رویکردهای نوین بین‌المللی در طراحی منظر یادمانهای معاصر، از لحاظ معنایی دارای طراحی تخصصی منظر در فضاهای عمومی شهری هستند که در مناظر یادمانی ایران این امر نیازمند مطالعات جامع در این زمینه می‌باشد. هدف پژوهش حاضر تدوین مدل گونه‌شناسی معانی صریح و ضمنی منظر یادمانی معاصر در مصادیق یک‌سده اخیر ایران ‌است. بر‌این‌اساس معانی صریح منظرعینی از طریق گونه‌های‌کالبدی‌یادمانی، معانی ضمنی منظر‌ذهنی به‌واسطه گونه‌های‌روایی یادمانی و همچنین معانی صریح-ضمنی با گونه‌های کهن‌الگویی یادمانها مطالعه‌شده‌است. به منظور شکل‌گیری مدل‌فرضی، دسته‌بندی‌گونه‌ها براساس بررسی‌متون انجام‌شده و جهت آزمون‌ مدل‌فرضی، تمامی مولفه‌های استخراجی، با انتخاب تصادفی دو‌ نمونه‌موردی، به‌شیوه قیاسی مورد تحلیل قرارگرفته‌است. پژوهش‌کیفی حاضر به‌روش تحلیلی-تطبیقی و انتخاب نمونه‌ها با ابزار‌مشاهده، بررسی‌متون و مصاحبه بامتخصصین حوزۀ معماری‌منظر و معماری صورت‌گرفته‌است. یافته‌ها بیانگرآن ‌است که درگونه‌شناسی مناظر‌یادمانی معاصرایران، گونه‌های‌کالبدی شامل گونه‌های مقیاس‌کلان، مقیاس‌میانی و مقیاس‌خرد شهری، گونه‌های‌روایی حامل گونه‌های روایی-ارزشی‌جمعی، روایی-مکانی و روایی-فردی و گونه‌های آرکی‌تایپی دربرگیرنده گونه‌های نور-آب، گنبد-طاق، قبرتهی و استلا می‌باشد. پرونده مقاله

شهر تبریز در بخشی از تاریخ سلسله ایلخانی و صفوی به عنوان پایتخت و در دورۀ قاجار به عنوان ولیعهد نشین به لحاظ سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و همچنین معماری در سطح کشور از اهمیت و جایگاه منحصر به فردی برخوردار بوده است که متأسفانه سوانح طبیعی و مصنوع اعم از زلزله‌های پی در پی و جنگ با کشورهای قدرتمند همسایه باعث زیرورو شدن ساختار این شهر گردیده و امروزه ابعاد شهر تبریز در دوره‌های مذکور، مخصوصا دوره‌های ایلخانی و صفوی در‌هاله ای از ابهام قرار گرفته است. از این‌رو مقالۀ حاضر در پی بررسی چگونگی گستردگی شهر تبریز در دوره‌های ایلخانی، صفوی و قاجار است تا از این طریق به این سؤال که شهر تبریز در کدام دوره از عظمت و گستردگی بیشتری برخوردار بوده است، پاسخ دهد. این مهم از طریق مقایسۀ ابعاد باروی شهر در دوره‌های مختلف امکان پذیر خواهد بود. پرونده مقاله

دوران حکومت ترکمانان و تیموریان یکی از درخشان‌ترین ادوار تمدن اسلامی و دوران اعتلای هنر و معماری است. یکی از ویژگی‌های معماری تیموری-ترکمانی بهره‌گیری از هندسه می‌باشد که نمود آن در شکوه و عمودیت بناهای عصر تیموری-ترکمانی مشخص است؛ همچنین در این دوره استفاده از الگوهای هندسی به رشد قابل‌توجهی دست می‌یابد این علم در معماری و هنر جنبۀ کاربردی پیدا می‌کند و به‌عنوان الگویی در ساخت بناها و صناعـات وابسـته، از جمله قالی‌بافی استفاده می‌شود. دورۀ تیموری-ترکمانی را با احتیاط می‌توان آخرین دوره‌ای دانست که در آن گره قوی، پُرکار و الگوهای هندسی استفاده شده است. در دوره‌های بعدی حضور الگوهای هندسی در تزئینات وابسته به معماری کمرنگ می‌شود. لذا با این پیش‌فرض پژوهش حاضر قصد دارد با روش تاریخی-تحلیلی-توصیفی و با بهره‌گیری از منابع تاریخی و کتابخانه‌ای حضور هندسه و مشابهت‌های الگویی آن با طرح‌های قالی‌های دورۀ تیموری-ترکمانی را تحلیل کند. هدف این مقاله بازخوانی الگوهای هندسی به‌کار رفته در بناها و قالی‌های دورۀ تیموری-ترکمانی است. مدعای اصلی مقاله این است که تا نشان دهد معماری و صناعات دورۀ تیموری-ترکمانی برآمده از هندسه و الگوهای هندسی است و رابطۀ مستقیم با این فرض اساسی دارد که نه تنها قالی‌های دورۀ تیموری-ترکمانی، بلکه سایر انواع طرح‌ها را هم در نوشته‌های مصور کارگاه دربار تیموری-ترکمانی می‌توان یافت که از تاریخ‌های مختلف در طول قرن می‌باشند و دارای طرح‌های هندسی هستند. پرونده مقاله

روانشناسی تحلیلی یونگ ابزار معرفی تازه ای جهت فهم معانی و دریافت پیام هایی نو از منابع هنری و ادبی به شمارمی رود. براساس این نظریه، کهن الگوها(آرکی تایپ)، بن مایه ها و تصاویر نمادینی هستند که در اساطیر و فرهنگ ها، مفاهیمی مشترک و مشابهی را در ناخودآگاه بشر به جای گذاشته اند. در میان آثار معماری، آرامگاه های عارفان دوره ایلخانی به عنوان فضاهایی عرفانی، یکی از بهترین زمینه های ظهور این صُور ازلی را دارا می باشند. یکی از کهن الگوهای مهم و محوری که در روانشناسی تحلیلی یونگ مطرح است، کهن الگوی رُشد(فرآیند تفرّد) می باشد که درباره پرسش های معنوی در مورد معنای زندگی و هدف هستی مطرح می شود. یونگ معتقد است که این کهن الگو را فقط می توان با اسرار توصیف ناپذیر وحدت عرفانی قیاس کرد. براساس هدف پژوهش حاضر، که شناخت مفاهیم معنایی آرکی تایپ می باشد، ضمن بهره گیری از روش محتوای کیفی از رویکردهای مطرح در ادراک نشانه ها استفاده شده است. این تحقیق با مطالعه بر روی این لایه های نشانه ای سعی دارد تا کیفیت و نحوه ارتباط میان تفکر عرفانی، کهن الگوها و ساختار معماری فضاها را روشن سازد. با این فرض که توجه به سیر از جهان دنیوی به جهان اخروی همواره در ادبیات و عرفان موردتوجه بوده است، به نظرمی رسد این کهن الگو در ساختار معماری آرامگاه های موردنظر بازتاب یافته باشد. پرونده مقاله

The architectural scene and the scene of contemporary Iranian cities, especially metropolises, are full of unique and different development plans from others. In contemporary Iran, diversity, pluralism, eclecticism, and teaching of views are the main architectural design characteristics in recent decades that happen to residential buildings. However, such buildings are the most numerous and influential factors in contemporary cities. Therefore, the purpose of writing the present paper is to analyze factors and processes based on the plurality of contemporary residential facades by examining a sample of district one neighborhoods in Tabriz. The present study is descriptive-analytical uses survey research designs. The statistical population includes residents over 18 years old in the distric one neighborhood of Tabriz among Vali-asr and Abbasi Streets. Cochran's formula is used for sampling random clusters and determining the statistical sample size. Considering the statistical population, the sample size has amounted to 221 person. A close-ended questionnaire was used online. The results indicate spatial belonging (-0.83%), perception (-0.79), Consumerism attitude (0.69), Social Solidarity (0.61), historical memory (-0.49), individualism (0.46), and cultural belonging (-0.36) have the highest to the least significant positive correlation with intensity to pluralism. In this point of view, spatial sense of belonging, historical memory, and cultural belonging negatively correlate with the intensity of pluralism. The increase of spatial belonging, social solidarity, historical memory, and cultural belonging among the residents of the district one (Vali-asr and Abbasi Neighborhoods) will decrease sharply. پرونده مقاله

قرون هفت و هشت عصر شکوفایی معماری و شهرسازی ایران پس از فروکش شدن حمله مغول و تشکیل حکومت ایلخانی است. یکی از افراد تأثیرگذار در این دوره، خواجه نصیرالدین طوسی است که با درایت خود توانســت نظر هولاکوخان را به خود جلب کند و در مقام وزارت، در برخی از فعالیت‌های عمرانی و نظارت بر امور ساخت حضور داشته باشد. خواجه در علوم مختلف از جمله ادبیات که شاخه‌ای از هنر محسوب می‌شود صاحب نظر بود‌؛ و عمق مطالب وی می‌تواند در بر گیرنده‌ سایر انواع هنری باشد. هدف مقاله بررسی مفاهیم هنری و هندسی خواجه نصیرالدین طوسی و بیان اندیشه‌های نشات گرفته از مفاهیم و مبانی فلسفی و حکمی خواجه؛ سعی در تبیین ویژگی‌های معماری و شهرسازی متأثر از این اندیشه‌ها دارد. این پژوهش در پی پاسخگویی به پرسش‌هایی چون چگونگی تأثیر خواجه نصیر در معماری و شهرسازی دوره ایلخانی با توجه به جایگاه علمی و حکومتی، و چگونگی ارتباط این اندیشه‌ها با معماری و شهرسازی دوره ایلخانی است. نتایج این تحقیق بر پیوند میان معماری و شهرسازی دوره ایلخانی با اندیشه‌های فلسفی و هندسی خواجه تاکید دارد. نوع تأثیرگذاری به نحوی است که خواجه توانسته به یاری جایگاه علمی و حکومتی خود، سه موضوع سیاست، علم و مذهب را باهم تلفیق کند و علاوه بر استفاده نظری از اندیشه‌های حکمی و فلسفی شیعه در قالب شهر آرمانی، بصورت مستقیم نیز با استفاده از علومی مانند ریاضی، هندسه و نجوم در ساخت و تزئینات بناهای دوره ایلخانی و ارتباط دادن وقف با شهرسازی اثرگذار باشد. پرونده مقاله

طی دوران های مختلف تاریخی تحولات سیاسی، اجتماعی و مذهبی به بهترین شکل در هنر و معماری ظاهر شده به گونه ای که آثار معماری هر دوره، نشان‌دهنده باورها و اندیشه‌های غالب آن جامعه است؛ بر جامعه ایلخانی نیز اندیشه‌های عرفانی و تصوف حاکم بوده است. در این دوره آموزه‌های عرفانی در تمامی بخش‌های جامعه، به خصوص معماری و تزئینات معماری، گسترش یافت؛ به طوری که در اکثر بناهای این دوره این تأثیرات مشهود است. موضوع مقاله حاضر، بررسی تأثیر اندیشه‌های عرفانی در تزئینات معماری دوره ایلخانی و تزئینات مسجد جامع ورامین، به عنوان یکی از بناهای مهم این دوره است. به عبارتی این پژوهش به بررسی نمود عرفان در آثار و تزئینات معماری دوره‌ی ایلخانان مغول می‌پردازد. روش تحقیق مقاله، بررسی و تحلیل های تفسیری-تاریخی متون و آثار معماری دوره ایلخانی است. از یافته های پژوهش این شواهد حاصل می شود که تصوف و اندیشه‌های عرفانی، حکومت و معماران ایلخانی را تحت تأثیر قرار داده و این تأثیرات در تزئینات معماری بناهای این دوره به ویژه در تزئینات مساجد نمایان است. در مسجد جامع ورامین از هر سه نوع تزئینات (هندسی، گیاهی و کتیبه‌ای) استفاده شده است که این طرح‌ ها به طور عمده هندسی و یا کتیبه‌ای هستند. با این وجود نقوش گیاهی نیز، هرچند اندک ولی در بنا وجود دارند. این کتیبه‌ها دارای مضامین دینی و یا تاریخی هستند که کتیبه‌های تاریخی جهت توضیح چگونگی و زمان آغاز بنا به کار می‌روند. همچنین در طرح‌های هندسی که بیشترین حجم تزئینات را به خود اختصاص داده و با اسلوب بسیار مؤثری نیز به کار رفته‌اند از مفاهیم نمادین اعداد و اشکال به وفور استفاده شده که به مضامین عرفانی اشاره دارند. پرونده مقاله

Mausoleum can be considered outstanding examples of culture, art and architecture. Every memorial work in the current context and historical conditions and the cultural, social, religious, economic and political requirements and requirements of the periods in which it was created is a living and active reality for the social groups and people who created it in their time. This research has been carried out with the aim of extracting and evaluating geometric proportional systems in the contemporary mausoleums of Iran. First, with a systematic review of the proportional extraction systems, and then it deals with the compilation of a conceptual framework. The research method is causal-comparative with a quantitative approach and using descriptive and inferential statistics. The sample size is selected according to the statistical population of 384 people. ORIGINPRO software is used for ease of obtaining results. results show that. At this stage, after extracting various geometric proportions, the selected mausoleums are evaluated. The results show that the greatest impact in the design of these buildings is the use of radical ratios with a value of (1.000) and the least related to Ken and Shako for components with a value of (0.167) for designers and (0.152) for users. In the section of general design, using the Platonic rectangle with a value of (0.914) for designers and (0.846) for spatial users has the greatest contribution in the formation of contemporary mausoleum designs. پرونده مقاله