به دلیل ماهیت جنگ در ذهن زنان و مردان، شباهتها و تفاوتهای قابل توجهی میان استعارههای مفهومی و طرحوارههای به کار رفته در روایت زنانه و مردانه از جنگ وجود دارد. در شکلگیری استعارههای مفهومی در روایت های زنانه و مردانه از حوزههای مبدا مختلفی در روایت های زنانه و مرد چکیده کامل
به دلیل ماهیت جنگ در ذهن زنان و مردان، شباهتها و تفاوتهای قابل توجهی میان استعارههای مفهومی و طرحوارههای به کار رفته در روایت زنانه و مردانه از جنگ وجود دارد. در شکلگیری استعارههای مفهومی در روایت های زنانه و مردانه از حوزههای مبدا مختلفی در روایت های زنانه و مردانه از دفاع مقدس استفاده شده است. معنای فرهنگی دفاع مقدس در روایتهای زنانه دارای تفاوتهایی با معنای فرهنگی این پدیده در روایتهای مردانه دارد. پژوهش حاضر مطالعه ای توصیفی- تحلیلی است که با روش کتابخانه ای به بررسی استعاره های مفهومی و طرحواره های فرهنگی در روایت های زنانه و مردانه از دفاع مقدس پرداخته است، محقق در این پژوهش در پی پاسخگویی به این پرسشهاست که تفاوت مفهومسازیهای مردانه و زنانه از جنگ را می توان در قالب نظریۀ استعاره مفهومی و طرحوارهها بررسی کرد؟ چه شباهتها و تفاوتهایی میان استعارههای مفهومی و طرحوارههای به کار رفته در روایت زنانه و مردانه از جنگ وجود دارد؟ در شکلگیری استعارههای مفهومی در روایت های زنانه و مردانه از چه حوزههای مبدا استفاده شده است؟ معنای فرهنگی جنگ در روایتهای زنانه چه تفاوتی با معنای فرهنگی این پدیده در روایتهای مردانه از جنگ دارد؟ نتایج پژوهش بیانگر آن است که تفاوت های مفهومسازیهای مردانه و زنانه از جنگ، در قالب نظریه استعاره مفهومی و طرحوارهها قابل بررسی هستند.
پرونده مقاله
مفتون در دوبیتیها وسروده و عاشقانههای غنایی خود به شیوۀ مؤثر از ابزارهای بلاغی، مخصوصاً علم معانی بهره برده است. در این پژوهش، نقش علم معانی در انتقال اندیشههای شاعرانه در دوبیتیهای مفتون، بررسی شده تا مشخّص شود او هنگامی که در لابهلای دوبیتیهای غنایی و عاشقانۀ چکیده کامل
مفتون در دوبیتیها وسروده و عاشقانههای غنایی خود به شیوۀ مؤثر از ابزارهای بلاغی، مخصوصاً علم معانی بهره برده است. در این پژوهش، نقش علم معانی در انتقال اندیشههای شاعرانه در دوبیتیهای مفتون، بررسی شده تا مشخّص شود او هنگامی که در لابهلای دوبیتیهای غنایی و عاشقانۀ خود خواسته است بهطور ضمنی به پند و اندرز و تعلیم روی بیاورد، از چه نوع جملههایی استفاده کرده و چگونه آنها را به کار برده است تا مضامین مورد نظر به بهترین شکل به مخاطب منتقل شود. مفتون بـا اسـتفاده از علم معانی و ابزارهای مناسب آن مانند جملههای پرسشی، خبری و امری به شیوهای مـؤثر، در انتقال مفاهیم و مضامین شعری به مخاطب خود موفق بوده اسـت و درعینحال از این طریق، حضور مخاطب در لابهلای متن را نیز برجستهتر نشان داده است. بررسی این دسته از جملات و اغراض ثانویۀ آنها برای شناخت اندیشه و افکار او بسیار ضروری است. با بررسی نوع جملات به کار رفته در ابیات تعلیمی و اغراض و معانی ثانویۀ آنها، چگونگی پیوند زبان غنایی مفتون با اهداف تعلیمی او در این سرودهها مشخّص میشود. نگارندگان در این پژوهش به شیوۀ توصیفی – تحلیلی و ابزار کتابخانهای به بررسی این دسته از جملات و معانی ثانویۀ آنها پرداختهاند و نکات برجستۀ سه مبحث از علم معانی، یعنی جملات پرسشی امری و خبری و نقش و تأثیر آنها در انتقال مؤثر مضامین شاعر در سرودۀ غنایی و عاشقانه، شرح و تبیین شده است.
پرونده مقاله
ادبیّات عصر قاجار بهواسطۀ نهضت مشروطیّت، دچار تغییرات اساسی در ساختار حوزههای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران گردید. در عصر قاجار، ارتباط ایرانیان با جامعۀ اروپا، تدوین سفرنامهها، تأسیس دارالفنون، ترجمۀ کتابهای اروپایی، انتشار روزنامهها و غیره، سبب ایجاد زمینههای تج چکیده کامل
ادبیّات عصر قاجار بهواسطۀ نهضت مشروطیّت، دچار تغییرات اساسی در ساختار حوزههای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ایران گردید. در عصر قاجار، ارتباط ایرانیان با جامعۀ اروپا، تدوین سفرنامهها، تأسیس دارالفنون، ترجمۀ کتابهای اروپایی، انتشار روزنامهها و غیره، سبب ایجاد زمینههای تجددطلبی مردم ایران را فراهم نمود. این تجدد در نظم و نثر این دوره، تأثیر شگرفی بر جای گذاشت. یکی از مهمترین ویژگیهای شعر عصر مشروطه، تفاوت و نوع بینش شاعران نسبت به واقعیتهای موجود است که منجر به خلق مضامین جدید شد. از مهمترین موضوعات اصلی در شعر فارسی عصر مشروطه آزادی، وطن و عدالت است که درک صحیح پیام شعر این دوره تا حدّی منوط به شناخت جایگاه آن است. نویسنده در این پژوهش، درصدد آن است تا به شیوۀ توصیفی – تحلیلی و ابزار کتابخانهای به بررسی آرایههای ادبی در سرودههای سیاسی ادیبالممالک فراهانی بپردازد، ادیبالممالک یکی از شاعران عصر مشروطه و دورۀ بیداری است و بیشترین سرودههای او پیرامون مضامین سیاسی و اجتماعی است. نتایج پژوهش بیانگر آن است که ادیب در سرودههای خود برای پرداختن به مضامین وطن، آزادی و عدالت، از صناعات ادبی بهره برده است و به سبب آنکه فردی مذهبی بود، علاوه بر توجه به تلمیحات مرتبط با ایران قبل از اسلام به ایران دورۀ اسلامی هم توجّه نموده و در خصوص موضوع عشق به وطن، وطندوستی او با نفرت از اعراب همراه نبود. توصیه به قانونمداری، انتقاد از جهل و غفلت، انتقاد از عملکرد نامناسب مجلس، انتقاد از عدلیه و توجّه به عدالت از دیگر مضامین شعری ادیب محسوب میشود.
پرونده مقاله
داستانپردازی در مثنوی معنوی جایگاهی منحصر به فرد و کاملاً متمایز دارد. این پژوهش که به شیوۀ توصیفی– تحلیلی و روش کتابخانهای است، هدف آن بررسی شیوههای ارتباط زمانی میان روایت و داستان در حکایات مثنوی است که از این طریق میتوان به ارائۀ الگوی سبکشناسی و فهرستی ا چکیده کامل
داستانپردازی در مثنوی معنوی جایگاهی منحصر به فرد و کاملاً متمایز دارد. این پژوهش که به شیوۀ توصیفی– تحلیلی و روش کتابخانهای است، هدف آن بررسی شیوههای ارتباط زمانی میان روایت و داستان در حکایات مثنوی است که از این طریق میتوان به ارائۀ الگوی سبکشناسی و فهرستی از امکانات روایی برای انواعی از داستانهای کلاسیک فارسی دست یافت و زمینهای برای خلق و ابداع شیوههای جدید فراهم آورد. برای رسیدن به این اهداف میبایست به بررسی و تحلیل سطوح روایی در مثنوی و ارتباط میان آنها پرداخت، برای تحلیل این موضوع از روش روایت شناسیِ اخیر یا معاصر استفاده شده که بیشتر شامل تئوریِ مطرح شده، توسط نسل دوم روایت شناسان (روایت شناسیِ معاصر) مانند ژنت و مفسران او میباشد. نتیجه به دست آمده این است که روایتگریِ مولوی در جهت اهداف عرفانی و اخلاقی مورد نظر اوست و این هدفمندی در تمامی ابعاد و مقولههای روایت، تأثیر میگذارد و شیوة روایت مولوی را خاص و متمایز کرده است.
پرونده مقاله
روایت یکی از شیوه های بسیار کارآمد و مؤثر ادبی و تعلیمی است. داستانپردازی در مثنوی معنوی، جایگاهی منحصر به فرد و کاملاً متمایز دارد. مثنوی بهعنوان یک اثر تعلیمی سرشار از داستانها و حکایات میباشد. این پژوهش به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و روش کتابخانهای درصدد آن است تا به چکیده کامل
روایت یکی از شیوه های بسیار کارآمد و مؤثر ادبی و تعلیمی است. داستانپردازی در مثنوی معنوی، جایگاهی منحصر به فرد و کاملاً متمایز دارد. مثنوی بهعنوان یک اثر تعلیمی سرشار از داستانها و حکایات میباشد. این پژوهش به شیوۀ توصیفی- تحلیلی و روش کتابخانهای درصدد آن است تا به تطبیق رواییِ یکی از داستانهای مثنوی و منطقالطیر با عنوان داستان مشترکِ آن درویش که در هری غلامان عمید خراسانی را آراسته دید از مثنوی و منطقالطیر بپردازد. از آنجایی که داستانهای تمثیلی، بخش وسیعی از مثنوی را تشکیل میدهند و برترین شیوه و شگرد مولوی در القای تعالیم، شیوة خاص روایتگریِ اوست، با تحلیل این داستان میتوان به چگونگی روایتگری و نقش تداعی معنایی در شیوة روایت مولوی پی برد؛ یعنی اطلاع از سبک روایی متن به ما کمک میکند که به ذهنیّت نویسنده نیز نزدیک شویم و با شناسایی سبک رواییِ مثنوی میتوان به این پرسشها پاسخ داد که انتخاب شیوۀ خاص روایت در داستان مثنوی چه تفاوتی را در برداشت و معنا بخشی به متن یا داستان منطقالطیر به وجود میآورد و مولوی تا چه حد توانسته است در اثر تغییر در شیوة روایت داستان منطقالطیر به خلق معانی جدید بپردازد؟ در بررسی فرایندهای دگرگونی و مطالعۀ تغییرات داستانهای مشترک مولوی و عطار میتوان نتیجه گرفت که هم عناصر متغیر داستان و هم عناصر بنیادی که عبارت از محور جانشینی و همنشینی هستند در مثنوی و منطقالطیر تغییر میکند.
پرونده مقاله
ادبیات فارسی گنجینة ارزشمندی از ساقینامهها و مغنّی نامههای شاعران ایران زمین است. ساقینامه، گونهای منظومة ادبی است که در آن شاعر خطاب به ساقی، از بیثباتی دهر شکایت میکند و با طلب شراب از او میخواهد بر زخمهای روزگار دون، مرهم فراموشی قرار دهد. مغنّی نامه گونة اد چکیده کامل
ادبیات فارسی گنجینة ارزشمندی از ساقینامهها و مغنّی نامههای شاعران ایران زمین است. ساقینامه، گونهای منظومة ادبی است که در آن شاعر خطاب به ساقی، از بیثباتی دهر شکایت میکند و با طلب شراب از او میخواهد بر زخمهای روزگار دون، مرهم فراموشی قرار دهد. مغنّی نامه گونة ادبی دیگری است که در آن شاعر، به مغنّی خطاب میکند و برای بهجت خاطر، از او طلب آهنگ و سرودی میکند. غالباً شاعران به جهت اهمّیّت و زیبایی دوچندان کار به این دو نوع ادبی همزمان با یکدیگر پرداختهاند و کمتر شاعری تنها به یکی از اینها توجّه مبذول داشته است. در این پژوهش ضمن سیر اجمالی در ساقینامه سرایی و بیان ویژگیهای آن، ساختار ساقینامه و مغنی نامة حافظ را بررسی نموده و نشان دادهایم حافظ با استفاده از زمینههای سیاسی و اجتماعی، قالبی کاملاً غنایی را در خدمت موضوعی کاملاً سیاسی - اجتماعی به کار گرفته است و مطابق با یافتههای این تحقیق، میتوان گفت که در زبان حماسی شعر حافظ، بین روح حماسی حاکم بر شعر و زبانی که حافظ آن را به کار گرفته ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. بر این مبنا، زبان حافظ از ظرفیتهای حماسی بهره گرفته تا سوژههای اجتماعی- سیاسی و حتی تغزلی مورد نظر خود را به شکلی زیبا و متفاوت بسراید
پرونده مقاله
مطالعات زبان و ادبیات غنایی
,
شماره1,سال
13
,
بهار
1402
بشر از گذشتههای دور، چه در لحظههای تنهایی و چه در مراسمی مانند جشنهای مذهبی، شکار و جنگها، همیشه ترانههایی را زمزمه میکرده است. این ترانههای عامیانه از آغاز تاکنون با نامهای متفاوتی معرفیشدهاند. ترانههای عامیانه، ریشه در فرهنگ و آداب و رسوم یک ملت دارد. مردم چکیده کامل
بشر از گذشتههای دور، چه در لحظههای تنهایی و چه در مراسمی مانند جشنهای مذهبی، شکار و جنگها، همیشه ترانههایی را زمزمه میکرده است. این ترانههای عامیانه از آغاز تاکنون با نامهای متفاوتی معرفیشدهاند. ترانههای عامیانه، ریشه در فرهنگ و آداب و رسوم یک ملت دارد. مردم با این ترانهها زیستهاند و شادی و اندوه خود را با آن ابراز نمودهاند. با آنها اعتراض و شکوه و شکایت خود را نشان دادهاند. دراین بین، فرهنگ مردم دشتی و مناطق دیگر استان بوشهر مورد توجه این نوشتار است. در این نوشتار با رویکرد متنشناسی و تحلیل درونی و کارکردهای فرهنگی- اجتماعی، این گونههای ادبی بررسی و واکاوی شده است. ترانههای عامیانهای؛ همچون گلگلی، گل سوسنی، سوز سوز، زینو زینو و... مواد اصلی این تحقیق را تشکیل میدهد. در بررسی ملودیهای این آوازها، به مؤلفهها و سایر ویژگیهای هرکدام از آنها اشاره شده، همچنین به بررسی ادبیات و ابیات متناظر با هر کاربرد پرداختهشده است. با توجه به گوناگونی مقامها، ترانهها و نغمات، میتوان به این نتیجه رسید که موسیقی و بومی سرودههای شهرستان دشتی ازنظر کیفیت و کمیت، منحصربهفرد است و در ایران جایگاه ویژهای دارد و با توجه به صنعتی شدن شهرها و نیز با درگذشت راویان موسیقی اقوام، رفتهرفته موسیقی این اقوام نیز رو به نابودی و یا فراموشی میرود. با بررسی و توضیح ساختار موسیقایی از موسیقی اقوام، سعی در حفظ و نگهداری، همچنین شناساندن این موسیقی به دیگر فرهنگها، خواهد شد.
پرونده مقاله
پژوهشنامه نسخه شناسی متون نظم و نثر فارسی
,
شماره1,سال
3
,
بهار
1397
تلاش برای احیای آثار مکتوب گذشته امری ضروری است؛ زیرا حفظ فرهنگ و ادب هر جامعه در گرو حفظ آثاری است که در پویایی و استحکام فرهنگ آن جامعه سهم داشتهاند. آنچه از گنجینۀ میراث ادبی مکتوب ما در دسترس است اندک نیست؛ ولیکن با تمام کوششهایی که در جهت احیا و شناساندن این آثار چکیده کامل
تلاش برای احیای آثار مکتوب گذشته امری ضروری است؛ زیرا حفظ فرهنگ و ادب هر جامعه در گرو حفظ آثاری است که در پویایی و استحکام فرهنگ آن جامعه سهم داشتهاند. آنچه از گنجینۀ میراث ادبی مکتوب ما در دسترس است اندک نیست؛ ولیکن با تمام کوششهایی که در جهت احیا و شناساندن این آثار صورت پذیرفته، شاعران و نویسندگان و آثاری که هنوز در گوشۀ انزوا قرار دارند، کم نیستند. یکی از نویسندگان توانا که در زاویۀ گمنامی قرار گرفته و در عصر خویش از نویسندگان برجسته بوده، محمدصادق بن محمدباقر قومشمی است که در دورۀ قاجار میزیسته و اثرش جزء آثار دورۀ بازگشت ادبی است. با توجه به اهمیت تاریخی و ادبی این اثر، نگارنده در این پژوهش بر آن است تا برای نخستین بار به معرفی نسخۀ خطی رسالۀ حدایق الانوار و بررسی و عناصر و مؤلفههای سبکی، بیان ویژگیهای زبانی، ارزش ادبی، دینی، عرفانی و تاریخی آن بپردازد. از حدایق الانوار دو نسخۀ خطی در کتابخانههای ایران موجود است. در این پژوهش، معرفی کتاب بر اساس قدیمیترین و کاملترین نسخه، که متعلق به کتابخانۀ ملی ایران است، انجام گرفته است.
پرونده مقاله
سکوی نشر دانش
سند یا سکوی نشر دانش ،سامانه ای جهت مدیریت حوزه علمی و پژوهشی نشریات دانشگاه آزاد می باشد