در نسل سوم نشانه شناسی، توجّه خاصی به نظام های معناورزی، تولید و انتقال معنا شده و با رویکردهای مختلف، سازوکارهای معناپردازی مورد مطالعه قرار گرفته است. یکی از این رویکردها، نشانه شناسی فرهنگی است که با تمرکز بر نشانه‌های یک فرهنگ، فرایندهای فرهنگیِ معناساز را بررسی می کند. در این پژوهش با معرفی ابرالگوی معناساز فرهنگ ـ طبیعت‌، سازوکارِ تولید معنا در متن عرفانی کشف‌المحجوب، به روش توصیفی ـ تحلیلی در چهارچوب دیدگاه نشانه‌شناسی فرهنگی تبیین می شود. نتایج حاکی از آن است که بنیان مطالب کشف المحجوب بر مدار ابرالگوی معناساز فرهنگ ـ ‌طبیعت و از عمق معتقدات ایدئولوژیکی و فرهنگی هجویری نشأت گرفته است. وی برای این کار از سه زیر الگوی فرهنگ/ پادفرهنگ، طرح کوسموس یا نظمی عرفانی در برابر غیاب یا نفی آن و خود‌/ دیگری بهره برده است. به منظور تثبیت و هویت‌سازی، الگوی فرهنگ/ پادفرهنگ برای جناح‌بندی و ارزش‌گذاری دالّ های حوزة فرهنگ عرفانی و انباشت پدیدارهایی در قالب پادفرهنگ به‌کار برده می شود. چینشِ پرشمار دوگان های نظم مندی ـ بی نظمی نیز در این متن، حکایت از غالبیّت و ارجمندی نشانه های حوزة عرفان داشته و حیطة مقابل را فضایی غیر اصیل و مغلوب نشان می دهد. همچنین از طریق ضبط کنش های مشایخ صوفیه در جایگاه آرمانی‌ترین خود و با برساختِ بیشترین میزان دشمنی با نفس انسانی و شرح دقایق شناخت و مواجهة با آن، دورترین دیگری در پرتو الگوی خود/ دیگری ساماندهی می شود. پرونده مقاله