فهرست مقالات یعقوب محمدی فر


  • مقاله

    1 - معرفی و طبقه‌بندی برخی از نقوش گرافیکی و هندسی تزئینی کنده بر روی سفال‌های عصر مفرغ قدیم بر اساس مدارک بدست‌آمده ازتپه پیسا همدان
    پیام باستان‌شناس , شماره 1 , سال 8 , زمستان 1390
    در حدود پنچ هزار سال پیش از این، فرهنگی در غرب ایران گسترش یافت که از نظر زمانی، با شروع عصر مفرغ (۳۰۰۰- ۲۶۰۰ ق.م) در ایران همزمان است. این فرهنگ جدید با دو مشخصه اصلی آن یعنی ایجاد معماری مدور و ساخت سفال‌های سیاه براق از دوره قبل از خود به سادگی قابل تمیز است. تا پیش چکیده کامل
    در حدود پنچ هزار سال پیش از این، فرهنگی در غرب ایران گسترش یافت که از نظر زمانی، با شروع عصر مفرغ (۳۰۰۰- ۲۶۰۰ ق.م) در ایران همزمان است. این فرهنگ جدید با دو مشخصه اصلی آن یعنی ایجاد معماری مدور و ساخت سفال‌های سیاه براق از دوره قبل از خود به سادگی قابل تمیز است. تا پیش از این زمان سفال‌های رایج در غرب ایران، سفال‌های نخودی و قرمز منقوش بود، ولیکن با برآمدن این فرهنگ جدید ساخت سفال‌های سیاه براق با نقوش کنده جای آن‌ها را گرفت. نقوش کنده این سفال‌ها تداعی کننده تکنیک خراطی روی چوب و اشیاء چوبی است. در سال‌های اخیر مطالعات گسترده‌ای در خصوص این فرهنگ در غرب ایران و کشورهای همسایه انجام شده است. این مقاله برآیند طبقه‌بندی و مطالعه سبک‌شناختی سفال‌های مکشوفه از کاوش عمودی در تپه پیسا همدان است. در طبقه‌بندی نقوش سفال‌ها می‌توان اذعان کرد که این نقوش سمبل و نمادی خاص تلقی می ‌گردیدند. بر این اساس، می‌توان یک سابقه پنج هزار ساله را برای به‌کارگیری این نقوش در فلات ایران با اتکای به مدارک مستقیم ارائه نمود. نقوشی که بعدها با ترکیبات بیشتر بن‌مایه و ریشه بسیاری از نقوش هندسی و انتزاعی در دوره‌های تاریخی و اسلامی بودند. پرونده مقاله

  • مقاله

    2 - بازشناسی نقش برجسته اشکانی سر پل ذهاب
    پیام باستان‌شناس , شماره 1 , سال 4 , زمستان 1386
    نقوش برجسته به عنوان مهمترین مدارک باستانشناسی مورد توجه باستان‌شناسان و هنرشناسان قرار گرفته‌اند. اهمیت این آثار زمانی بیشتر می‌گردد که بار تأثیر برخی حوادث تاریخی را برعهده می‌گیرند. یکی از این نقوش که دارای اهمیت ویژه و درخور توجهی بوده، نقش برجسته اشکانی سرپل ذهاب ا چکیده کامل
    نقوش برجسته به عنوان مهمترین مدارک باستانشناسی مورد توجه باستان‌شناسان و هنرشناسان قرار گرفته‌اند. اهمیت این آثار زمانی بیشتر می‌گردد که بار تأثیر برخی حوادث تاریخی را برعهده می‌گیرند. یکی از این نقوش که دارای اهمیت ویژه و درخور توجهی بوده، نقش برجسته اشکانی سرپل ذهاب است. این نقش برجسته از حدود یکصد و پنجاه سال قبل مورد توجه باستان‌شناسان قرار گرفت و نظرات متعددی در باب آن ارایه گردید. در این مقاله ضمن بررسی دیدگاه‌های باستان‌شناسان قبلی سعی در تبیین جایگاه تاریخی و باستان‌شناسی این نقش برجسته به عنوان یکی از مهمترین اسناد برجای مانده از این دوران داریم. پرونده مقاله

  • مقاله

    3 - معرفی و تحلیل بنای زیج منیژه‌‌ سر پل ذهاب
    پیام باستان‌شناس , شماره 1 , سال 14 , تابستان 1402
    بناهای بسیاری در سرزمین پهناور ایران وجود دارد که از جهت گاهنگاری و کاربری دارای مشکل‌‌‌‌اند، ‌‌‌زیج منیژه از جملة این بناهاست که در نزدیکی سرپل‌‌‌ذهاب کرمانشاه واقع شده و نظرات گوناگون در مورد آن ابراز شده است. این بنا، ‌‌‌بنایی سنگی با ملات گچ است که ابعاد آن ۵۷&times چکیده کامل
    بناهای بسیاری در سرزمین پهناور ایران وجود دارد که از جهت گاهنگاری و کاربری دارای مشکل‌‌‌‌اند، ‌‌‌زیج منیژه از جملة این بناهاست که در نزدیکی سرپل‌‌‌ذهاب کرمانشاه واقع شده و نظرات گوناگون در مورد آن ابراز شده است. این بنا، ‌‌‌بنایی سنگی با ملات گچ است که ابعاد آن ۵۷×۳۵/۵ متر و با پلان مستطیل شکل است. تاکنون هیچ گزارش و مطالعة دقیقی در مورد این اثر به چاپ نرسیده است. برخی از محققین در اشاراتی گذرا این بنا را کاروانسرای دوره ساسانی قلمداد نموده، ‌‌‌برخی دیگر کوشک و تعدادی رصدخانه را به عنوان کاربری بنا ذکر کرده‌اند. در این پژوهش، ‌‌‌کلیه مدارک موجود و اشارات تاریخی گردآوری گردید و اساس کار بر فعالیت‌‌‌های میدانی متمرکز گردید و بنا به دقت از نظر پلان، ‌‌‌مصالح و دیگر ویژگی‌‌‌ها بررسی و مطالعه شد. هدف از این پژوهش، ‌‌‌مشخص نمودن کاربری بنا با توجه به شواهد برجامانده از آن و مقایسة بنا با سایر بناهای مشابه از لحاظ ویژگی و سبک معماری می‌‌‌باشد. از مهم‌ترین نتایج این پژوهش پیشنهاد کاربری این بنا به عنوان یک کوشک یا کاخ کوچک و اتراقگاه موقت است. پرونده مقاله

  • مقاله

    4 - پیشنهادی برای تعیین محل شهر ایلخانی سلطان‌آباد چمچمال (بغداد کوچک) در بیستون کرمانشاه
    پیام باستان‌شناس , شماره 1 , سال 2 , تابستان 1384
    بر پایه منابع تاریخی در زمان سلطنت سلطان ابوسعید، از ایلخانان مغول در ایران، شهری با شکوه در مسیر جاده عتبات عالیات در محل دشت چمچمال واقع در حد فاصل بیستون تا صحنه، ایجاد گردیده که از آن با عنوان سلطان ‌آباد کوچک یا بغدغد کوچک نام برده شده است. در طی دو فصل بررسی ‌های چکیده کامل
    بر پایه منابع تاریخی در زمان سلطنت سلطان ابوسعید، از ایلخانان مغول در ایران، شهری با شکوه در مسیر جاده عتبات عالیات در محل دشت چمچمال واقع در حد فاصل بیستون تا صحنه، ایجاد گردیده که از آن با عنوان سلطان ‌آباد کوچک یا بغدغد کوچک نام برده شده است. در طی دو فصل بررسی ‌های باستان‌ شناسی در طی سالهای ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۲ در دشت چمچمال، کلیه آثار باستانی منطقه به روش پیمایشی شناسایی و بررسی شده‌ اند. در میان محوطه ‌های دشت چمچمال، تپه‌‌ای به نام گرگوند واقع در پنج کیلومتری شرق بیستون و با وسعتی معادل ۲۰ هکتار، بیش از هر محوطه دیگری قابلیت انطباق با شهر سلطان‌آباد را دارد. پرونده مقاله