شعر از آغاز با وزن و ریتم آمیخته بوده است و این آمیختگی سبب شده است که برخی وزن و موسیقی را از مؤلّفه‌های اصلی شعر بدانند و سخن ناموزون را هرچند که خیال‌انگیز و سحرآمیز باشد، در شمار شعر نیاورند. فارغ از درستی و نادرستی این دیدگاه، باید گفت که تفاوت شعر خنیایی با شعر عادی در آن است که این گونه از شعر اساساً برای خوانده شدن به همراه موسیقی، آواز و دست‌افشانی سروده می‌شده است. در این نوشتار ابتدا به پیدایش زجل و موشّحه در اندلس و نیز دلایل خنیایی بودن آن پرداخته‌ام و سپس ضمن بیان این که چنین شعری با تکیه بر نشانه‌های گوناگون و با توجّه به نظر بسیاری از اهل تحقیق، از سنّت شعری غربی و اروپایی گرفته نشده، نشان داده‌ام که شعر عربی نیز اصالتاً خنیایی نبوده است و سپس با تبیین خنیایی بودن شعر پارسی به این نتیجه رسیده‌ام که ریشه‌های شعر خنیایی اندلس را باید در شعر کهن پارسی بجوییم و بپذیریم که فرهنگ و ادبیّات ایران و اندلس از راه شعر خنیایی به هم گره خورده است. قرائن و شواهدی چونان حضور آهنگ‌سازان و خنیاگران ایرانی‌تبار در اندلس نیز این پیوند را تقویت می‌کند پرونده مقاله

هناك العديد من القواسم المشتركة بين علم المعاني في اللغتين الفارسية والعربية. لقد قلد معظم علماء الخطاب الفارسي في أعمالهم وذكروا نفس محتويات دلالات اللغة العربية دون تغيير أو ببراهين فارسية ومن ناحية أخرى، فقد ذكروا المزيد من القواسم المشتركة والتعبير عن الاختلافات لا مكان له في أعمالهم. بحث هذا البحث في الاختلافات القائمة فيما يتعلق بموضوعات النداء، والندبة، والإستغاثة، والمدح ، والذمّ، والتعجب، والتمنّي والترجيّ بمساعدة خبراء في دلالات اللغتين الفارسية والعربية. النتيجة النهائية هي أنه في المواضيع المذكورة أعلاه، في حين أن هناك قواسم مشتركة، هناك أيضًا اختلافات. أيضًا، غالبًا ما يكون النموذج الهيكلي للجمل العربية قائمًا على القواعد والقياس، ولكن في اللغة الفارسية، غالبًا ما لا تحتوي الموضوعات المذكورة أعلاه على قواعد هيكلية خاصة ومتماسكة. وعادة ما يتم تلقي المحتوى بطرق مثل نوع التعبير ونبرة المتحدث.النتيجة النهائية هي أنه في المواضيع المذكورة أعلاه، في حين أن هناك قواسم مشتركة، هناك أيضًا اختلافات. أيضًا، غالبًا ما يكون النموذج الهيكلي للجمل العربية قائمًا على القواعد والقياس، ولكن في اللغة الفارسية، غالبًا ما لا تحتوي الموضوعات المذكورة أعلاه على قواعد هيكلية خاصة ومتماسكة. وعادة ما يتم تلقي المحتوى بطرق مثل نوع التعبير ونبرة المتحدث. پرونده مقاله

تحاول الدراسات الأسلوبیة دراسة بناء الشعر وتحلیل أجزائه بغیة الکشف عن نظمه وفقا للمستویات الصوتیة والترکیبیة والبلاغیة لتُمَیِّز بعدَ ذلک بین نتاج الأدباء وتَحکُمَ علی الرصین السمین منه؛ ممّا هو غثّ هَزِلٌ یتَخَلّلهُ الوهنُ والخور. والأسلوبیة تطمح إلی دراسة البنیات الأسلوبیة في الخطاب الأدبي" البنیة الإیقاعیة والترکیبیة والدلالیة" وغایتها في ذلک کشف العلاقات التي تربط هذه البنیات بغیة الوصول إلی ما یتفرد به الخطاب الأدبي من حیث بنائه اللغوي وإدراک القیمة الفنیة والأدبیة التي تکمن وراءها. وقد استهدفت هذه الدراسة دراسة الأسلوبیة والأسلوب لغة واصطلاحا ومستویاتها الثلاثة: المستوی الصوتي والمستوي الدلالي والمستوی الترکیبي وقامت بالمقارنة الأسلوبیة في قصیدتین: إحداهما لشمس الدین الکوفي والأخری لابن شهید. القصیدة الأولی یرثي بها الشاعر مدینته الحبیبة "بغداد" والأخری یبکي لفقده قرطبة. وبعد دراسة سمات الأسلوبیة وخصائصها في کلا القصیدتین وعقد المقارنة بینهما خلصت إلی أن کلا من الشاعرین قد استخدم سمات الأسلوبیة لیودعها معانيَ یَعجز ظاهرُ اللغة عن إیصالها للمتلقي، وعند المقارنة اتضح أنَّ کلَّ واحد منهما قد تفوّق في بعض تلک الخصائص علی صاحبه وأخفق في بعضها؛ کما أنّه ظَهَرَ أنّ هناک توازنا مقصودا في إیقاع القصیدتین وأنَّ التکرار الصوتيّ متناسق له دلالة علی قصد الشاعر علماً أنّ هذه الدراسة استخدمت المنهج التحلیلي والوصفي وأیضا استفادت من الأحصاء لبیان خصائص الأسلوبیة في القصیدتین. پرونده مقاله

إن رثاء المدن في الأدب العربي يعني البكاء على المدن التي دمرتها الحروب والفتن أو أنواع الكوارث الطبيعية. وطالما كان هذا النوع من الرثاء من أهم الأغراض الشعرية في الأندلس والشرق العربي لأنه واكب وتيرة الأحداث والتغيرات السياسية وأعاد قراءة الأحداث. يسعى هذا المقال بطريقة وصفية تحليلية للتعريف ببعض هذه المراثي ودراسة موضوعات قصائد کلا القطرين باحثا عن وجوه الاشتراك والافتراق بينهما. وبحسب نتائج الدراسة هناك قواسم مشتركة عميقة في أفكار شعراء الأندلس والشرق العربي تنبع من الوضع السياسي والاجتماعي القائم في المجتمع آنذاك. من ناحية أخرى من خلال دراستنا لرثاء المدن المنهارة سنرى أن وصف ازدهار المدن ومجدها وازدهارها قبل الدمار والندب والتحسر على فقدان النعم والمشاعر الدينية هي من بين الموضوعات المشتركة في مراثي شعراء البلدين وفي نفس الوقت هناك اختلافات بينهما فمثلا في رثاء المدن الأندلسية نری اهتماما بموضوعات کالاستغاثة والحنين الی الوطن لامثيل لها في المراثي الشرقية. وبصورة عامة يمكن القول إن قصائد رثاء المدن في الأندلس جاءت بمعان وصور أكثر عمقا وتأثيرا في المتلقي وإن كان للشرق فضل الأسبقية في التطرق إلی هذا الفن الشعري. پرونده مقاله

موسیقی از ارکان بنیادین شعر است وبرای نقد شعر ناگزیر باید با ضرب‌آهنگ آن آشنا بود که حاصل درهم‌تنیدگی واژگان، هارمونی آوایی وفونتیکی ساختار زبان، انسجام وپیوستگی صامت‌ها ومصوت‌هاست و سخن هنری را از کلام روزمره بشر متمایز می‌سازد. درمیان دوره‌های ادبیات عرب، عصر عباسی به‌عنوان دوران پختگی بدیع وبلاغت عربی واز میان شاعران این دوره، ابن معتز به‌مثابه شاعری سرآمد شناخته شده‌اند، پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی ودر پی کشف اثر موسیقایی سروده‌های ابن معتز وپیوند آن با مفهوم مورد نظر شاعر، پس ازبررسی لایه‌های چهارگانه موسیقی یعنی "موسیقی بیرونی، موسیقی درونی، موسیقی معنوی و موسیقی کناری "،به بررسی لایه چهارم این مجموعه وارتباط آن با مضامین مهم اشعار ابن معتز در فخر، غزل، وصف طبیعت وشراب، حکمت و..پرداخته و شیوه کاربست آن را در سروده‌های ابن معتز واکاوی کرده است و با کشف عیوب قافیهدر شعر شاعر از تاثیر آن بر نغمه کلام و ایجاد ناهماهنگی در ضرب‌آهنگ ابیات پرده برداشته و به این نتیجه می‌رسد که: ابن‌معتز بسیاری از حروف هجاء را در قالب روی و در پیوند مستقیم و موفق با مفهوم اصلی سخن به‌کار بسته است که افزون بر تناسب لفظ و معنا،ضرب‌آهنگ موزون وهماهنگ کلام را نیز به نمایش گذارده است واین درهم‌تنیدگی در بن‌مایه‌های فخر، غزل، وصف طبیعت و شراب، شکارنامه‌ها، زهد و حکمت، رثا و هجو متجلی است.درخصوص عیوب قافیه وتاثیر آن در اضطراب نغمه‌ها، نمونه‌هایی از "اقواء" و"اجازه" دراشعار شاعر یافت واین نتیجه حاصل شد که شمار این عیوب بسیار محدود بوده و درنتیجه تاثیر آن بر موسیقی شعر ناچیز است. پرونده مقاله