بناهای فرهنگی به‌عنوان مجموعه‌های نمادین و زیبای شهری، هویت یک شهر و یا منطقه را پدید می‌آورند که همواره متأثر از ساخت‌وسازهای گوناگون بوده است. ساخت‌وسازها بیش از هر چیز فرم و کالبد بنا را مورد تحول قرار می‌دهند که با عدم شناخت و تأثیرگذاری مؤلفه‌ها و میزان اثرات آن‌ها بر یکدیگر باعث واگرایی در فرم و کالبد آن‌ها شده است. این امر در بناهای فرهنگی نوساز به‌صورت مشهود قابل‌رؤیت است. تکنولوژی در حوزه ساخت‌وساز، باعث پیدایش انواع مصالح ساختمانی و همچنین نحوه کاربست آن‌ها در حالات گوناگون شده است. مقاله حاضر بر آن است که با خوانش مؤلفه‌های ادراک تکتونیک در معماری به تبیین سهم عاملی هریک از مؤلفه‌ها در خلق زیبایی بناهای فرهنگی دوره حال و آینده بپردازد. روش تحقیق از نوع ترکیبی، لانه کردن و از نوع کیفی در کمی است؛ که با استفاده از بخش کیفی ابزار کمی تدوین می‌شود. برای تدوین سؤالات مرحله کیفی و انجام مصاحبه نیمه ساختار با متخصصین از مرور نظام‌مند ادبیات برای استخراج و مفاهیم در حوزه نظری استفاده می‌شود. سپس مصاحبه با 36 نفر از متخصصین که با سیستم گلوله برفی و همچنین برای آن‌ها معیار ورود به تحقیق لحاظ می‌شود، آغاز می‌گردد. نتایج از نفر 28 ام به بعد داری اشباع نظری بوده است تقلیل داده‌ای در حوزه کیفی با کدگذاری باز با رویکرد توصیف و تفسیر صورت، در نرم‌افزار ATLASTI صورت می‌گیرد. محدوده مطالعاتی بناهای فرهنگی معاصر دو دهه اخیر شهر تهران است. در بخش کمی برای اثرگذاری هریک از مؤلفه‌های ادراک تکتونیک، پرسشنامه با طیف لیکرت به ازای هر مؤلفه تدوین می‌گردد. در این مرحله برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار ORIGINPRO استفاده می‌شود. نتایج حاکی از این است که بر اساس یافته‌های به‌دست‌آمده از مدل رگرسیونی مشخص می‌شود بیشترین ضریب تعیین با مقدار(000/1) مربوط به مؤلفه فن ساخت و کمترین مربوط به مؤلفه تزئینات با مقدار(265/0) است. پرونده مقاله