جنس نپتا (Nepeta L.) متعلق تیره نعناعیان (Lamiaceae)، حاوی گونه‌های مختلف یک‌ ساله و چندساله می‌باشد که در نقاط مختلف آسیا، اروپا و شمال آفریقا یافت می‌شوند. این تحقیق به‌منظور بررسی تنوع مورفولوژیکی، محتوای فنل و خاصیت آنتی‌اکسیدانی 6 جمعیت متعلق به دو گونه Nepeta nuda و Nepeta crassifolia در تابستان 1394 در دو استان اردبیل و آذربایجان شرقی انجام شد. نمونه‌برداری در زمان گلدهی صورت گرفت. صفات مورفولوژیکی شامل ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی، طول و عرض برگ، تعداد گره، طول گل‌آذین، طول میانگره و طول شاخه فرعی بود. عصاره متانولی به روش خیساندن، میزان فنل با روش فولین - سیکالتو و میزان فعالیت آنتی‌اکسیدانی عصاره‌ها با استفاده از ظرفیت مهار رادیکال های DPPH انجام پذیرفت. آزمایش به‌صورت طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار و مقایسه‌ میانگین داده ها‌ با استفاده از آزمون LSD در سطح احتمال 5 درصد انجام شد. نتایج نشان داد در گونه Nepeta crassifoliaجمعیت 1 (رضی) به لحاظ صفات مورفولوژیکی بر دیگر جمعیت های این گونه برتری داشت. بیشترین فعالیت آنتی‌اکسیدانی با (96/74 درصد) و فنل کل (88/9 میلی‌گرم معادل گالیک اسید در هر گرم وزن‌تر) در بین جمعیت های این گونه به‌ترتیب مربوط به گل و برگ جمعیت 3 (گردنه حیران) بود. همچنین در مورد گونه Nepeta nuda بیشترین ارتفاع بوته، طول و عرض برگ، تعداد گره مربوط به جمعیت 6 (مشکین شهر) و بیشترین فعالیت آنتی‌اکسیدانی و میزان فنل کل در برگ و گل این‌ گونه به‌ترتیب در جمعیت های 5 (هریس) و 4 (مشکین- هریس) مشاهده گردید. به‌طورکلی در بین دو گونه بیشترین فنل کل و فعالیت آنتی اکسیدانی در جمعیت 3 (گردنه حیران) متعلق به گونه Nepeta crassifolia بود. به نظر می رسد ارتفاع از سطح دریا تاثیر به سزایی در افزایش محتوای فنلی و فعالیت آنتی‌اکسیدانی جمعیت ها داشت. جمعیت های 1 و 6 از هر دو گونه گیاهی از نظر صفات مورفولوژیک مورد ارزیابی، مطلوب بوده به‌طوری‌که دربرنامه های اصلاحی و اهلی کردن، این جمعیت‌ها می توانند مورد توجه قرارگیرند. پرونده مقاله