هنر موسیقی در دوره اسلامی همواره متأثر از اندیشههای اسلامی و شرایط اجتماعی و فرهنگی دورههای مختلف بوده است. جامعه تصوف با ساختار اعتقادی و اجتماعی، در پیوندی معنادار و عمیق با هنر موسیقی، تجلی پیدا کرد. آیین سماع و موسیقی عرفانی در جامعه تصوف، به دلیل نگرشها و شرایط چکیده کامل
هنر موسیقی در دوره اسلامی همواره متأثر از اندیشههای اسلامی و شرایط اجتماعی و فرهنگی دورههای مختلف بوده است. جامعه تصوف با ساختار اعتقادی و اجتماعی، در پیوندی معنادار و عمیق با هنر موسیقی، تجلی پیدا کرد. آیین سماع و موسیقی عرفانی در جامعه تصوف، به دلیل نگرشها و شرایط سیاسی و اجتماعی گوناگون به صورت یکنواخت پیش نرفت. این پژوهش در نظر دارد با مطالعه نگارههای عرفانی به چگونگی جایگاه اجتماعی جامعه تصوف و ارتباط آن با سیر تحول موسیقی عرفانی و آیین سماع در سدههای میانی تا دوران اسلامی متأخر، بپردازد. پژوهش حاضر با رویکرد تاریخی و توصیفی- تحلیلی انجام شد و یافتهاندوزی دادهها به روش کتابخانهای صورت پذیرفته است. نتایج مطالعات بیانگر این مهم است که دیدگاه جامعه نسبت به آیین سماع و موسیقی عرفانی اغلب متأثر از چگونگی ساختار سیاسی و مواضع حاکمیت نسبت به اندیشههای عرفانی و تصوف بوده است؛ به نحوی که در سدهی پنجم تا اواسط سده نهم هـ.ق، جایگاه اجتماعی ممتاز تصوف، دلیل رونق سماع و موسیقی عرفانی میشود اما در سدههای دهم و یازدهم هـ.ق با توجه به شکل گیری ساختار سیاسی آن دوره، این روند تنزل پیدا میکند. به نحوی که در دورههای بعد نیز نتوانست به دوران طلایی و حیات اجتماعی پیشین خود بازگردد.
پرونده مقاله
روانشناسی فرهنگی زن
,
شماره40,سال
10
,
تابستان
1398
هدف از تحقیق حاضر بررسی چگونگی نوع پوشاک متداول زنان ایران در سده ششم هجری و تأثیر آن بر جایگاه اجتماعی زنان آن دوره بر اساس نگارههای سفال مینایی میباشد. جامعه تحقیق حاضر نقوش زنان بر سفالینههای مینایی است که با تکیه بر مستندات عینی از پوشش زنان مورد بررسی قرار گرفت. چکیده کامل
هدف از تحقیق حاضر بررسی چگونگی نوع پوشاک متداول زنان ایران در سده ششم هجری و تأثیر آن بر جایگاه اجتماعی زنان آن دوره بر اساس نگارههای سفال مینایی میباشد. جامعه تحقیق حاضر نقوش زنان بر سفالینههای مینایی است که با تکیه بر مستندات عینی از پوشش زنان مورد بررسی قرار گرفت. روش تحقیق این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. شیوه گردآوری اطلاعات با کمک منابع کتابخانهای و مطالعه میدانی بهصورت بازدید از نقوش سفالینههای مجموعههای هنری صورت پذیرفته است. مطالعه منطقی و روشمند شواهد باستانشناختی، از جمله مشاهده چگونگی نوع پوشاک جوامع گذشته میتواند در بازسازی نظام اجتماعی و فرهنگی آنها نقش مهمی داشته باشد. شواهد باستانشناسی در دوره میانی اسلام همچون؛ نقاشیها و نگارههای موجود بر سفالینههای مینایی و زرینفام، میتواند نقشی ارزشمند در شناخت و بازتاب نحوه نگرش و تأثیرات ساختار اجتماعی و فرهنگی بر نوع پوشاک زنان این دوره داشته باشد. برآیند مطالعه نشان میدهد که در این دوره عوامل مختلفی از جمله نوع اقلیم منطقه، الگوپذیری از سبکهای کهن، سبکهای بومی و نوع تقاضا بر کیفیت و چگونگی شکل ظاهری لباس تأثیرگذاربوده است. نوع پوشش زنان این دوره نیز متناسب با فضای اجتماعی و مجالسی که در آن حضور پیدا میکردند. در حقیقت مضامین و نوع نقوش روی پوشاک زنان دوره سلجوقی میتواند بیانگر بخشی از فرهنگ و جایگاه و مرتبه اجتماعی زنان آن دوره باشد.
پرونده مقاله
نقشبرجستههای ساسانی از منابع و مآخذ بزرگ و ارزشمند دوره ساسانی بهشمار میروند و به مثابه معیارهای اصیلی هستند که میتوان مدارک بهدست آمده از مطالعات باستانشناسی و تاریخی را با آنها سنجید و به کشفیات و نتایج مهمی دست یافت. این آثار ارزشمند نمودار بخش وسیعی از هنر، ف چکیده کامل
نقشبرجستههای ساسانی از منابع و مآخذ بزرگ و ارزشمند دوره ساسانی بهشمار میروند و به مثابه معیارهای اصیلی هستند که میتوان مدارک بهدست آمده از مطالعات باستانشناسی و تاریخی را با آنها سنجید و به کشفیات و نتایج مهمی دست یافت. این آثار ارزشمند نمودار بخش وسیعی از هنر، فرهنگ و روش سیاسی و مذهبی ساسانیان هستند، زیرا هر یک از آنها بهمنظورِ بیان و انتقالِ یک مفهوم و واقعهای صادق خلق شدهاند. از آنجا که ظهور ساسانیان از اهمیت خاصی در فرایند کلی تاریخ ایران برخوردار است، لازم است تا وضعیت دقیق یافتههای باستانشناسی- خاصه نقشبرجستههای این دوره- روشن گردیده و محتوای تاریخی آنها از هر گونه ابهام و تاریکی زدوده شود. بر این اساس، مهمترین هدف این مقاله روشن ساختن هویت واقعی شخصیتهای حاضر در نقشبرجسته مورد بحث و بیان محتوای تاریخی و درک مفهوم و پیامِ مرموزِ موجود در آن است. نتایج مطالعات نشان میدهد که (۱) اعطا کنندة حلقه سلطنتی در نقش برجستة اردشیر بابکان در نقش رجب فارس کسی نیست جز اهورامزدا. انتساب این شخصیت به موبدان موبد یا هر شخصیت فانی دیگر اساس علمی و منطقی ندارد؛ (۲) ازدواج اردشیر بابکان با دختر اردوان پنجم و بهدنیا آمدن شاپور اول در نتیجه، این ازدواج، کذب محض بوده و مأخوذ از یک افسانه عامیانه است.
پرونده مقاله
شهر دهانه غلامان از مهمترین محوطههای کاوش شده از دوره هخامنشی در جنوب شرق ایران است. این محوطه در سال ۱۹۶۰ میلادی توسط امبرتو شراتو شناسایی شد. دهانه غلامان طی دو دوره مورد کاوش قرار گرفته است. دوره اول سالهای ۱۹۶۲-۱۹۶۵ میلادی توسط هیأت ایتالیایی به سرپرستی امبرتو شرات چکیده کامل
شهر دهانه غلامان از مهمترین محوطههای کاوش شده از دوره هخامنشی در جنوب شرق ایران است. این محوطه در سال ۱۹۶۰ میلادی توسط امبرتو شراتو شناسایی شد. دهانه غلامان طی دو دوره مورد کاوش قرار گرفته است. دوره اول سالهای ۱۹۶۲-۱۹۶۵ میلادی توسط هیأت ایتالیایی به سرپرستی امبرتو شراتو، دوره دوم مربوط به سالهای ۱۳۷۹-۱۳۸۴ شمسی است که توسط هیأت ایرانی به سرپرستی سیدمنصور سیدسجادی مورد کاوش قرار گرفت. همچنین، مطالعات اخیر آرکئوژئوفیزیک توسط کوروش محمدخانی از دیگر فعالیتهای باستانشناختی در این محوطه است. سفال تنها یافته منقول ارزشمند محوطه دهانه غلامان طی کاوشهای یاد شده است. بنابراین، مطالعه این داده بسیار مهم در شناخت صنعت و سنت سفالگری دوره هخامنشی در منطقه جنوب شرق بسیار سودمند خواهد بود. یکی از گونههای گزارش شده در این محوطه لیوانهای دهانه غلامان است. نوشتار حاضر بر مبنای نتایج بدست آمده از تحلیلهای آماری و مطالعه متغیرهای کمی ۴۱۲ قطعه لیوان تدوین شده است. برای نیل به این مقصود تک تک لیوانها از جنبه متغیرهای گوناگون مطالعه و ثبت شده اند. تحلیل آماری ویژگیهای فنی و تکنیکی آنها نشان میدهد که این ظروف با معیارهای مشخص و برای منظوری خاص در دهانه غلامان تولید میشدند.
پرونده مقاله
جغرافیای تاریخی روشی علمی برای مطالعات محوطههای باستانی، جای یابی شهرها و محوطهها، است. جغرافیای تاریخی عوامل جغرافیایی را در طول تاریخ بررسی میکند. غرب ایران در طول تاریخ بهواسطه موقعیت استراتژیک و همسایگی با عراق و فاصله کم با تیسفون همواره مورد اهمیت و توجه بوده چکیده کامل
جغرافیای تاریخی روشی علمی برای مطالعات محوطههای باستانی، جای یابی شهرها و محوطهها، است. جغرافیای تاریخی عوامل جغرافیایی را در طول تاریخ بررسی میکند. غرب ایران در طول تاریخ بهواسطه موقعیت استراتژیک و همسایگی با عراق و فاصله کم با تیسفون همواره مورد اهمیت و توجه بوده است جاده قصر شیرین-کرمانشاه دارای ارزش تاریخی و تجاری است، این جاده بهعنوان بخشی از شاهراه تجاری خراسان آسیای غربی را به آسیای شرقی وصل میکند. کرمانشاه دومین استانی است که بیشترین آثار ازدوره ساسانی را دارا است، مسیر تجاری راه خراسان با گذر از قصر شیرین و کرمانشاه از ایران میگذرد امروزه بخشی از آنکه منطبق با جادهای است که از عراق به سمت کرمانشاه میرود. بانام محور ساسانی قصر شیرین – کرمانشاه شناخته میشود، حدفاصل شهر قصر شیرین تا کرمانشاه شهرهای سرپل ذهاب، کرند، اسلامآباد غرب و ماهیدشت قرار دارد، این شهرها و روستاهای اطراف آن هرکدام آثار تاریخی متعلق به دورانهای تاریخی، اشکانی، ساسانی و پس از ساسانی را دارا است. این مسیر باستانی هنوز مورداستفاده و اهمیت است. در دوران اشکانی و ساسانی با توجه به نقش واسطهگری تجاری از این مسیر استفادهشده است، در دوران اسلامی این منطقه بخشی از ایالت جبال بود. اهمیت تجارت در این مسیر باعث ایجاد شهرهای مهم و پویا شده است. این جاده همواره موردتوجه سیاحان و جغرافیا نویسان بوده است. در این مقاله جغرافیای تاریخی منطقه در دوران اشکانی، ساسانی و دوران اسلامی موردمطالعه قرارگرفته است.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد