اعتبار بیشتری برخوردار است.عبدالله بن عباس شاگرد ممتاز علی (ع) بوده و تفاسیری که از آیات گوناگون قرآن ارایه کرده، موقعیت ممتاز تفسیری او را نسبت به دیگر صحابه به خوبی نشان می‌دهد. در این مقاله با شواهد قرآنی، تاریخی و روایی نشان داده شده است که فهرست مذکور نیز دارای ضعف‌های بسیاری می‌باشد، و تقدم و تاخر سوره‌ها در آن فهرست با مشکلات جدی رو به رو است. در ضمن تقدم و تاخر سوره‌ها در آن فهرست، لزوما به معنای تقدم و تاخر آیات آن سوره‌ها نیست؛ برای روشن شدن این مطلب نیز چندین مثال بیان شده است. پرونده مقاله

تعدد زوجات مسئله مهمى درباره برابری حقوق زنان و مردان است. در این راستا مفسران و قرآن‌پژوهان زیادی اظهارنظر نمودند که سوالات و تناقضاتی نیز در پى داشته ‌است. در این پژوهش آرای مفسران و قرآن‌پژوهان در تفسیر آیات ۳و۱۲۹ سوره نساء براساس منابع کتابخانه‌ای، با روش تحلیلی- تفسیری تحلیل و مقایسه شده تا رویکرد معرفتی مناسبی در این زمینه بدست آید. هدف از این مقاله بررسی حقوق زنان در دنیای مدرن و نفی تبعیض علیه آنان در مسئله تعدد زوجات است. مفسران و قرآن‌پژوهان در این حوزه به مخالفان و موافقان تقسیم می‌شوند که مخالفان خود به دو گروه مشروط و مطلق و موافقان هم تنها مشروط هستند. نتایج نشانگر آن است که؛ مخالفان مشروط، مخالفت خود را ضمن شروطی مطرح می نمایند. مخالفان مطلق نیز تعدد زوجات را ظلم در حق زنان می دانند. موافقان تعدد زوجات نیز همگى مشروط هستند. نتایج حاصل از این مقاله نشان داده که تفاسیر مناسب، در بستر تاریخی و فرهنگی زمان حاضر و با توجه به نیازهای دنیای مدرن هستند که کرامت و آزادی زنان را مدنظر دارند. گویی تفاسیر مخالفان مشروط تطابق بیشتری با نیازهای جامعه امروزی دارد. پرونده مقاله

یکی از راویان پر حدیث در کتب اربعه حدیثی شیعه، محمد ‌‌بن‌‌ سنان‌ زاهری (م.220ق) است. تعداد زیادی از بزرگان رجالی همچون ابن‌الغضائری در الضعفاء، ابن‌نجاشی در الرجال، شیخ طوسی در الفهرست و التهذیبین، شهیدثانی در الروضه البهیه و خوئی در معجم رجال‌الحدیث وی را تضعیف کرده‌اند و بعضاً معتقدند که وی متهم به غلو، ارتفاع و ضعف است، لذا به ویژه روایت‌های مفرد او را از حیز اعتبار ساقط کرده‌اند و در مقابل گروهی دیگر همانند سید‌بن‌طاووس در فلاح‌السائل، شیخ‌ حر عاملی در وسائل‌الشیعۀ، مجلسی اول در روضۀ‌المتقین، مجلسی دوم در المرآۀالعقول و الوجیزه، سید بحرا‌لعلوم در الفوائد‌الرجالیۀ او را توثیق کرده‌اند. در این نوشتار کوشش شده است تا با بررسی 8 روایت مفرد محمد‌بن‌سنان در الکافی، الفقیه و التهذیب و استناد به قرائن مختلف به بررسی ویژگی‌های تضعیفی نامبرده بپردازیم تا به اطلاعات جامعی از احوال او دست یابیم. متن این روایت‌ها را با توجه به مخالفت آن‌ها با قرآن، مقایسه با سایر احادیث صحیح متشابه یا مخالف، میزان سازش آن‌ها با عقل، نظرات مفسران و مانند این معیارها ارزیابی کرده‌ایم. مهم‌ترین نتیجه پژوهش این است که با توجه به بررسی و تحلیل متن روایت‌های متفرد ابن‌‌‌سنان، روایت‌های وی به دلیل برخورداری از ویژگی‌های تضعیفی متعددی همچون اختلال، اضطراب غلو، ارتفاع و افراط دارای ضعف هستند و در نتیجه آرای بزرگان رجالی در باب ضعیف بودن شخصیت محمد‌بن‌‌سنان و روایت‌های مفرد وی صحیح است. پرونده مقاله