در منظومه‌های ایرانی، زنان نقش‌های گوناگون را عهده دار بوده‌اند. بر اساس تعالیم اسلامی و نصّ قرآن کریم، انسان خلیفه خدا بر روی زمین محسوب می‌شود و انسان‌ها از هر نژاد و جنسی با هم برابرند. شاعران و نویسندگان ایرانی در حقیقت زیباترین تشبیهات و مضمون‌های بکر و بدیع را در وصف زنان آفریده‌اند و با الهام آزاد، آثار جاودان از خود به یادگار گذاشته‌اند. از نظر آنان، نگاه به زن زندگی می‌بخشد و تبسّمش عشق آفرین است. محققان در تحلیل وگردآوری داده‌ها از روش تحقیق تحلیلی-تاریخی به ویژه کتب شاهنامه و مثنوی معنوی مولوی استفاده کرده‌اند. نتایج تحقیق نشان می‌دهد: از نظر فردوسی، بزرگ‌ترین شاخص و جلوه‌ زن در شاهنامه این است که موجودی خردمند، هنرمند، صاحب رأی، وفادار به شوی خویش باشد و خوارمایه نباشد و نیز او حافظ هویّت اندیشه ایرانشهری و ارزش‌های والای قومی و نژادی خویش است. نگاه مولوی به زن نگاهی نسبی و دوسویه است. پرونده مقاله

شخصیت، جزئی از ساختار کلی متن داستان به شمار می آید. شخصیت های رمان یا داستان، در واقع افرادی هستند که با اعمال و گفتار خود نقش آفرینی می کنند. شوهر آهو خانم به عنوان نخستین اثر علی محمد افغانی، به بازتاب مناسبت های خانوادگی و تحلیل روابط روحی، روانی و عاطفی شخصیت های داستانی توجه ویژه ای دارد. نویسنده در این رمان، با نفوذ به درونیات و ذهنیات شخصیت های داستانی، سعی می کند به لایه های پنهانی روح و روان آنها دست یابد. در این پژوهش، سعی بر آن است تا به روش توصیفی - تحلیلی به تشریح روان شناختی شخصیت ضد اجتماعی هما به عنوان یک زن سرکش و قانون شکن در این رمان پرداخته، و به این پرسش پاسخ داده شود که چه ویژگی هایی در شخصیت هما وجود دارد که وی را به عنوان شخصیت ضد اجتماعی نشان می دهد. نتایج حاکی از آن است که این شخصیت داستانی، با ویژگی های رفتاری همچون چرب زبانی، ظاهرسازی، سنگدلی، پرخاشگری، قانون شکنی، عدم وفاداری و عدم احساس پشیمانی می تواند به عنوان یک شخصیت زن ضد اجتماعی در داستان معرفی شود. پرونده مقاله

انسان موجودی است کمال طلب که برای نیل به کمال باید متعهد به رعایت آداب و مهارت هایی باشد. این آداب و مهارت ها که در مجموع سبک زندگی را می سازد ، با توجه به موقعیت جغرافیایی، قومیت ها، فرهنگ و ادیان مختلف، متفاوت خواهد بود. امروزه با عنایت به تغییر تدریجی سبک زندگی مردم در ایران و فاصله جوانان از سبک زندگی ایرانی- اسلامی ، بروز چالش های متعدد حاصل از آن کاملاً قابل مشاهده است. از این رو، یکی از راه های اصلاح آداب و مهارت های زندگی و دست یابی به سبک زندگی مطلوب ایرانی- اسلامی، رجوع به گنجینه های اصیل دینی نظیر نهج البلاغه و متون فاخر ادبی به ویژه ادبیات تعلیمی ایران نظیر قابوس نامه است. دو اثر ارزشمندی که از سوی پدرانی آزموده برای هدایت فرزندان شان در مسیر پرتلاطم زندگی نگاشته شده اند . از این رو نگارندگان در این مقاله به بررسی آداب و مهارت های فردی، اجتماعی - فرهنگی، سیاسی و اقتصادی ارائه شده در هر یک از این دو اثر پرداخته و نشان داده اند که تا چه حدی شناخت و اجرایی نمودن مهارت های مشترک در هر دو اثر می‌تواند در مسیر ارتقاء ارزش های انسانی و کاهش آسیب های فردی و اجتماعی مؤثر بوده و جامعه را در دست یابی به سبک زندگی ایرانی – اسلامی رهنمون باشد. پرونده مقاله

بی‌تردید مقولة سوگند و نیایش، امری است که پیشینة آن، همزاد آفرینش آدمی است و در ژرفای جان و فطرت بشر ریشه دارد. کاربرد سوگند و نیایش در شاهنامه و ایلیاد و ادیسه، بیانگر این موضوع است که انسان‌ها در طول تاریخ سرشت و فطرت واحدی داشتند و همواره در مواجه با مشکلات و سختی‌ها دست به دامان نیرو‌هایی ماورای طبیعی شده‌اند .بهترین راه شناخت اشتراکات و افتراقات فرهنگ‌های مختلف، مقایسه دیدگاه‌های افراد و آثار ادبی آنان در یک موضوع واحد ادبی است تا چگونگی انعکاس و تجلّی آن وجوه نمایانده شود و این، همان چیزی است که امروزه از آن به عنوان ادبیّات تطبیقی نام برده می‌شود. این رشته می‌تواند به شناخت وحدت ادبیّات ملل مختلف، کمک کند و در واقع این اقدام، بزرگ ترین خدمتش به ادبیّات جهانی خواهد بود، و زمینه ساز گفتگو تمدّن‌ها و بشردوستی نوین است. این جستار با رهیافتی، توصیفی- تحلیلی به بررسی سوگند و نیایش در حماسة معروف ایرانی و یونانی می‌پردازد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که حماسة هومراز لحاظ معتقدات دینی و باورهای مذهبی در مراحل اولیّة تکامل اندیشگی بشری قرار دارد، در حالی‌که شاهنامه از بینش کامل‌تر و پخته‌تری در این زمینه برخوردار است. پرونده مقاله

ادبیّات هر قومی فرهنگ آن قوم و بیانگر نگرش آنان به هستی است و در حقیقت هویّت هر جامعه در ادبیّات آن متجلّی است. در ادبیّات ملل و اقوام مختلف، دیدگاه های متفاوتی نسبت به شخصیّت زنان وجود دارد. با تأمّلی در نوع نگرش آفریننده مثنوی، می توان به نوع آمیختگی فرهنگ ها و تأثیرپذیری آن ها از یکدیگر پی برد. بررسی نقش زنان در اغلب داستان های مشهور عرفانی و نقش آفرینی و بازتاب سیمای متفاوت آنان در طول حکایت ها ، در شمار بحث هایی است که همیشه مورد مناقشه اهل فن و تحقیق بوده است.نتایج تحقیق نشان می‌دهد، نگاه مولوی به زن نگاهی نسبی و دوسویه است.گاه زن در آثار او پلی است از عشق مجازی به عشق حقیقی و نمایشگرجلوه‌ی جمال و جلال حق تعالی، که به راستی و درستی مقصود او را از خلقت زن بیان می‌دارد.گاهی نیز زن در اشعار او تنها به صورت تمثیلی برای درک بهتر پیام در نقش های نمادین پست آورده می‌شود که با حضورش مفاهیم اخلاقی بزرگی را می‌توان پند گرفت. بررسی صفات و نقش زنان در داستان های مثنوی موجب می شود، تا آن ها را بهتر شناخته، و کنش ها و واکنش های آنان در طول داستان ها، به درستی مشخّص شود. لذا نگارنده ی این رساله، به روش توصیفی-تحلیلی و گرد آوری اطّلاعات به شیوه ی کتابخانه ایی،کوشیده است که جنبه های برجسته شخصّیت و صفات زنان در مثنوی از جمله: نفس ،عشق،زیبایی، ازدواج،عفاف و غیرت، مادری،ترس،ظاهربینی و مکر ،که مبتنی بر تحلیل باشد، بپردازد. پرونده مقاله

هویّت عقل و عشق و مبحث تقابل، تضاد و یا همسویی آن دو به عصرکنونی منحصر نمی شود بلکه سابقه ای طولانی دارد که به عمر عرفان و تصوّف بر می گردد. نزاع عقل و عشق در اکثر آثار عارفان وجود دارد، در ظاهر عقل به پای عشق قربانی می شود امّا با تفکّر بیشتر، می توان دریافت که یک همسویی در آثارشان وجود دارد. امام خمینی(ره) و علّامه حسن زاده ی آملی دو شخصیّت برجسته و آگاه در علوم دینی می باشند که در عرصه ی ادب فارسی گام نهاده اند. این پژوهش که به روش تطبیقی و تحلیلی- توصیفی صورت گرفته است، برآن است تا هویّت مفاهیم عرفانی عقل و عشق در اشعار امام(ره) و علّامه را مشخّص نماید. آنان ویژگی های عشـق حقیقی را بیـان می کنند و به نظریّه ی عقل و عشق و تقابل بین آن دو می پردازند؛ آنان عقل هیولایی را نکوهش می کنند و به ستایش عقل رحمانی می پردازند؛ در بین اشعارشان نمودار عشق حقیقی به آفریدگار و انسان های کامل، به ویژه ائمّه ی معصومین(علیهم السّلام) به عنوان محور اصلی شعر دیده می شود. آنان همه ی معرفت خود را به واسطه ی عشقی می دانند که الهی است؛ این عشق حقیقی در تقابل با عقل و خرد است و در سراسر دیوان اشعارشان مشهود می باشد و از بسامد بسیار بالایی برخوردار است پرونده مقاله

مکتب رئالیسم یکی از بنیادی‌ترین مکاتب هنری است که در اواسط قرن نوزدهم در فرانسه ظهور کرد و به سرعت گسترش یافت. پرهیز از تخیل و الهام‌های درونی رمانتیک‌ها و پرداختن به واقعیت‌های عالم بیرون از اساسی ‌ترین اصول این مکتب بود که شاعران، نویسندگان و هنرمندان را به سوی خویش کشاند. در ایران نیز همگام با حرکت‌های مشروطه خواهان، شاعران و نویسندگان به مسائل اجتماعی و انحطاط و عقب ماندگی کشور، توجه نشان دادند. عصر مشروطه را باید نقطه عطفی در ورود شعر به حوزة زندگی مردم و مسائل جامعه و متمایل شدن آن به واقع‌گرایی دانست. از میان شاعران این دوره، فرخی یزدی با گرایش شدید به آزادی خواهی وحمایت از کارگران وکشاورزان، به اوضاع کشور توجه نشان داد. هدف این پژوهش نخست؛ معرفی عناصر اصلی رئالیسم در اشعار فرخی یزدی وسرانجام؛ تحلیل اشعار فرخی برمبنای اصول وقواعد آن مکتب است پرونده مقاله

نویسنده در این مقاله سعی دارد با روش توصیفی ـ تحلیلی واژة کمال دیوان و امشاسپندان را در زبان اوستایی ریشه‌یابی کند و با ژرف کاوی در ساختار واژگانی از یک‌سو و کنکاش در مفاهیم تطبیقی آن از سوی دیگر تلاش می‌شود تا صورتی دیگرگونه از طرح مسأله به دست داده شود. از این منظر، جوهرة ثنویّت مزداپرستی، در تمام جزئیات و شئونات این آیین جاری ست و عملکرد به اصطلاح درخت گون دارد، هر چه از ریشه به سمت جزئیات پیش می رویم، تکثّر در کمیّت مشهودتر می گردد و این در حالی است که ویژگی های بنیادین ریشه در فرعی ترین سرشاخه ها، قابل پی گیری است. بی تردید آنچه ریشه های این ثنویّت را تشکیل می دهد، نخستین تقابل اهوره با اهریمن است و این همانا آفرینش امشاسپندان به دست اهوره و آفرینش کمال دیوان به تلافی، از سوی اهریمن است. واکاوی دقیق هر یک از اعضای این دو گروه خود روشنگر جزئیات تشکیل دهندة این ثنویّت و آشکارکنندة زوایای مستور تقابل ها با یکدیگر است. برای دست یافتن به این مقصود، مؤثرترین روش، بررسی ژرف کاوانة اعضای هر یک از دو گروه و قیاس آن ها با یکدیگر است. این شیوه، خود راه گشایی است برای رسیدن به تقابل‌هایی دیگر که در سرشاخه های فرعی این نظام درخت گون صورت می‌پذیرد و در قالب موجودات اهریمنی و اهورایی تجلی می یابد. پرونده مقاله