فهرست مقالات مرتضی صادق بختیاری


  • مقاله

    1 - ارزیابی و سنجش عوامل کلیدی موثر بر شهر خلاق با رویکرد سناریو مبنا (مطالعه موردی: شهر بیرجند)
    آینده پژوهی شهری , شماره 1 , سال 1 , تابستان 1400
    مفهوم شهر خلاق، از میانه دهه 1990 به بعد، ابتدا در بریتانیا و سپس در آمریکا، به یک پارادایم معمول و یک مدل جدید از گرایش به برنامه ریزی و سیاست های شهری تبدیل شده است. هدف این پژوهش، ارزیابی و سنجش عوامل کلیدی موثر بر شهر خلاق در شهر بیرجند با رویکرد سناریومبنا در افق14 چکیده کامل
    مفهوم شهر خلاق، از میانه دهه 1990 به بعد، ابتدا در بریتانیا و سپس در آمریکا، به یک پارادایم معمول و یک مدل جدید از گرایش به برنامه ریزی و سیاست های شهری تبدیل شده است. هدف این پژوهش، ارزیابی و سنجش عوامل کلیدی موثر بر شهر خلاق در شهر بیرجند با رویکرد سناریومبنا در افق1430 می باشد. این پژوهش بر اساس هدف، کاربردی و روش بررسی آن، توصیفی – تحلیلی و از نظر ماهیت، به دلیل رویکرد آینده پژوهی، تحلیلی - اکتشافی است. داده ها و اطلاعات مورد نیاز تحقیق، با روش های اسنادی و پیمایشی (پرسشنامه) جمع آوری شده است. جامعه آماری تحقیق، 20 نفر از کارشناسان و متخصصان و نخبگان است. جهت تحلیل شاخص ها و معیارها، از نرم افزارهای میک مک (MicMac) و سناریو ویزارد (Scenario Wizard) استفاده شد. نتایج حاصل از تحلیل یافته ها نشان می دهد 16 عامل کلیدی در آینده شهر خلاق بیرجند تاثیرگذارند. همچنین، 5 سناریو با ترکیب‌های متفاوتی از سه وضعیت، مطلوب، ایستا و بحرانی، احتمال وقوع در شهر خلاق شهر را دارند که 25/26 درصد وضعیت بحرانی، 25/46 درصد در حالت ایستا و 5/27 درصد وضعیت مطلوب صفحه سناریو را به خود اختصاص داده است. با این وضعیت، به نظر می‌رسد وضعیت‌های مطلوب و ایستا بخش عمده‌ای از صفحه سناریوها را به خود اختصاص داده‌اند و وضعیت‌های بحرانی و ایستا به ترتیب در الویت های بعدی قرار دارند. در خوش‌بینانه‌ترین حالت، 1 سناریو (چهارم) از 5 سناریو مؤثر بر شهر خلاق از وضعیت تقریبا مناسبی برخوردار خواهد بود که به تنهایی دارای 6 وضعیت مطلوب می باشد و 4 سناریوی دیگر، نسبت این سناریو (چهارم) مطرح شده دارای مطلوبیت کمتری هستند. پرونده مقاله

  • مقاله

    2 - ارزیابی و تحلیل ساختار جمعیت سکونتگاه‌های روستایی (مطالعه موردی: استان سیستان و بلوچستان)
    آینده پژوهی شهری , شماره 1 , سال 1 , تابستان 1400
    سکونتگاه های روستایی به عنوان کوچکترین واحد جغرافیایی، تحت تأثیر عوامل مختلفی در بستر جغرافیایی و در قالب روابط انسان و محیط شکل گرفته اند. نواحی روستایی در سرتاسر جهان تمایل به ارائه خصوصیات مشابهی را دارند. جمعیت ها بطور فضایی پراکنده هستند. کشاورزی اغلب وجه غالب و مس چکیده کامل
    سکونتگاه های روستایی به عنوان کوچکترین واحد جغرافیایی، تحت تأثیر عوامل مختلفی در بستر جغرافیایی و در قالب روابط انسان و محیط شکل گرفته اند. نواحی روستایی در سرتاسر جهان تمایل به ارائه خصوصیات مشابهی را دارند. جمعیت ها بطور فضایی پراکنده هستند. کشاورزی اغلب وجه غالب و مسلط بوده و در پاره ای از مواقع بخش اقتصادی و فرصت های لازم برای بسیج منابع با محدودیت روبرو می باشند. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و تحلیل ساختار جمعیت سکونتگاه های روستایی در استان سیستان و بلوچستان تنظیم گردید. روش تحقیق با توجه به موضوع پژوهش، توصیفی- تحلیلی و هدف از نوع کاربردی بوده و داده ها به روش اسنادی گردآوری شده است. جامعه آماری در این مطالعه، تمام سکونتگاه های روستایی استان سیستان و بلوچستان در سال 1395 را دربرمی گیرد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های همبستگی فضایی در نرم افزار ژئودا و Moran’s Iاستفاده شد. نتایج حاصل از همبستگی موران نشان می دهند که مقدار همبستگی فضایی در همه موارد در سطح اطمینان 95% معنادار و مثبت می باشد و از نظر الگوی فضایی، تفاوت های معناداری در آن ها وجود دارد. همچنین، همواره اختلاف زیادی بین مناطق مختلف استان از نظر توزیع معیارهای مشخص شده وجود دارد. پرونده مقاله

  • مقاله

    3 - سنجش میزان تاب آوری اجتماعی در بافت فرسوده شهرها با رویکرد آینده پژوهی (مطالعه موردی: شهر زابل)
    آینده پژوهی شهری , شماره 2 , سال 1 , پاییز 1400
    با گسترش شهرنشینى مباحثى مانند تاب‌آورى شهرى براى پایدار کردن شهرها در مقابل حوادث طبیعى و انسانى مورد توجه قرار گرفته است. وقوع حوادث طبیعی نظیر سیل، زلزله و طوفان اغلب تأثیرات مخربی بر سکونتگاه‌های انسانی مى گذارد و ساختمان ها و زیرساخت ها را ویران و عوارض اجتماعی- اق چکیده کامل
    با گسترش شهرنشینى مباحثى مانند تاب‌آورى شهرى براى پایدار کردن شهرها در مقابل حوادث طبیعى و انسانى مورد توجه قرار گرفته است. وقوع حوادث طبیعی نظیر سیل، زلزله و طوفان اغلب تأثیرات مخربی بر سکونتگاه‌های انسانی مى گذارد و ساختمان ها و زیرساخت ها را ویران و عوارض اجتماعی- اقتصادی پردامنه اى بر جوامع تحمیل مى کند. بنابراین، در این پژوهش، به سنجش میزان تاب آوری اجتماعی در بافت فرسوده شهر زابل با رویکرد آینده پژوهی پرداخته شده است. این پژوهش، با استفاده از تکنیک تحلیل اثرات متقاطع و با بهره گیری از نرم افزار سناریو ویزارد به سنجش میزان تاب آوری اجتماعی در بافت فرسوده شهر زابل در افق 1420 پرداخته است. این پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش توصیفی ـ تحلیلی مبتنی بر رویکرد آینده پژوهی است. جامعه آماری تحقیق، 30 نفر از کارشناسان و متخصصان در زمینه های شهرسازی، مدیریت بحران و آینده پژوهی بوده که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند. نتایج نشان می دهد که 15 عامل کلیدی در سنجش تاب آوری اجتماعی شهر زابل نقش دارد که 45 وضعیت احتمالی در آینده برای آنها در نظر گرفته شد و به صورت ماتریس اثرات متقاطع 45×45 طراحی گردید؛ سپس با اخذ نظرات کارشناسان و بر اساس تحلیل های نرم افزار سناریو ویزارد، 6 سناریو قوی استخراج گردید. از میان 6 سناریو قوی، 2 سناریو (سناریوهای 2 و 4) در حالت مطلوب قرار دارند که شرایط ایده آلی را برای تاب آوری اجتماعی در بافت فرسوده شهر زابل نشان می‌دهد و 4 سناریوی دیگر (سناریوهای 1 و 3 و 5 و 6) در حالت بحرانی قرار دارند که لزوم برنامه‌ریزی جهت مقابله کاهش تاثیرات منفی ناشی از وقوع آن‌ها دیده می‌شود. پرونده مقاله

  • مقاله

    4 - اولویت بندی شهرستان های استان سیستان و بلوچستان از نظر زیرساخت های گردشگری
    آینده پژوهی شهری , شماره 8 , سال 3 , بهار 1402
    زیرساخت های گردشگری از جمله عوامل موثری هستند که می توانند مستقیما منجر به ارائه خدمات شوند و برخورداری از آنها می تواند علاوه بر تاثیرگذاری بر توسعه گردشگری، به بهبود سطح کیفی زندگی جامعه محلی نیز کمک شایانی کنند. این پژوهش با هدف اولویت بندی شهرستان های استان سیس چکیده کامل
    زیرساخت های گردشگری از جمله عوامل موثری هستند که می توانند مستقیما منجر به ارائه خدمات شوند و برخورداری از آنها می تواند علاوه بر تاثیرگذاری بر توسعه گردشگری، به بهبود سطح کیفی زندگی جامعه محلی نیز کمک شایانی کنند. این پژوهش با هدف اولویت بندی شهرستان های استان سیستان و بلوچستان از نظر زیرساخت های گردشگری انجام گرفت. پژوهش حاضر بـر پایـه روش توصـیفی- تحلیلـی است. جامعـه آمـاری تحقیـق اسـتان سیستان و بلوچستان بـه تفکیـک شهرستان های آن (زاهدان، زابل، چابهار، سراوان، زهک، سیب و سوران، مهرستان، خاش، هیرمند، نیمروز، هامون، نیک شهر، ایرانشهر، کنارک، دلگان، سرباز، میرجاوه، فنوج، قصرقند) است. از طریق تکنیک تاپسیس فازی و فرآیند تحلیل شبکه (ANP) به اولویت بندی شهرستان ها پرداخته شده است. بر اساس نتایج به دست آمده از تاپسیس فازی و اولویت بندی شهرستان های استان سیستان و بلوچستان، شهرستان خاش با مقدار وزن 0/893 در اولویت اول قرار دارد، شهرستان چابهار با مقدار وزن 0/867 در اولویت دوم، شهرستان زاهدان با مقدار وزن 0/831 در اولویت سوم، شهرستان نیک شهر با مقدار وزن 0/800 در اولویت چهارم، شهرستان زابل با مقدار وزن 0/717 در رتبه پنجم قرار گرفته است. همچنین، شهرستان مهرستان با مقدار وزن 0/000 در اولویت آخر قرار گرفته است. همچنین، از نظر میزان توسعه یافتگی شهرستان ها از نظر زیرساخت های گردشگری شهرستان به سه گروه توسعه یافته، درحال توسعه و محروم گروه بندی شدند. بر این اساس، شهرستان های خاش، چابهار، زاهدان و نیک شهر توسعه یافته، شهرستان های زابل، ایرانشهر، کنارک و میرجاوه در حال توسعه و شهرستان های سراوان، زهک، سرباز، هامون، سیب و سوران، هیرمند، دلگان، نیمروز، فنوج، قصرقند و مهرستان محروم می باشند. پرونده مقاله